Οι Ολλανδοί αγρότες διαμαρτύρονται για τον αντίκτυπο των νέων κυβερνητικών κανόνων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι Γερμανοί για παραλείψεις σε πρόσφατο νόμο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εν αναμονή ενός δύσκολου από όλες τις πλευρές χειμώνα. Οι Πολωνοί για το κόστος των λιπασμάτων – που με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει εκτοξευτεί – και για τις φθηνές εισαγωγές τροφίμων. Οι Ιταλοί και Ισπανοί για τις αυξημένες τιμές καυσίμων και το εκτοξευόμενο κόστος παραγωγής, ενόσω οι ισχυροί καύσωνες και η ξηρασία δοκιμάζουν τις αντοχές των ίδιων και των καλλιεργειών τους.
Ένα κύμα αγροτικών κινητοποιήσεων έχει σαρώσει τις τελευταίες ημέρες την Ευρώπη, καθώς οι προκλήσεις για τον γεωργικό κλάδο πολλαπλασιάζονται με φόντο τις επιπτώσεις της πανδημίας και του πολέμου, τον εκτινασσόμενο πληθωρισμό, την ενεργειακή και επισιτιστική κρίση.
Στο επίκεντρο των κινητοποιήσεών τους -αλλού σποραδικών, αλλού επίμονων και σε κάθε περίπτωση επεκτεινόμενων- είναι οι εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές.
Καταγγέλλουν ότι δεν αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες ενός κρίσιμου παραγωγικού κλάδου, που πλήττεται άμεσα από τη διαρκή αύξηση των πρώτων υλών και των ειδών πρώτης ανάγκης.
Στα ανοιχτά από καιρό μέτωπα έχουν άλλωστε προστεθεί πια νέα: από την πανδημία και τον πόλεμο, έως την κλιματική αλλαγή.
Οι Ολλανδοί «αντάρτες» με τα τρακτέρ
Όλα ξεκίνησαν τον Ιούνιο, όταν Ολλανδοί αγροκτηνοτρόφοι -από τους πιο παραγωγικούς και ευημερούντες του κλάδου τους στον κόσμο- κατέβηκαν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι κατά του σχεδίου της κυβέρνησής τους για δραστική μείωση των εκπομπών υποξειδίου του αζώτου και αμμωνίας.
Εστιασμένο στον αγροτικό τομέα, θα αναγκάσει σημαντικό μέρος των αγροτοκτηνοτρόφων να μειώσουν σημαντικά την παραγωγή τους. Πρακτικά εκφράζονται φόβοι ότι θα εξαναγκάσει το 1/3 σε λουκέτο μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Οι περισσότεροι εν τω μεταξύ έχουν δάνεια και χρέη…
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει μείωση κατά 70% της χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων στις καλλιέργειες και 30% του αριθμού των εκτρεφόμενων ζώων έως το 2030, κυρίως σε αγροκτήματα κοντά σε προστατευόμενους βιότοπους, όπου είναι ήδη υψηλά τα ποσοστά συγκέντρωσης αμμωνίας (παράγωγο, μεταξύ άλλων, ούρων και κοπράνων).
Η κυβέρνηση θα έχει επίσης τη δυνατότητα να αναγκάσει τους αγρότες να πουλήσουν τη γη τους, σε περίπτωση που δεν υπάρξει μαζική συμμετοχή σε επιδοτούμενο πρόγραμμα για στροφή σε αειφόρους γεωργικές πρακτικές, βασισμένες και στην χρήση τεχνολογίας.
Ο κυβερνών συνασπισμός κάνει λόγο για «αναπόφευκτη μετάβαση», έπειτα και από μια σειρά δικαστικών αποφάσεων που έχουν ήδη βάλει φρένο σε έργα υποδομών -συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής νέων κατοικιών- για τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων.
Αγώνας επιβίωσης
«Το ειλικρινές μήνυμα… είναι ότι δεν μπορούν όλοι οι αγρότες να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους» και όσοι το κάνουν πιθανότατα θα πρέπει να καλλιεργήσουν διαφορετικά, τόνισε η ολλανδική κυβέρνηση, ανακοινώνοντας προ ημερών τους νέους στόχους.
Όμως η απόφαση αυτή σε μια χώρα όπου οι αγροτοκτηνοκτροφικές επιχειρήσεις υπολογίζονται σε σχεδόν 54.000 -με εξαγωγές συνολικού ύψους 94,5 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2019- έχει προκαλέσει ξεσηκωμό στον κλάδο και υποψίες ότι πραγματικός στόχος είναι η παράδοση του ελέγχου της παραγωγής τροφίμων στις πολυεθνικές.
Χιλιάδες γεωργοί και υποστηρικτές τους κλείνουν με τρακτέρ και άλλα μηχανήματα αεροδρόμια και δρόμους, κυρίως όμως κέντρα εφοδιασμού των σούπερ μάρκετ, τα ράφια των οποίων όλο και πιο συχνά πλέον αδειάζουν.
Καταγγέλλουν ότι στοχοποιούνται άδικα ως βασικοί ρυπαντές, ενώ άλλοι εξαιρετικά ρυπογόνοι κλάδοι -όπως οι βιομηχανίες και οι μεταφορές- παραμένουν σχεδόν στο απυρόβλητο. Και κατηγορούν την κυβέρνηση δεν τους δίνει μια σαφή εικόνα για το μέλλον τους, στο πλαίσιο της «πράσινης» μετάβασης.
Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση Ρούτε έχει απαντήσει με καταστολή. Όμως οι κινητοποιήσεις όχι μόνο δεν σταμάτησαν, αλλά επεκτάθηκαν.
Σε ένδειξη αλληλεγγύης και διαμαρτυρόμενοι με τη σειρά τους για τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ψαράδες μπλόκαραν ολλανδικά λιμάνια. Φορτηγατζήδες και πυροσβέστες απέκλεισαν συμβολικά δρόμους.
Σύντομα, το κύμα διαμαρτυρίας πέρασε τα ολλανδικά σύνορα…
«Σκυτάλη» στην Ευρώπη
Γερμανοί αγρότες απέκλεισαν δρόμους στα σύνορα με την Ολλανδία, όπου συναντήθηκαν με τους εκεί διαμαρτυρόμενους. Δεν πρόκειται ωστόσο μόνο για κινητοποιήσεις αλληλεγγύης. Πηγή της ανησυχίας τους, πέρα από την άνοδο των τιμών και του κόστους παραγωγής, αποτελεί μια πρόσφατη τροποποίηση του νόμου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που εγκρίθηκε από την ομοσπονδιακή Βουλή. Όπως καταγγέλλουν, δεν παρέχει αρκετή υποστήριξη στην παραγωγή βιοαερίου.
«Εν μέσω εκτεταμένης ενεργειακής κρίσης, είναι εντελώς ακατανόητο μια βιώσιμη εγχώρια πηγή ενέργειας όπως το βιοαέριο να περιορίζεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θερμότητας και βιομεθανίου», ανέφερε ο Μπέρνχαρντ Κρούσκεν, γενικός γραμματέας της Ένωσης Γερμανών Αγροτών.
Στην Πολωνία, αγρότες κατέλαβαν τους δρόμους της Βαρσοβίας διαμαρτυρόμενοι για μια σειρά θεμάτων. Τις φθηνές εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από το εξωτερικό, τα όλο και πιο ακριβά λιπάσματα, τα υψηλά επιτόκια που έχουν αποσταθεροποιήσει τις επιχειρήσεις τους και απειλούν τα προς το ζην.
«Φτάνει πια!», ήταν ένα από τα συνθήματα. «Δεν θα επιτρέψουμε να μας κλέβουν», ανέφεραν οι συγκεντρωμένοι. «Εμείς οι εργαζόμενοι δεν μπορούμε να πληρώσουμε την κρίση που δημιούργησαν οι πολιτικοί».
Στην Ισπανία, αγρότες απέκλεισαν αυτοκινητόδρομους στη νότια περιοχή της Ανδαλουσίας, διαμαρτυρόμενοι για τις υψηλές τιμές των καυσίμων και το αυξανόμενο κόστος βασικών προϊόντων.
Αυτοί ωστόσο που δηλώνουν αποφασισμένοι να κλιμακώσουν ακόμη περισσότεροι τις κινητοποιήσεις τους είναι οι Ιταλοί συνάδελφοί τους.
«Θα κατέβουμε στη Ρώμη!»
Στον ιταλικό βορρά έκαναν ήδη τις πρώτες κινητοποιήσεις με τρακτέρ σε αγροτικές περιοχές. Απέκλεισαν την κυκλοφορία στο Μιλάνο και απείλησαν να μεταφέρουν τον αγώνα τους στο κέντρο της Ρώμης.
«Δεν είμαστε σκλάβοι, είμαστε αγρότες», βροντοφώναξαν. «Δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πια πέρα».
Εκτός από τα προαναφερθέντα προβήματα που αντιμετωπίζει συνολικά ο κλάδος, οι αγρότες στη γείτονα βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι σε πολλές περιοχές με μια ιστορική ξηρασία που έχει θέσει σε κίνδυνο το ένα τρίτο της γεωργικής παραγωγής.
Οι ίδιοι αναφέρουν ότι οι συνολικές ζημιές αγγίζουν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ ως αποτέλεσμα της έκτακτης ανάγκης από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και του πολέμου στην Ουκρανία.
«Έχουμε μείωση περίπου 30% στην παραγωγή γάλακτος και περίπου 30-40% στην παραγωγή σιτηρών και καλαμποκιού», λέει ο Φάμπιο Μπονακόρσο, εκπρόσωπος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Αγροτών Coldiretti.
«Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής συνιστά στρατηγική απόφαση για το μέλλον. Πρέπει να ξοδέψουμε χρήματα για νέες μεθόδους άρδευσης και νέους τρόπους καλλιέργειας».
Ζεσταίνοντας κι αλλού τις μηχανές
Παρόμοιες διαμαρτυρίες θα μπορούσαν να συμβούν σύντομα και στο Ηνωμένο Βασίλειο, επισημαίνει ο Μπένι Πέιζερ, διευθυντής του Ιδρύματος Πολιτικής Κλιματικής Αλλαγής με έδρα το Λονδίνο.
Ήδη οι προβλέψεις είναι ότι στη χώρα το 24% των νοικοκυριών -περίπου 6,5 εκατομμύρια οικογένειες- αναμένεται να βυθιστούν στη φτώχεια καυσίμων.
Οι κινητοποιήσεις των αγροτών εν τω μεταξύ επεκτείνονται πλέον σε άλλες ηπείρους.
Στον Καναδά οργανώθηκε το Σάββατο διαμαρτυρία συμπαράστασης στον ξεσηκωμό των Ολλανδών αγροτοκτηνοτρόφων και κατά του σχεδιασμού της κυβέρνησης Τριντό για δραστική μείωση στη χρήση χημικών λιπασμάτων στις καλλιέργειες που επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Σε 24ωρη απεργία στην εμπορία σιτηρών και κρέατος προχώρησαν πρόσφατα οι κύριες αγροτικές ενώσεις της Αργεντινής, διαμαρτυρόμενες για τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, τους συναλλαγματικούς ελέγχους στη χώρα τους και την έλλειψη ντίζελ που πλήττει την περίοδο της συγκομιδής.
Συνεχείς είναι οι αγροτικές κινητοποιήσεις στο Περού λόγω της ανόδου των τιμών σε καύσιμα και πρώτες ύλες. Διαδηλώσεις με τρακτέρ έγιναν μέχρι και σε περιοχές της Αυστραλίας.
Ενώ η αγανάκτηση συσσωρεύεται στην πολιτεία Μανιπούρ στη βορειοανατολική Ινδία από την έλλειψη λιπασμάτων, εν μέσω δισπιστίας στις επανειλημμένες ανακοινώσεις της τοπικής κυβέρνησης ότι έχει στις αποθήκες της επαρκές απόθεμα ουρίας για την περίοδο καλλιέργειας ορυζώνων.
Μια πολλαπλή κρίση
Αυτό το διευρυνόμενο κίνημα διαμαρτυρίας επιχειρούν εν τω μεταξύ να χρησιμοποιήσουν ως «όχημα» διάφοροι αρνητές της κλιματικής αλλαγής και συνωμοσιολόγοι για τη διάδοση παραπληροφόρησης.
Στην ουσία τους ωστόσο οι κινητοποιήσεις επικεντρώνονται στο αίτημα υπέρ μιας πιο ολιστικής αντιμετώπισης της υφιστάμενης πολυσύνθετης κρίσης, χωρίς δυσανάλογη πρόσθετη επιβάρυνση του κλάδου με αυτό που αποκαλούν «πράσινο πληθωρισμό».
«Αυτό που βιώνουμε δεν είναι μια απλή ιστορία του τύπου “Θεέ μου, απλά δεν υπάρχει αρκετό φαγητό για να θρέψει τον πλανήτη”», τόνισε χαρακτηριστικά o Βρετανο-ινδός οικονομολόγος, ακαδημαϊκός και συγγραφέας Ρατζ Πατέλ, συντονίζοντας προ ημερών σεμινάριο με τίτλο «Η ανείπωτη ιστορία της επισιτιστικής κρίσης».
Το πρόβλημα με το οποίο βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι, υπογράμμισαν στις τοποθετήσεις τους επιστήμονες και ειδικοί εμπειρογνώμονες, δεν είναι η επάρκεια της παραγόμενης ποσότητας τροφίμων, αλλά η εκτόξευση της τιμής τους.
Στην παρούσα φάση της, είπε ο Πατέλ, «η επισιτιστική κρίση είναι μια κρίση οικονομικής προσιτότητας, φτώχειας και χρέους».
Ακολουθήστε το 
