Νέες ευκαιρίες στον εξωδικαστικό μηχανισμό

Πιο γρήγορα θα γίνεται η ρύθμιση οφειλών μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού για φυσικά πρόσωπα και επαγγελματίες, με λιγότερη παρέμβαση από τους πιστωτές, με αυτοματοποιημένη έγκριση, με περισσότερη ευελιξία στην προστασία της πρώτης κατοικίας και κυρίως με την αύξηση των εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων, έτσι ώστε να ενταχθούν περισσότεροι οφειλέτες σε μια προσπάθεια στήριξης της μεσαίας τάξης.

Οι αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών εντάσσονται σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών το οποίο βρίσκεται σε διαβούλευση, θα ψηφιστεί από τη Βουλή μετά τις 14 Μαρτίου και θα τεθεί σε ισχύ στο τέλος Μαρτίου – το αργότερο, στις αρχές Απριλίου.

Στόχος είναι να μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών όσο το δυνατόν περισσότεροι οφειλέτες, με μεγαλύτερα εισοδήματα από αυτά που ισχύουν σήμερα.

Ουσιαστικά, με τις αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών, ο εξωδικαστικός μηχανισμός θα καλύπτει και τη μεσαία τάξη, δηλαδή όσους έχουν εισοδήματα έως 42.000 ευρώ και περιουσία ύψους έως 360.000 ευρώ. Σύμφωνα με τις αλλαγές προβλέπεται διπλασιασμός στα όρια περιουσίας, εισοδήματος και καταθέσεων.

Οι ρυθμίσεις

• Δανειολήπτες με συνολικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια έως 300.000 ευρώ (το όριο διπλασιάστηκε σε σχέση με τη σημερινή μορφή του μηχανισμού) θα εντάσσονται αυτόματα στη ρύθμιση του εξωδικαστικού, χωρίς να απαιτείται έγκριση από τους πιστωτές. Εάν ο ίδιος οφειλέτης έχει πρόσθετα χρέη σε Δημόσιο και ταμεία, ισχύει και για εκείνον η αυτόματη επιλεξιμότητά του.
• Το «κούρεμα» των οφειλών μπορεί να φθάσει στο 28% για συγκεκριμένες κατηγορίες οφειλετών.
• Η αποδοχή της ρύθμισης από το Δημόσιο, τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) γίνεται υποχρεωτική για τους ευάλωτους οφειλέτες.
• Ολες οι ρυθμίσεις μέσω του εξωδικαστικού, είτε πρόκειται για χρέη προς το Δημόσιο είτε προς τις τράπεζες και τους servicers, θα έχουν για τα τρία πρώτα έτη ανώτατο σταθερό επιτόκιο 3%.
• Πλειστηριασμοί: Οι πιστωτές υποχρεούνται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από τη διεξαγωγή του πλειστηριασμού, δίνοντας στους οφειλέτες μία τελευταία ευκαιρία να διασώσουν την περιουσία τους.
• Οι οφειλέτες που έχουν λάβει ειδοποίηση πλειστηριασμού μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση μέχρι και 20 ημέρες πριν από την προγραμματισμένη διαδικασία. Για τους ευάλωτους δεν απαιτείται προκαταβολή, ενώ για τους υπόλοιπους προβλέπεται προκαταβολή 10%, ώστε να «παγώσει» η διαδικασία.
• Η προθεσμία ένταξης στο πρόγραμμα προστασίας, με τελικό στόχο την ένταξη στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτου της πρώτης κατοικίας, επεκτείνεται για επιπλέον τέσσερις μήνες.
• Οσοι έχουν δάνεια με κρατικές εγγυήσεις μπορούν πλέον να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, με δυνατότητα διαγραφών και παράτασης του χρόνου αποπληρωμής.
• Προβλέπεται για πρώτη φορά η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών σε Δημόσιο, τράπεζες, ακόμη και για εταιρείες που είναι σε εκκαθάριση.

Εισοδήματα – καταθέσεις

Τα νέα όρια των εισοδημάτων και των καταθέσεων, σύμφωνα με τα οποία ένας οφειλέτης θεωρείται επιλέξιμος, είναι τα εξής:

• Για άγαμο: Από τα 7.000 ευρώ στα 14.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο μέλη: Από τα 10.500 ευρώ το όριο διευρύνεται στα 21.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα ανήλικο μέλος: Από τα 14.000 ευρώ το όριο διευρύνεται στα 28.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με δύο ανήλικα μέλη: Από τα 17.500 ευρώ το όριο διευρύνεται στα 35.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από πέντε μέλη και άνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη και άνω: Από τα 21.000 ευρώ το όριο διευρύνεται στα 42.000 ευρώ.

Περιουσιακά όρια

• Με το νέο νομοσχέδιο διπλασιάζονται και τα περιουσιακά όρια:
• Για άγαμο: Από τα 120.000 ευρώ διευρύνονται στα 240.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο μέλη: Από τα 135.000 ευρώ διευρύνονται στα 270.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με ένα ανήλικο μέλος: Από τα 150.000 ευρώ διευρύνονται στα 300.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με δύο ανήλικα μέλη: Από τα 165.000 ευρώ διευρύνονται στα 330.000 ευρώ.
• Για νοικοκυριό αποτελούμενο από πέντε μέλη και άνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρία ανήλικα μέλη και άνω: Από τα 180.000 ευρώ διευρύνονται στα 360.000 ευρώ.

Παροχή στοιχείων

Μια σημαντική αλλαγή που φέρνει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών είναι η υποχρέωση του πιστωτή να έχει καταθέσει, τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από τη διενέργεια πλειστηριασμού, έγγραφη πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη, με κάθε πρόσφορο τρόπο (συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας) όσον αφορά την οφειλή για την οποία επισπεύδει τον πλειστηριασμό.

Η υποχρέωση δεν υφίσταται αν ο οφειλέτης δεν έχει εγγραφεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ενημέρωσης του πιστωτή, παρέχοντας κατ’ ελάχιστον διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και τηλέφωνο επικοινωνίας.

Συνεπώς, θα πρέπει όλοι οι οφειλέτες, στους οποίους κοινοποιείται κατασχετήρια έκθεση με ημερομηνία πλειστηριασμού, να προβαίνουν αμέσως στην εγγραφή των στοιχείων τους στις πλατφόρμες των servicers.

Με αυτόν τον τρόπο, αν οι servicers δεν τους κοινοποιήσουν μέσα στην προθεσμία την πρότασή τους, θα ακυρώνεται ο πλειστηριασμός. Ετσι, οι δανειολήπτες θα έχουν ένα νέο «όπλο» στα χέρια τους για να προστατέψουν το σπίτι τους.

Επίσης, απαλλάσσεται ο οφειλέτης για τον οποίο δεν θα ανοίγει η πτωχευτική διαδικασία αλλά θα καταχωρίζεται στο Μητρώο Φερεγγυότητας.

Με νέα ρύθμιση, θα δίνεται η δυνατότητα στον εισηγητή δικαστή, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη, να εκδίδει πράξη με την οποία θα διαπιστώνει την επέλευση της απαλλαγής του οφειλέτη από τις οφειλές του.

Επιπλέον, καταργείται η αποκλειστική προθεσμία των 60 ημερών, εντός της οποίας ο ευάλωτος οφειλέτης καλείται να υποβάλει αίτηση για ένταξή του στο Πρόγραμμα Συνεισφοράς του Δημοσίου.

Νέες αιτήσεις

Επίσης, πολύ σημαντική είναι η δυνατότητα που δίνεται στους ευάλωτους οφειλέτες οι οποίοι δεν κατάφεραν να εντάξουν τις οφειλές τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό να μπορούν δύο μήνες μετά την ψήφιση του νόμου να προχωρήσουν σε νέα αίτηση, προκειμένου να τις ρυθμίσουν.

Ωστόσο, αν οι οφειλέτες αυτοί έχουν ήδη ρυθμίσει τις οφειλές προς το Δημόσιο και προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης με την προηγούμενη αίτηση, οι οφειλές αυτές θα θεωρούνται ως ρυθμισμένες για τους σκοπούς της νέας αίτησης.

Πότε δεν γίνεται δεκτή η ρύθμιση: Εφόσον οι οφειλέτες πληρούν τις προϋποθέσεις, η πρόταση ρύθμισης προσφέρεται μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας στον οφειλέτη και αυτός δύναται να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει.

Ωστόσο, οι πιστωτές μπορούν να κάνουν ανακοπή κατά της ρύθμισης στο αρμόδιο Πρωτοδικείο μέσα σε διάστημα 20 ημερών από την εξαγωγή της πρότασης ρύθμισης, λόγω μη ύπαρξης των προϋποθέσεων ευαλωτότητας.

Λόγοι της ανακοπής είναι μεταξύ άλλων η ανακρίβεια των στοιχείων που έχει υποβάλει ο οφειλέτης. Σημειώνεται ότι στον εξωδικαστικό μπορούν να ενταχθούν και δάνεια τα οποία φέρουν την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, όπως είναι για παράδειγμα δάνεια της Εργατικής Κατοικίας.

Εφόσον η διαδικασία ολοκληρωθεί επιτυχώς και επικυρωθεί το σχέδιο εξυγίανσης, κατά την υλοποίηση του σχεδίου η οφειλή δύναται να εξυπηρετείται σε νέο λογαριασμό, δηλαδή με νέα ταυτότητα οφειλής.

Άνοδος κατά 46,5%

Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, με τις αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να αυξηθούν οι επιτυχείς ρυθμίσεις σε ποσοστό περίπου 25% με 30%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου, οι επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού τον φετινό Ιανουάριο, σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2024, σημείωσαν άνοδο κατά 46,51%.

Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν 1.575 ρυθμίσεις που αντιστοιχούν σε 515 εκατ. ευρώ οφειλές έναντι 1.075 ρυθμίσεων που αντιστοιχούσαν σε οφειλές 425 εκατ. ευρώ τον περυσινό Ιανουάριο.

Σε υψηλά επίπεδα συνέχισαν να κινούνται και οι νέες αιτήσεις καθώς και οι οριστικές υποβολές αιτήσεων τον Ιανουάριο του 2025, που διαμορφώθηκαν σε 5.150 και 2.760 αιτήσεις αντιστοίχως. Παράλληλα, 2.673 ευάλωτα νοικοκυριά επωφελήθηκαν από ρυθμίσεις οφειλών, καταγράφοντας αύξηση 10,36% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2024.

Επιπρόσθετα, 154 οφειλέτες κατάφεραν να αναστείλουν προγραμματισμένους πλειστηριασμούς, κάνοντας χρήση του μέτρου της προκαταβολής. Εως σήμερα ο συνολικός αριθμός των επιτυχών ρυθμίσεων ανέρχεται σε 30.515 και η συνολική αξία ρυθμισμένων οφειλών σε 10,01 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για αύξηση 132,92% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2024, όταν οι συνολικές επιτυχείς ρυθμίσεις ήταν 13.101 και οι ρυθμισμένες οφειλές ήταν ύψους 4,79 δισ. ευρώ.