του David O’ Byrne (*)
H βίαιη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανάγκασε τους ευρωπαίους ηγέτες να αναζητήσουν νέες πηγές φυσικού αερίου για να αντικαταστήσουν ένα μέρος τουλάχιστον των 155 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου που εισήγαγε πέρυσι η Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Ρωσία – γύρω στο 40% της συνολικής της κατανάλωσης. Η εξασφάλιση όμως νέων προμηθευτών φυσικού αερίου δεν θα είναι ούτε εύκολη ούτε γρήγορη. Γιατί δεν υπάρχει κάποια «μαγική λύση» στην οποία να μπορεί να προσφύγει η Ευρώπη.
Μέχρι τώρα, το ενδιαφέρον των Βρυξελλών έχει στραφεί στην Τουρκία, για το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, και στο Ισραήλ, για τα τεράστια αποθέματά του. Ακόμη κι αν συμφωνήσουν όμως αυτές οι δύο χώρες, η εξαγωγή μεγάλων όγκων αερίου θα χρειαστεί χρόνο και επενδύσεις.
«Τα μεγάλα σχέδια χρειάζονται χρόνο – για να αρχίσει η ροή του αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ του Αφγανιστάν χρειάστηκαν έξι χρόνια μετά την επίτευξη των πολιτικών και εμπορικών συμφωνιών», λέει ο Τζον Ρόμπερτς, ένας ειδικός από το Atlantic Council.
Σύμφωνα με την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν SOCAR, οι εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι προγραμματισμένο έτσι κι αλλιώς να αυξηθούν φέτος στα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, με προοπτική να φτάσουν τα 20 – και πάλι ένα μικρό μέρος των εισαγωγών από τη Ρωσία. Όπως προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ο υφυπουργός ενέργειας της χώρας Ελνούρ Σολτάνοφ, «για την περίπτωση μεγάλης αύξησης της ροής αερίου, θα πρέπει να καθοριστούν οι αγοραστές και να υπογραφούν συμφωνίες».
Οι ίδιες εμπορικές συνθήκες ισχύουν και για το κοίτασμα Λεβιάθαν του Ισραήλ, το οποίο θα μπορούσε να παρέχει ετησίως στην Ευρώπη 10-12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Λόγω της κατάστασης στην Κύπρο, θα ήταν πολιτικά και τεχνικά πιο εφικτό να διοχετεύει το Ισραήλ το αέριό του στις εγκαταστάσεις υγροποιημένου αερίου της Αιγύπτου και στη συνέχεια να το εξάγει με πλοία. Αλλά κι αυτό θα χρειαστεί χρόνια για να πραγματοποιηθεί.
Υπάρχουν κι άλλοι προμηθευτές, με αποθέματα που θα μπορούσε μάλιστα να αναπτυχθούν πιο γρήγορα και με μικρότερες επενδύσεις. Αλλά κι εδώ υπάρχουν πολιτικά και εμπορικά εμπόδια. Το Τουρκμενιστάν, για παράδειγμα, έχει τα τέταρτα σε μέγεθος αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο. Για να μεταφερθούν όμως στο Αζερμπαϊτζάν, και από εκεί στην Τουρκία και την Ευρώπη, πρέπει να αναπτυχθούν τα κοιτάσματά του και να κατασκευαστούν αγωγοί.
Μια άλλη πηγή είναι το ημιαυτόνομο Κουρδιστάν της Τουρκίας, που έχει αποθέματα ως και 7 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου, τα οποία θα μπορούσε να μεταφερθούν στην Τουρκία. Μια τουρκική εταιρεία (η Siyah Kalem) έλαβε άδεια να εισάγει το αέριο και το 2018 ολοκληρώθηκε ένας αγωγός που μπορεί να μεταφέρει 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου τον χρόνο. Ακολούθησαν όμως δύο εξελίξεις που φρέναραν το σχέδιο: η άρνηση της ιρακινής κυβέρνησης να αναγνωρίσει τα συμβόλαια που υπογράφει η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν και το δημοψήφισμα του 2017 όπου αποφασίστηκε η ανεξαρτησία της περιοχής, με αποτέλεσμα να προκληθεί οργή της Τουρκίας.
(*) O Ντέιβιντ Ο’ Μπερν καλύπτει εδώ και 20 χρόνια την Τουρκία και ενεργειακά θέματα
(Πηγή: www.al-monitor.com)
