«Ο Ήλιος βρίσκεται σε έκλειψη κι εσύ το ακάνθινο στεφάνι του φορείς»

«Σαν να μονολογώ, σωπαίνω.

Ίσως και να ‘μαι σε κατάσταση βοτάνου ακόμη

φαρμακευτικού ή φιδιού μιας κρύας Παρασκευής

Ή μπορεί και ζώου από κείνα τα ιερά

με τ’ αυτί το μεγάλο γεμάτο ήχους βαρείς

και θόρυβο μεταλλικό από θυμιατήρια.

Αντίς για όνειρο

Πένθιμος πράος ουρανός μες στο λιβάνι

αναθρώσκουν παλαιές Μητέρες ορθές σαν κηροπήγια

τυφεκιοφόροι νεοσύλλεκτοι σε ανάπαυση

μικρά σκάμματα ορθογώνια, ραντιστήρια, νάρκισσοι.

Σαν να ‘μαι λέει, ο θάνατος ο ίδιος αλλ’

ακόμη νέος αγένειος που μόλις ξεκινά

κι ακούει πρώτη φορά μέσα στο θάμβος των κεριών

το “δεύτε λάβετε τελευταίον ασπασμόν”».

📍 : Έτσι βιώνει και αποδίδει ο Οδυσσέας Ελύτης τη Μεγάλη Παρασκευή στο «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», το 1984.

Θλίψη και κατάνυξη. Λιβάνι κι άγιο μύρο σκορπισμένα σήμερα, την έκτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, ημέρα πένθους και νηστείας για όλη την Χριστιανοσύνη, καθώς σήμερα κορυφώνεται το Θείο Δράμα των Παθών του Χριστού.

Το πρωί, τελείται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως, οπότε και ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον επιτάφιο, που ετοιμάζεται από τα ξημέρωμα. Το βράδυ θα πραγματοποιηθεί η Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου, δηλαδή ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και θα ακολουθήσει η περιφορά του επιταφίου.

Ο επιτάφιος του Χριστού, σε κάθε Ορθόδοξο ναό, γίνεται ο τόπος συνάντησής μας με τον Κύριο που πεθαίνει, όπως εμείς, που κηδεύεται, όπως εμείς. Εδώ όμως δεν υπάρχει πόνος! Η λύπη γίνεται χαρμολύπη και το πένθος χαροποιό. Εδώ κυοφορείται η Ζωή και ετοιμάζεται το «Ανάστα ο Θεός», που βεβαιώνει τη νίκη του θανάτου.

Θανατώνεται για να θανατώσει τον θάνατο, τον εχθρό τού κάθε ανθρώπου. Έτσι, ο επιτάφιος, σε κάθε Ορθόδοξο ναό, είναι το σημείο που συναντάται ο θάνατός μας με το θάνατό του Θεού μας. Τότε ο δικός μας θάνατος χάνει τη δύναμή του!

Έθιμα

Είναι κατ’ έθιμον αργία. Από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης έως σήμερα το πρωί στολίζεται ο επιτάφιος από τους πιστούς. Τοποθετούμε την εικόνα του επιταφίου μέσα στα πολλά λουλούδια και τα μύρα, ενώ με φροντίδα στο κουβούκλιο που την περιβάλλει δείχνουμε την αγάπη μας προς τον Κύριό μας που μας αγάπησε «έως τέλους». Τέλος, προσκυνούμε τον επιτάφιο και Τον ευχαριστούμε ταπεινά για ό,τι καθημερινά μας χαρίζει και ό,τι κυρίως μας χάρισε με τον σταυρό, τον τάφο και την Ανάστασή Του.

Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται κάθε εργασία και γίνεται άλαδη νηστεία. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, φτιάχνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο και καίγεται. Επίσης, πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων.

«Με φως άδειασες τον Ήλιο.

Τώρα ο Ήλιος βρίσκεται σε έκλειψη

κι εσύ το ακάνθινο στεφάνι του φορείς»

Γιάννης Υφαντής, «Ο καθρέφτης του Πρωτέα».

Ελένη Μαχαίρα