του Γεωργίου Σ. Κανταρτζή
Στο περασμένο άρθρο μας είδαμε πόσο επικίνδυνος είναι ο πολιτικός φανατισμός
Ο ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ είναι ο χειρότερος. Ο νους μας πηγαίνει στους τζιχαντιστές. Στην πραγματικότητα ο φανατισμός βρίσκει εύφορο έδαφος σε όλες τις θρησκείες. Αλλά και ο θρησκευτικός φανατισμός έχει διάφορες εκφάνσεις- θρησκοληψία, συντηρητισμός, μισαλλοδοξία…
Η Ιστορία έχει καταγράψει πολέμους, διαμάχες και διωγμούς, που έγιναν στο όνομα της θρησκείας, ήταν όμως αποτέλεσμα φανατισμού. Γνωστοί είναι οι Διωγμοί των χριστιανών από αυτοκράτορες της αρχαίας Ρώμης και των αιρετικών από αυτοκράτορες του Βυζαντίου, η Εικονομαχία, οι Σταυροφορίες, η Ιερά Εξέταση, η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, ο πόλεμος των χωρικών στη Γερμανία, οι διώξεις χριστιανών από αθεϊστικά καθεστώτα, τα Ευαγγελιακά, ο αντισημιτισμός, Ιρλανδία, μουσουλμανικές χώρες…Όσοι «πιστοί» εμπλέκονται σ’ αυτά έχουν την ψευδαίσθηση ότι προσφέρουν λατρεία στον Θεό και εξασφαλίζουν μια θέση στον Παράδεισο! Απ’ αυτά απουσιάζει το στοιχείο της αγάπης. Οι θρησκευτικά αδιάφοροι και αδύνατοι στην πίστη σκανδαλίζονται και στρέφονται στην αθεΐα, γιατί συμπεραίνουν ότι η θρησκεία εξαγριώνει τον άνθρωπο…
Σε τέτοιο κόσμο βίας και συγκρούσεων οι ακόλουθοι του πράου, ταπεινού και ειρηνοποιού Χριστού καλούνται να δώσουν τη δική τους απάντηση και μαρτυρία. Να δείχνουν αγάπη, συγχώρηση, ανοχή στον καθένα που είναι η εικόνα του Θεού, όχι μόνο με ευχολόγια, αλλά με αγάπη.
Βέβαια, δεν πρέπει να συγχέουμε τον γνήσιο θρησκευτικό ζήλο που προέρχεται από καθαρή καρδιά και γνήσια πίστη. Ασφαλώς, δεν λέμε φανατικό κάποιον που εκκλησιάζεται, διαβάζει τη Βίβλο και προσεύχεται, προσφέρει στο έργο του Θεού, δίνει τη μαρτυρία του με σοφία και σεμνότητα και εφαρμόζει τα διδάγματα της Βίβλου με θρησκευτική ευλάβεια. Αναφέρουμε δύο παραδείγματα από τη Βίβλο: Ο Αβραάμ άκουσε την κλήση του Θεού, υπάκουσε και πήγε σε άλλο μέρος, χωρίς να ξέρει πού πηγαίνει. Ο Ιώβ μέσα σε 24 ώρες έχασε τα πάντα και παρόλ’ αυτά δοξάζει τον Θεό, όχι για το τι δίνει αλλά για το τι είναι. Πίστη χωρίς υπακοή και πράξη είναι παρωδία. Διαβάζουμε: «Είναι όμως ωραίο πάντοτε να κατέχεστε από ζήλο για το καλό …» (Γαλάτας 4:18). «…Θ’ αγαπήσεις τον Κύριο το Θεό σου με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου και με όλη τη διάνοιά σου» (Ματθ. 22:37).
Οι Ιουδαίοι της εποχής του Χριστού είχαν θρησκεία φόβου και καταναγκασμού με πολλούς νόμους και κανόνες. Ο Ιησούς αποτελούσε απειλή για τους ταγούς της θρησκείας, που κρατούσαν τους ακολούθους τους σε ζυγό δουλείας. Αυτοί οι θρησκευόμενοι είχαν μετατρέψει τον ναό σε σπήλαιο ληστών και τελικά σταύρωσαν τον Χριστό.
Υπάρχει φανατισμός από μη χριστιανικούς κύκλους εναντίον των συνειδητών χριστιανών. Σε τέτοιες περιπτώσεις πώς πρέπει να αντιδράσουν οι χριστιανοί; «… Αν όμως πάσχετε επειδή κάνετε το καλό, και υπομένετε, αυτό λογίζεται χάρη για το Θεό... Αυτός, όταν τον χλεύαζαν δεν απαντούσε με χλευασμούς…» (Α΄ Πετρου 2:19- 23).
Πολλοί φανατικοί στη θρησκεία τους θα πάνε στην Κόλαση, επειδή, αν και ασχολούνται με τη θρησκεία με πάθος, και είναι φανατικοί στις παραδόσεις και στους τύπους της εκκλησίας τους, όμως αποφεύγουν να μιλούν στους άλλους, μισούν, δεν συγχωρούν άτομα που ανήκουν σε άλλη εκκλησιαστική απόχρωση! Γι’ αυτούς διαβάζουμε: «Στη βασιλεία των ουρανών δε θα μπει ο καθένας που μου λέει: Κύριε, Κύριε, αλλά όποιος κάνει το θέλημα του Πατέρα μου του ουράνιου» (Ματθ. 7:21-23).
Ο Χριστιανισμός είναι θρησκεία αγάπης, ανοχής και ελευθερίας και φυσιολογικά είναι εναντίον κάθε μορφής φανατισμού. Η ζωή, η διδασκαλία και η δράση του Ιησού χαρακτηρίζονται από πραότητα και αγάπη, κι όχι από φανατισμό και μισαλλοδοξία. Ο Π. Κανελλόπουλος έγραψε: «Ο μεγαλύτερος επαναστάτης των αιώνων (ο Ιησούς) δεν ήταν λύκος· ήταν αμνός» («Ο Χριστιανισμός και η εποχή μας»). Η χριστιανική πίστη δεν διαδόθηκε με τη βία. Ο Ιησούς σεβόταν την προσωπικότητα του ανθρώπου. Είπε: «Όποιος θέλει να με ακολουθεί…» (Μκ 6:34). Διαβάζουμε ακόμη: «χωρίς να ανταποδίδετε κακό για το κακό… αλλά απεναντίας την ομιλία σας να τη χαρακτηρίζει γλυκύτητα…» (Α΄ Πέτρου 3:9). Ο Ιησούςείπε ακόμη: «Εγώ όμως σας λέω να μην αντιστέκεστε στον κακόβουλο…» (Ματθ. 5:38). Και στον Πέτρο: «Βάλε το μαχαίρι σου πίσω στη θέση του, γιατί όλοι όσοι κάνουν χρήση μαχαιριού, από μαχαίρι θα πεθάνουν» (Ματθ. 26:52).
Κλείνουμε μ’ αυτά που έγραψε ο αρχιμ. Αρσένιος Κατερέλος:
«Ὁ Θεός δέν ζητᾶ συνηγόρους, πού προβάλλουν μέ τά λόγια τους τήν ἀξία τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ζητᾶ πιστούς, πού νά δείχνουν μέ τόν ἄψογο βίο τους, τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ἡ καλύτερη ὑπεράσπιση τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἀλλά καί ἡ χειρότερη δυσφήμισή του, προέρχεται ἀπό τόν βίο καί τήν πολιτεία τῶν φερομένων ὡς πιστῶν του. Πολλοί μιλοῦν γιά τόν Χριστιανισμό μέ τό μέτρο, ἀλλά τόν ζοῦν μέ τόν πόντο. Ἡ διαφορά μεταξύ τοῦ φανατισμοῦ καί τῆς πίστης εἶναι, ὅτι τήν πίστη μπορεῖς νά τήν ἐξηγήσης, χωρίς νά γίνης ἔξω φρενῶν. Ὁ φανατικός ἄνθρωπος εἶναι σάν ἐκεῖνον πού φωνάζει δυνατά, μόνο καί μόνο γιά νά ἀκούη τόν ἀντίλαλο τῆς φωνῆς του ὁ ἴδιος. Ποιός εἶναι ὁ φανατικός; Ὁ ἄνθρωπος πού δέν ἀλλάζει γνώμη, ἀλλά δέν ἀλλάζει καί θέμα. Πολλοί ἄνθρωποι φιλονεικοῦν γιά τήν θρησκεία, γράφουν περί αὐτῆς, μάχονται γι᾽ αὐτή, λένε ὅτι εἶναι ἕτοιμοι νά πεθάνουν χάριν αὐτῆς, ἐκτός ἀπό τό νά ζοῦν σύμφωνα μέ αὐτήν. Ἕνας σοφός εἶπε γιά τόν δραστήριο ἄνθρωπο, πού ἀγωνίζεται χωρίς σκοπό: «Τρέχει, τρέχει ἀκούραστα, πάνω – κάτω στό γήπεδο, μόνο πού ξεχνάει πώς ὑπάρχει καί μπάλα»!