Η θεωρία της επίπεδης Γης – Το παράδοξο φαινόμενο των Flat Earthers που βρήκαν γόνιμο έδαφος στα κοινωνικά δίκτυα

Είναι τελικά τόσο αθώες – και αστείες- όσο πιστεύουμε, ή μπορεί να αποτελέσουν αρχή μιας γενικότερης αμφισβήτησης βασικών και θεμελιωμένων θεωριών της φυσικής;

Γιατί για τόσους πολλούς ανθρώπους η γη είναι επίπεδη;

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί είχαν την πεποίθηση ότι η Γη είναι επίπεδη, επειδή απλώς δεν είχαν τις γνώσεις που έχουμε σήμερα. Ωστόσο, παρά τα στοιχεία αιώνων που διαθέτουμε και που αποδεικνύουν το αντίθετο, υπάρχουν ακόμα και σήμερα άνθρωποι που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Γη δεν είναι σφαιροειδής.

Όλη αυτή η συζήτηση φυσικά δεν θα μπορούσε να είχε μείνει εκτός των αγαπημένων μας ψηφιακών πλατφόρμων. Η πεποίθηση της επίπεδης γης έχει μεταφερθεί και γιγαντωθεί στα social media, με το hashtag #flatearth να συγκεντρώνει τουλάχιστον 3,7 δις προβολές στο Tik Tok, την εφαρμογή που ο καθένας είναι πραγματικά ελεύθερος – όσο παράλογος και αν είναι – να πει ό,τι θέλει. Εκατομμύρια βίντεο πλημμυρίζουν την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, με ανθρώπους που προσπαθούν να πείσουν ότι η γη είναι στην πραγματικότητα επίπεδη. Από ανθρώπους που ανεβαίνουν σε πολύ ψηλές κορυφές βουνών, απλώνουν την go pro κάμερά τους στον ορίζοντα και μας «αποδεικνύουν» ότι η γη είναι μια μεγάλη πίτα, έως χρήστες που απλά κατονομάζουν θεωρίες της φυσικής που αντικρούονται με την παραπάνω νέα πεποίθηση. Πέρα από το Tik Tok που μπορεί κανείς να βρει αυτή την πληθώρα των βίντεο, υπάρχει το YouTube όπου μπορεί κανείς να απολαύσει μεγάλο περιεχόμενο από ανθρώπους που εξηγούν τις θεωρίες τους.

Η σύγχρονη θεωρία της επίπεδης γης

Η ιδέα ότι η Γη είναι επίπεδη φαίνεται να έχει μια διαρκή επιρροή στην ανθρώπινη φαντασία. Στη δεκαετία του 1830 ένα κοινόβιο στη Βρετανία, με επικεφαλής τον Βρετανό συγγραφέα Samuel Birley Rowbotham, αναβίωσε την ιδέα αυτή, ως αντίδραση στην ταχεία επιστημονική πρόοδο. Τα μέλη πίστευαν ότι η Γη ήταν ένας κυκλικός δίσκος με τον Βόρειο Πόλο στο κέντρο και ένα τείχος πάγου που περιέβαλλε τις άκρες του δίσκου για να συγκρατεί τους ωκεανούς. Η ομάδα θεωρήθηκε από πολλούς ως ένα ακίνδυνο σύμβολο της βρετανικής εκκεντρικότητας.

Αυτό που θα γινόταν η σύγχρονη ιδέα της επίπεδης Γης εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1950 ως Flat Earth Society, μια μικρή περιθωριακή ομάδα στη Βρετανία με μέλη λιγότερα από 4.000 άτομα. Ωστόσο, κυρίως λόγω της αυξανόμενης επιρροής του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η οργάνωση γιγαντώθηκε. Ξεκίνησε να λειτουργεί παγκοσμίως τον Οκτώβριο του 2009, ενώ δημιούργησε ετήσια συνέδρια που απευθύνονταν σε μια ποικιλία κοσμοθεωριών, όπως:

1. Την αρχαία θεώρηση ότι η Γη είναι ένας δίσκος με θόλο από αστέρια που περιστρέφεται από πάνω του.
2. Την πεποίθηση ότι ο Ήλιος και η Σελήνη έχουν διάμετρο μόνο 50 χιλιόμετρα και ότι περιφέρονται γύρω από τον δίσκο σε ύψος 5.500 χιλιομέτρων.
3. Απορρίπτουν τους συμβατικούς νόμους της βαρύτητας, εξηγώντας ότι η Γη υπάρχει ως δίσκος που επιταχύνεται προς τα πάνω για να δώσει την ψευδαίσθηση της βαρύτητας.
4. Πιστεύουν ότι η NASA είναι κάτι σαν την Disneyland και ότι οι αστροναύτες είναι ηθοποιοί.
5. Η φωτογραφία του Απριλίου 2019 με την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον πυρήνα του υπερμεγέθους ελλειπτικού γαλαξία, είναι ψεύτικη
6. Ότι επίσης, η απόδειξη ότι η Γη είναι επίπεδη βρίσκεται σε ένα γεμάτο μπουκάλι όπου, αν τοποθετηθεί οριζόντια, το νερό δεν κυρτώνει ποτέ
7. Πιστεύουν ότι ο κόσμος περικλείεται από την Ανταρκτική (η οποία πιστεύεται ότι εκτείνεται απείρως προς όλες τις κατευθύνσεις), το λεγόμενο Ice Wall.

Οι Flat Earthers φαίνεται να πιστεύουν ότι κάτι πολύ ιδιαίτερο βρίσκεται πίσω από αυτόν τον τοίχο από πάγο. Παίρνουν ως δεδομένο ότι η Ανταρκτική είναι ένα τείχος πάγου που περιβάλλει την επίπεδη Γη. Πολλοί θεωρούν ότι οι κυρίαρχες δυνάμεις της γης δεν θα τους επιτρέψουν ποτέ να βγούν από τον περιορισμένο χώρο τους. Κάτι σαν την ταινία «Τhe Truman show». Πιστεύουν ότι είναι ένας προορισμός που θα τίναζε στον αέρα τη θεωρία για την υδρόγειο γη και που θα έκρυβε από πίσω του έναν άλλο κόσμο. Πολλοί επίσης, πιστεύουν ότι ο Χίτλερ και άλλοι ανώτεροι Ναζί δεν πέθαναν, αλλά αναζήτησαν καταφύγιο σε μια υπόγεια βάση στην Ανταρκτική, το New Schwabenland. Εκεί μαζί με άλλους, ενσωματώνουν προηγμένη ναζιστική τεχνολογία με τη μορφή UFO και όπλων. Κανείς μπορεί να βρει αναλυτικά επιχειρήματα για την υποστήριξη αυτών των θεωριών – αν και δεν το συνιστούμε – στο flatearthsociety.org.

Όταν η επίπεδη γη γίνεται trending

Όταν το YouTube δήλωσε το 2019 θα αρχίσει να μειώνει τις συστάσεις οριακού περιεχομένου που θα μπορούσε να παραπληροφορήσει τους χρήστες με επιβλαβείς τρόπους, το κοινό επαίνεσε αυτή την απόφαση. Μεταξύ των τύπων βίντεο που το YouTube δήλωσε ότι θα μειώσει τη σύστασή τους, ήταν το περιεχόμενο με θεωρίες επίπεδης γης. Πολλοί συμφώνησαν ότι αυτή η καταστολή της εξάπλωσης πραγματικά λανθασμένων και δυνητικά επικίνδυνων ιδεών, όπως η περίπτωση της κατήχησης περί επίπεδης γης, ήταν όντως μια πολύ σωστή κίνηση. Γιατί; Ίσως επειδή το YouTube έχει όντως μερίδιο ευθύνης στην αναβίωση αυτών των θεωριών. Συγκεκριμένα μια ερευνητική ομάδα από το Texas Tech University διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που βρήκαν ελκυστικό τον κόσμο της επίπεδης Γης, ήταν συχνά εκείνοι που ήδη περνούσαν πολύ χρόνο στο YouTube, παρακολουθώντας άλλα βίντεο συνωμοσίας, όπως για την 11η Σεπτεμβρίου, ή για το πως οι Αμερικάνοι δεν πήγαν ποτέ στο διάστημα.

Πραγματικός υπεύθυνος είναι ουσιαστικά, αυτός ο βρόχος ανατροφοδότησης – όπου η παρακολούθηση συνωμοσιολογικών βίντεο οδηγεί στην προβολή περισσότερων συνωμοσιολογικών βίντεο, το οποίο με τη σειρά του παρακινεί τους δημιουργούς να δημιουργήσουν περισσότερο συνωμοσιολογικό περιεχόμενο. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι ένα από τα πιο δημοφιλή βίντεο είναι ένα σχεδόν δίωρο κομμάτι, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς μυριάδες «προφανείς» λόγους για τους οποίους η Γη είναι επίπεδη.

Οι Flat Earthers μπορεί να φαίνονται σαν αστείο, αλλά το άλμα από το «η Γη δεν είναι στρογγυλή» στο «τα εμβόλια είναι βλαβερά» είναι στην πραγματικότητα μικρό. Οι επιστήμονες και οι ερευνητές που μελετούν αυτό το αναπτυσσόμενο κίνημα έχουν διαπιστώσει ότι η απήχησή του εδράζεται σε τέσσερις τάσεις: τη δυσπιστία του κοινού απέναντι στις επίσημες επιστημονικές πηγές, τη διαιώνιση των θεωριών συνωμοσίας, την αφοσίωση στην κοινότητα με την οποία ταυτίζονται και τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τη διάδοση της παραπληροφόρησης.

Οι ιδέες της επίπεδης Γης έχουν αποκτήσει αρκετά μεγάλο κοινό παγκοσμίως ώστε να ανησυχήσουν ορισμένους επιστήμονες, οι οποίοι έχουν ξεκινήσει τις δικές τους εκστρατείες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να καταρρίψουν τα μοντέλα της επίπεδης Γης που προωθούνται. Πολλοί ερευνητές προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτές τις αντιλήψεις, συνδυάζοντας τη διδασκαλία επιστήμης που βασίζεται σε στοιχεία, με την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στα επιστημονικά ιδρύματα, η οποία επιτυγχάνεται με το να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι ερωτήσεις των οπαδών της επίπεδης Γης και να αποφεύγεται η απόμακρη και απορριπτική στάση. Άλλοι πάλι, απλά σκρολάρουν μακριά από αυτά τα βίντεο, αντιλαμβανόμενοι την ευκολία με την οποία ένα αστείο μπορεί να γίνει μαζική πεποίθηση.