O θρυλικός λήσταρχος Φώτης Γιαγκούλας λίγο πριν σκοτωθεί -τέτοιες μέρες το 1925- στα βουνά της Πιερίας είχε πει το περίφημο: “Oι κλέφτες θα ξοφλήσουν από τα βουνά και θα κατέβουν στις πόλεις”! Και ήταν μάλλον προφητικός καθώς μόνο στα βουνά που δεν συναντάς πια…ληστές . Οι λήσταρχοι που είχαν μυθοποιηθεί από τον απλό λαό εξαφανίστηκαν, όπως είναι λογικό, από τις απρόσιτες οροσειρές, αλλά γίνονται όλο και περισσότεροι στις πόλεις χωρίς να διεκδικούν πια τον ρόλο του σύγχρονου «Ρομπέν των δασών».
Η ομάδα του Γιαγκούλα και του Πάνου Μπαμπάνη εξολοθρεύθηκε από δυνάμεις της Χωροφυλακής, του στρατού και πολιτών που είχαν σπεύσει στην Πιερία για να τους βρουν.
Εκεί , στα Πιέρια, είχε το λημέρι του ο λήσταρχος Γιαγκούλας, ο φόβος και ο τρόμος των επιφανών, αλλά και το ίνδαλμα για πολλούς συγχρόνους του, τους οποίους και είχαν συναρπάσει οι περιπέτειές του οι οποίες είχαν γίνει ένα από τα πολυδιαβασμένα αναγνώσματα της τότε εποχής.
Ουδείς άλλος λήσταρχος μπόρεσε να αποκτήσει την φήμη του Φώτη Γιαγκούλα. Καίτοι τον βάραιναν 40 και πλέον φόνοι ποτέ ο απλός λαός τη υπαίθρου, είτε στη Θεσσαλία, είτε στη δυτική Μακεδονία όπου δρούσε η ομάδα του δεν τον είδε με…κακό μάτι. Και παράλληλα ο πιο…ωραίος εκ των ληστών της εποχής. Καρδιοκατακτητής μέχρι που δεν πήγαινε άλλο!
Και στις 20-21 Σεπτεμβρίου με το θάνατο του Γιαγκούλα έκλεισε αυτός ο κύκλος. Αλλά τότε ήταν ,που το όνομά του πήρε μυθικές διαστάσεις και πέρασε στην καθημερινότητα των Ελλήνων…
“Oι κλέφτες θα ξοφλήσουν από τα βουνά και θα κατέβουν στις πόλεις”!
Μια εποχή…
Μαζί με το θάνατο του Γιαγκούλα και των άλλων μέχρι το 1928 έκλεισε και μια εποχή. Χαρακτηριστικό της εποχής από την απελευθέρωση μέχρι τις αρχές του 1900, πέρα από τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης είναι το φαινόμενο των ληστειών. Οι ‘’λήσταρχοι” όπως τους έλεγε ο λαός , ήταν ορεσίβιοι που δεν έχουν εγκαταλείψει τον ‘’κλέφτικο” τρόπο ζωής, επιδράμουν στα νοικοκυριά και στα κοπάδια τους και ζουν εις βάρος τους.
Τέτοιοι ήταν ο Σουλτάνος ( Ρουμπαλάς από τα Γιαννέικα) και ο Μουσταποστόλης (Παπαδάκης ).
Συνεχιστής αυτής της…ιδιότυπης παράδοσης ήταν και ο Γιαγκούλας που γεννήθηκε στο χωριό Μεταξά στις 12 Οκτώβρη του 1901. Δεν είναι γνωστό καν αν πήγε Σχολείο-πολύ περισσότερο ότι ήταν και…φοιτητής που τον ήθελε ένα δημοτικό τραγούδι!
Ένας άλλος μύθος θέλει τον περιβόητο ληστή απόφοιτο της δεύτερης τάξης του γυμνασίου, ποιανού όμως γυμνασίου; Το Ημιγυμνάσιο Σερβίων ιδρύθηκε όταν ο λήσταρχος ήταν ήδη νεκρός, στο δε Βαλταδώρειο της Κοζάνης φοιτούσαν το 1913 είκοσι περίπου μαθητές όλοι τους γόνοι των πλουσιότερων οικογενειών της πόλης, οπότε για το φτωχό βοσκό του Μεταξά δεν υπήρχε εκεί ουδεμία θέση.
Ήταν το τελευταίο παιδί της φτωχής οικογένειας του Αναστασίου και της Αικατερίνης Γεωργακοπούλου από το Πολύρραχο –οι αδελφοί του Κωνσταντίνος και Αθανάσιος ήταν αντίστοιχα σώγαμπροι στο Τριγωνικό και το Πολύρραχο, ενώ ο Δημήτριος είχε φονευθεί το 1913 κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων. Κανένας μάλλον στην περιοχή δεν παραξενεύτηκε, όταν το παιδί άρχισε να επιδίδεται στις κλοπές αυγών και κοτών για να περάσει μεγαλώνοντας στις κυψέλες των μελισσών με αποτέλεσμα στον ανθό της εφηβείας να γνωρίσει τα κρατικά δεσμά. Όταν αποφυλακίστηκε, στράφηκε στις κλοπές αλόγων και αντί να καταταγεί στο στρατό προτίμησε την παρανομία μαχαιρώνοντας έναν ποιμένα από το Τριγωνικό με τον οποίο είχε παλαιότερα συγκρουστεί και δολοφονώντας το νουνό του από το Πολύρραχο, γιατί δεν πάντρευε την κόρη του με άντρα της αρεσκείας του. Πολιορκούμενος από τη Χωροφυλακή πιάστηκε τραυματίας στο Πολύρραχο και κλείστηκε στις φυλακές για δεύτερη φορά. Λίγο αργότερα δραπέτευσε και συνέχισε την παλιά του τέχνη σκοτώνοντας έναν τσέλιγκα από το Ρύμνιο και δολοφονώντας τον ιερέα και τον εκκλησιαστικό επίτροπο της ενορίας Μεταξά, στους οποίους φημολογείται ότι είχε εγχειρίσει χρήματα για την κατασκευή μιας εκκλησίας, που αυτοί συνεχώς ανέβαλλαν. Το πιθανότερο είναι όμως ότι ο ληστής είχε προσπαθήσει να αποκτήσει για τη δική του ασφάλεια διαύλους επικοινωνίας με τη διοικητική και θρησκευτική εξουσία του χωριού του μέσω της δωρεάς χρημάτων, αλλά ο σκοπός του, όπως φάνηκε από το αιματηρό αποτέλεσμα, δεν είχε επιτευχθεί.
Ακολούθησαν άλλοι τρεις φόνοι, ενός αγροφύλακα από το Λιβαδερό και δύο κτηνοτρόφων από το Μεταξά, που είχαν συμμετάσχει ως οδηγοί στη σύλληψη και καταδίωξή του. Μόλις είχε περάσει την ηλικία των είκοσι χρονών ο τρομερός ληστής και είχε ήδη διαπράξει οχτώ δολοφονίες, πριν αποφασίσει να επεκτείνει τη δράση του σε άλλες περιοχές. Όσο οι φόνοι πλήθαιναν τόσο μεγάλωνε το ποσό της επικήρυξής του, που είχε φτάσει στις 100.000 δρχ το καλοκαίρι του 1924. Τελικά έπεσε σε ενέδρα πάνω στα Πιέρια και οι χωροφύλακες περιέφεραν το κεφάλι του σε όλη την περιοχή-μια σκηνή που επαναλήφθηκε αργότερα και στον Εμφύλιο…
Πάντως ο βίος και η πολιτεία του Φωτίου Γιαγκούλα ή του Θωμά Γκαντάρα ήταν το κεντρικό προφορικό αφήγημα που εναλλάσσονταν από στόμα σε στόμα και αναμιγνύονταν με ακούσματα μεταξύ τερατολογίας και πραγματικότητας. Πολλούς ακόμη και σήμερα όταν είναι ζωηροί τους φωνάζουν…Γιαγκούλα ή Γκαντάρα. Ο απλός λαός δεν έχει να χάσει τίποτα από τους ληστές των βουνών. Αλίμονο σ’ εκείνους που κατείχαν είτε από κληρονομιά είτε από κερδοσκοπία αλλά και σε κείνους, πρώτα τους προδότες και σε όσους καταχρόνταν την εμπιστοσύνη τους όταν τους ανέθεταν να κάνουν έργα θεάρεστα και κοινωνικά επωφελή κι αυτοί ιδιοποιούνταν αυτό το ληστρικό έστω, κόπο.
Του Κώστα Μπογδανίδη
ΠΗΓΕΣ:
*B. I. Tζανακάρη , “Tα παλληκάρια τα καλά σύντροφοι τα σκοτώνουν”
*Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη
*κείμενο Θαν.Καλλιανιώτη
*κείμενο Β.Καραγιάννη
*Θεόδωρου Νημά Η ληστοκρατία στη Βορειοδυτική Θεσσαλία από την απελευθέρωσή της (1881) έως το 1930
*Εφ.ΤΑ ΝΕΑ
Ακολουθήστε το 
