Σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα αποτυπώνουν τα νεότερα στοιχεία για την υγεία στην Ελλάδα, καθώς ένας στους τρεις Έλληνες οδηγείται σε οικονομική εξάντληση όταν χρειάζεται περίθαλψη, ενώ ένας στους έξι Έλληνες αδυνατεί να πληρώσει ακόμη και τα φάρμακά του. Παράλληλα, λιγότεροι από τους μισούς πολίτες δηλώνουν εμπιστοσύνη στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, ιδιαίτερα για τη διαχείριση χρόνιων παθήσεων.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι το 32% των ασθενών στη χώρα μας κινδυνεύει με φτώχεια εξαιτίας των δαπανών υγείας, ποσοστό δραματικά υψηλότερο από το 6% που καταγράφεται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Την ίδια στιγμή, το 22% των Ελλήνων αντιμετωπίζει ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες, επειδή δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο σύστημα υγείας λόγω κόστους, απόστασης ή μεγάλων αναμονών.
Περιορισμένη πρόσβαση στο σύστημα υγείας
Η αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας αποτελεί καθημερινή πραγματικότητα για σημαντικό τμήμα του πληθυσμού. Ενώ στην Ευρώπη μόλις το 3,3% των ασθενών δηλώνει ακάλυπτες ανάγκες, στην Ελλάδα το πρόβλημα αφορά πάνω από έναν στους πέντε. Για όσους βρίσκονται ήδη σε κίνδυνο φτώχειας, το ποσοστό εκτοξεύεται, με σχεδόν έναν στους τρεις να παραιτείται από την αναζήτηση περίθαλψης.
Χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση και επιβάρυνση των ασθενών
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο, η βασική αιτία των ανισοτήτων είναι η δημόσια χρηματοδότηση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το κράτος καλύπτει κατά μέσο όρο το 80% των δαπανών υγείας, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται στο 61%. Το υπόλοιπο μεταφέρεται απευθείας στους πολίτες, με τις πληρωμές από την τσέπη των ασθενών να φτάνουν το 34%.
Έλλειψη εμπιστοσύνης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη
Η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία στην Ευρώπη ως προς την εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα υγείας. Κάτω από το 50% των ασθενών θεωρεί ότι υπάρχει επαρκής συντονισμός στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει το 61%. Ιδιαίτερα χαμηλή είναι και η δυνατότητα διαχείρισης χρόνιων νοσημάτων από ασθενείς άνω των 45 ετών, με ποσοστό κάτω του 40%.
Φάρμακα: η μεγαλύτερη οικονομική πληγή
Η χώρα μας εμφανίζει τις υψηλότερες άμεσες πληρωμές για φάρμακα στην Ευρώπη, που αντιστοιχούν στο 27% των συνολικών δαπανών υγείας. Τα φάρμακα αποτελούν τη βασική αιτία καταστροφικών δαπανών για τα φτωχότερα νοικοκυριά, καθώς ευθύνονται για τις μισές από αυτές τις επιβαρύνσεις.
Νοικοκυριά σε οικονομικό αδιέξοδο
Σχεδόν ένα στα δέκα νοικοκυριά βιώνει καταστροφικές δαπάνες υγείας, ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Παράλληλα, το 27% των ασθενών δεν μπορεί να καλύψει οδοντιατρικές ανάγκες, με περισσότερους από τους μισούς να αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική επιβάρυνση.
Υγεία και κοινωνικοί δείκτες
Στο φετινό προφίλ της Ελλάδας καταγράφεται ότι το 26,9% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Το προσδόκιμο ζωής ανέκαμψε στα 81,9 έτη μετά την πανδημία, ωστόσο τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος παραμένουν οι βασικές αιτίες θανάτου. Κύριος παράγοντας κινδύνου εξακολουθεί να είναι το κάπνισμα, ενώ ανησυχία προκαλεί η αυξανόμενη παχυσαρκία στους εφήβους.
Δαπάνες υγείας κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο
Η Ελλάδα διαθέτει το 8,4% του ΑΕΠ για την υγεία, έναντι 10% στην Ευρώπη. Οι κατά κεφαλήν δαπάνες ανέρχονται σε 2.191 ευρώ, σημαντικά χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με τη μεγαλύτερη κατανομή να αφορά νοσοκομειακή περίθαλψη και φάρμακα, ενώ η πρόληψη και η μακροχρόνια φροντίδα παραμένουν υποβαθμισμένες.
Χρηματοδότηση και ευρωπαϊκά προγράμματα
Ο τομέας υγείας ενισχύεται με 1,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ επιπλέον πόροι προέρχονται από το Ταμείο Συνοχής και το πρόγραμμα EU4Health. Οι χρηματοδοτήσεις κατευθύνονται κυρίως σε υποδομές, ψηφιοποίηση, αντιμετώπιση του καρκίνου και ετοιμότητα για μελλοντικές κρίσεις.
Η εικόνα που προκύπτει είναι σαφής: χωρίς ενίσχυση της δημόσιας χρηματοδότησης, οι δαπάνες υγείας, η περίθαλψη και το κόστος για φάρμακα συνεχίζουν να πιέζουν οικονομικά τους Έλληνες, βαθαίνοντας τις κοινωνικές ανισότητες.
