Εκρηκτική αύξηση για το δημόσιο χρέος των ευρωπαϊκών χωρών τα επόμενα χρόνια προβλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σε έκθεσή του (How Can Europe Pay for Things That It Cannot Afford?), λόγω αυξημένων πιέσεων για δαπάνες σε μία σειρά τομέων και του υψηλότερου κόστους δανεισμού.
Οι πιέσεις αφορούν στις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη και τις συντάξεις, την Άμυνα και την κλιματική αλλαγή, οι οποίες συνολικά εκτιμάται πως θα αυξήσουν κατά μέσο όρο στις αναπτυγμένες οικονομίες το ύψος των δημόσιων δαπανών κατά περίπου 4,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έως το 2040, ενώ ειδικά για τις χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Εάν δεν ληφθούν μέτρα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η πορεία του χρέους δεν θα είναι βιώσιμη και σε μέσα επίπεδα θα φτάσει το 130% του ΑΕΠ έως το 2040, δηλαδή σχεδόν θα διπλασιαστεί σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Αν, μάλιστα, το χρέος σταθμιστεί με το ΑΕΠ των χωρών, εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 155% του ΑΕΠ καθώς κάποιες από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν τα υψηλότερα ποσοστά χρέους.
Η πορεία του χρέους θα μπορούσε να είναι ακόμη δυσμενέστερη, εάν η επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης επιβράδυνε την ήδη αναιμική οικονομική ανάπτυξη και αύξανε περαιτέρω το κόστος δανεισμού.
Η έκθεση σημειώνει πως το συμπέρασμα από την οικονομική βιβλιογραφία είναι ότι το δημόσιο χρέος μειώνει την ανάπτυξη, ιδίως όταν αυτό φτάσει σε υψηλά επίπεδα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το υψηλότερο χρέος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα επιτόκια για τα κρατικά ομόλογα, μεταξύ άλλων λόγω της ενίσχυσης των προσδοκιών για πληθωρισμό, γεγονός που δυσχεραίνει τις συνθήκες χρηματοδότησης και απομακρύνει τις παραγωγικές επενδύσεις.
Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προσδοκίες για υψηλότερους φόρους στο μέλλον, περιορίζοντας τις επενδύσεις ή να δημιουργήσει κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα λόγω έκθεσης των τραπεζών στο δημόσιο χρέος.
Κατά μέσο όρο, οι σχετικές μελέτες διαπιστώνουν ότι μια αύξηση του δείκτη χρέους/ΑΕΠ κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες μειώνει την ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά περίπου 0,05-0,2 ποσοστιαίες μονάδες, όταν το χρέος υπερβαίνει το 75% του ΑΕΠ.
Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η αύξηση του χρέους, χωρίς τη λήψη διορθωτικών μέτρων, θα μπορούσε να επιβραδύνει τον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα έως το 2040, κάτι που είναι σημαντικό δεδομένου του δυνητικού ρυθμού αύξησης περίπου 2% κατά μέσο όρο σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Με τη σειρά του, ο χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης και τα υψηλότερα επιτόκια θα επιδείνωναν τη δυναμική του χρέους και ο μέσος δείκτης χρέους θα έφτανε περίπου το 150% του ΑΕΠ έως το 2040 (ή κοντά στο 190% σταθμισμένο ως προς το ΑΕΠ).
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Ευρώπη χρειάζεται μια φιλόδοξη πολιτική για την αντιμετώπιση της εκρηκτικής αύξησης του χρέους, που θα περιλαμβάνει τόσο μεταρρυθμίσεις όσο και μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Η πολιτική αυτή θα πρέπει να βασιστεί σε τρεις πυλώνες:
Πρώτον, μεταρρυθμίσεις που θα αυξάνουν την ικανότητα της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τις πιέσεις ενισχύοντας την οικονομική ανάπτυξη (για παράδειγμα, μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων, στην αγορά εργασίας και στη διακυβέρνηση, καθώς και μια βαθύτερη ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης), θα αντιμετωπίζουν ορισμένες πιέσεις στις δαπάνες (για παράδειγμα, προσαρμόζοντας τα συνταξιοδοτικά συστήματα για να μετριαστεί το κόστος της γήρανσης και της επιμήκυνσης του προσδόκιμου ζωής) και θα ανακουφίζουν το βάρος για τους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Δεύτερον, μεσοπρόθεσμα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης, τόσο από την πλευρά των εσόδων όσο και από την πλευρά των δαπανών. Αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την κινητοποίηση εσόδων, μέσω της μεταρρύθμισης της φορολογικής πολιτικής και της βελτίωσης της διαχείρισης των εσόδων, καθώς και την αυστηρότερη ιεράρχηση των δαπανών και τη βελτίωση της αποδοτικότητάς τους.
Τρίτον, σε ορισμένες χώρες, σημειώνει η έκθεση, πιθανόν να χρειαστούν πιο ριζοσπαστικά δημοσιονομικά μέτρα που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την επανεκτίμηση του πεδίου εφαρμογής των δημόσιων υπηρεσιών.
Ακολουθήστε το 
