Οι ελληνόφωνοι και τουρκόφωνοι χριστιανικοί πληθυσμοί του Πόντου πριν την ανταλλαγή δεν αυτοχαρακτηρίζονταν ως Πόντιοι ενώ παραδοσιακά οι τοπικές ελίτ υιοθετούσαν μια στάση άμβλυνσης των διαφορών τους με τους λοιπούς Έλληνες και περιορισμού των ιδιαιτεροτήτων τους. Δείγμα αυτής της στάση ήταν ότι στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, η χρήση της ποντιακής γλώσσας ήταν απαγορευμένη. Εντούτοις, κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, με την άνοδο των αυτονομιστικών τάσεων των ποντιακών ελίτ και τα σχέδια περί δημιουργίας μιας ανεξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας και την μετά τον ξεριζωμό ίδρυση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, ο όρος Πόντιος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για να περιγράψει το σύνολο των ελληνόφωνων και τουρκόφωνων χριστιανικών πληθυσμών της Μαύρης Θάλασσας και του Καυκάσου.
Όταν έφτασαν οι πρώτοι Πόντιοι στην Ελλάδα , όπως και όλοι οι Μικρασιάτες δεν βρήκαν ανοιχτές αγκάλες. Όμως με το δυναμισμό, την εργατικότητα, την προοδευτική αντίληψη που τους συνόδευε και κυρίως στις πολιτικές που εφαρμόστηκαν από τον Ελευθέριο Βενιζέλο η ενσωμάτωση έγινε πολύ γρήγορα. Παρόλα αυτά η επιφύλαξη απέναντι στους Μικρασιάτες πρόσφυγες και αυτό περιλαμβάνει και τους Πόντιους χρειάστηκε μια γενιά και περισσότερο για να απαλειφθεί. Και αυτό το καταδεικνύουν οι μικτοί γάμοι που στις πρώτες γενιές μετριόταν στα δάκτυλα. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτε από αυτά. Και όλως ξαφνικά μας προέκυψαν οι Πόντιοι στην Τουρκία. Ερντογάν και Ιμάμογλου συναγωνίζονται στο τικ και τον πυρρίχιο και προκαλούν συγκίνηση τόσο στην Κωνσταντινούπολη, όσο και την Ελλάδα, άσχετα αν η παράδοση στη γείτονα χώρα είναι υποχείριο της προεκλογικής εκστρατείας. Ο νέος δήμαρχος της Πόλης μιλά και χορεύει ποντιακά.
Για όσους έχουν επισκεφτεί την περιοχή του Πόντου, δεν είναι άγνωστη η εικόνα νέων ανθρώπων να χορεύουν ποντιακούς χορούς. Στο ταξίδι της Ένωσης Ποντίων Πιερίας στον Πόντο, στο πλάτωμα πριν από την Παναγία Σουμελά, στήθηκε χορός Ποντιακός με μπροστάρηδες νέους Πόντιους, τούρκους. Ποια είναι αυτά τα νέα παιδιά που δεν απαρνιούνται την ταυτότητα του Πόντιου και τόσο ευθαρσώς την επιδεικνύουν. Κατά πάσα πιθανότητα απόγονοι εξισλαμισμένων Ελλήνων, που η ανταλλαγή των πληθυσμών τους άφησε στην πατρώα γη. Σήμερα το αίμα εκδικείται. Και η φωνή της παράδοσης ξυπνά μέσα τους σε στιγμές χαράς. Και φυσικά δεν υπονοούμε τίποτα γιατί δεν έχουμε γνώση της κατάστασης. Επισημαίνουμε αυτά που είδαμε και έμειναν ανεξίτηλα στη μνήμη μας. Όπως η συζήτηση με αστυνομικό της περιοχής , που μιλούσε ποντιακά. Επίμονα τον ρωτήσαμε τι ήταν ο παππούς σου; Πόντιος μας απάντησε. Ο πατέρας σου. Πόντιος ξανάπε. Εσύ τι είσαι ρωτήσαμε και πάλι. Δεν ξέρω ήταν η απάντηση του.
Αυτά και ως απάντηση σε άρθρο του “διεθνιστή” Νάσου Θεοδωρίδη, δικηγόρου, π.Μέλος Π.Κ. ΣΥΡΙΖΑ, π.εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ στην επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου , αρθρογράφου της ΑΥΓΗΣ, ο οποίος χαρακτηρίζει τους Πόντιους ιθαγενή φυλή των μουσουλμάνων που τους ξαπόστειλαν το 1923 στην Ελλάδα μας. Γιατί άραγε, δεν μας εξηγεί; OMG!
Ποντιακά χόρεψε και η Υφ. Εσωτερικών Ελευθερία Χατζηγεωργίου σε βαλκανικό φόρουμ στη Θεσσαλονίκη. Γιατί η παράδοση επιστρέφει σε μια εποχή που ο διεθνισμός θεωρείται πολιτιστικό και πολιτικό πρότυπο και οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων παρεξηγημένες έννοιες; Η απάντηση δύσκολη. Ένας από τους μεγαλύτερους και ουσιαστικά ελληνικότερους Νεοέλληνες δημιουργούς, ο ποιητής Σεφέρης γράφει:
«Ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητά του μας μολύνει, αν προσκολληθούμε σ’ αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό και κινδυνεύουμε καταφρονώντας τη ζωντάνια του». Και ο Σεφέρης επιλέγει:
«Σε κάθε ανθρώπινο πρόβλημα δεν είναι εύκολο —και λίγοι το πετυχαίνουν— να ξεχωρίσεις το ζωντανό από το θνησιμαίο. Οι δρόμοι της ζωής και του θανάτου είναι μπερδεμένοι και σκοτεινοί, γι’ αυτό χρειαζόμαστε ολόκληρη την προσήλωσή μας. Εδώ κείται όλο το πρόβλημα της παράδοσης».
Καλούμαστε λοιπόν να ανακαλύψουμε το ζωντανό μέρος της παράδοσής μας, να το υιοθετήσουμε και να ανοίξουμε νέους δρόμους. Αυτή τη ζωντάνια, την αμεσότητα, υιοθετούν οι πολιτικοί όπου γης. Κι όσο κι αν η παράδοση θεωρείται παρεξηγημένη στην εποχή μας, υπάρχει και μας κατευθύνει. Απτό παράδειγμα ο νέος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης που ζητάει να πιαστεί από την ποντιακή του παράδοση.