Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που αφορά στη δημιουργία Δικτύου Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης ΑΕΠΥ από ΑΣΑ, η ΑΝΚΟ Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. – ΑΟΤΑ καταθέτει τις ακόλουθες απόψεις, εστιάζοντας σε τρία βασικά θεματικά πεδία:
Α. Θεσμικό Πλαίσιο – Χωροθέτηση Μονάδας στην Π.Ε. Κοζάνης
Η χωροθέτηση της μονάδας στην Π.Ε. Κοζάνης εγείρει σοβαρά ζητήματα:
- Απουσία τεκμηρίωσης επιλογής χωροθέτησης: Η ΣΜΠΕ δεν παραθέτει κριτήρια επιλογής της ΠΕ Κοζάνης ή εναλλακτικές επιλογές που δεν συμπεριλαμβάνουν την περιοχή. Η χωροθέτηση μονάδας καύσης στην ΠΕ Κοζάνης, όπως αναφέρεται στη ΣΜΠΕ, έγινε μέσω «Προκαταρκτικής Διαβούλευσης με την Αγορά», χωρίς αναφορά σε λεπτομέρειες των όρων που εξετάστηκαν και χωρίς συμμετοχή θεσμικών φορέων της Αυτοδιοίκησης καθώς και της κοινωνίας.
- Παράκαμψη της αρχής της εγγύτητας: Η ΣΜΠΕ προκαταβάλει ότι δεν υπάρχει θέμα από άποψη περιβαλλοντική με την χωροθέτηση ενός έργου σε συγκεκριμένη περιοχή και θεωρεί a priori ότι η χωροθέτηση αυτή είναι η βέλτιστη, χωρίς τεκμηρίωση και συγκριτική αξιολόγηση για την μεταφορά των απορριμμάτων και άλλων τεσσάρων ή πέντε περιφερειών και χωρίς μάλιστα να ικανοποιείται η αρχή της «εγγύτητας» που αποτελεί βασική αρχή για την διαχείριση των απορριμμάτων.
- Ασυμβατότητα με το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) και το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) Δυτικής Μακεδονίας: Ούτε το ΠΕΣΔΑ ούτε το ΠΧΠ προβλέπουν καύση απορριμμάτων, διαχείριση απορριμμάτων άλλων περιοχών και κατασκευή μονάδας καύσης απορριμμάτων ενταγμένης σε εθνικό δίκτυο.
- Αναντιστοιχία με την Οδηγία 2001/42/ΕΚ: Όπως προβλέπεται, μια ΣΜΠΕ έχει χαρακτήρα στρατηγικό και συνολικό, εκπονείται για σχέδια και προγράμματα και αξιολογεί σε ευρεία κλίμακα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μπορεί κατά συνέπεια να καθορίζει γενικές κατευθύνσεις και κριτήρια χωροθέτησης αλλά όχι να χωροθετεί σε συγκεκριμένες θέσεις, κάτι που γίνεται στο επόμενο βήμα με την εκπόνηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου.
- Απουσία συγκριτικής αξιολόγησης μεθόδων διαχείρισης: Δεν εξετάστηκε καθόλου το σενάριο της μη αναγκαιότητας λειτουργίας μονάδας καύσης προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ταφής σε ποσοστό κάτω του 10% μετά το 2030 με την ενίσχυση της ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, που αποτελούν μεθόδους διαχείρισης με μεγαλύτερη προτεραιότητα σε σχέση με την ανάκτηση ενέργειας. Στη Δυτική Μακεδονία οδηγείται σε ταφή ποσοστό μικρότερο του 30% του συνόλου των απορριμμάτων, επιτυγχάνοντας τον σημερινό στόχο της ΕΕ.
Β. Μέγεθος Εγκατάστασης – Κοινωνικές και Οικονομικές Παράμετροι
Η μονάδα της Π.Ε. Κοζάνης, σύμφωνα με τη ΣΜΠΕ, οδηγεί σε:
- Εξυπηρέτηση έως και 6 Περιφερειών στο βασικό σενάριο και έως 7 στο εναλλακτικό, καλύπτοντας σχεδόν τη μισή Ελλάδα.
- Διαχείριση 288.000 τόνων απορριμμάτων ετησίως, καθιστώντας την 2η μεγαλύτερη μονάδα της χώρας.
- Ανισομερής κατανομή βαρών: Η Δυτική Μακεδονία, με μόλις το 8% του εξυπηρετούμενου πληθυσμού, επωμίζεται το βάρος της διαχείρισης απορριμμάτων για το υπόλοιπο 92%. Στο εναλλακτικό σενάριο, το ποσοστό αυτό γίνεται δυσμενέστερο, μειούμενο στο 6,84%.
- Αναλογικά υπερβολική επιβάρυνση: Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αντιστοιχούν 1.131 kg απορρίμματα ανά κάτοικο και έτος, έναντι μόλις 93 στην Αττική και μηδέν στην Κεντρική Μακεδονία.
- Υποβάθμιση ενός επιτυχημένου μοντέλου: Η Δυτική Μακεδονία διαθέτει το πιο προηγμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων στη χώρα, με ποσοστά ανακύκλωσης και κομποστοποίησης που αγγίζουν το 70%. Η εγκατάσταση μονάδας καύσης πρόκειται να υπονομεύσει αυτή την επιτυχία και να αυξήσει το κόστος για τους πολίτες.
- Αδυναμία ευρωπαϊκής χρηματοδότησης: Η ΕΕ δεν χρηματοδοτεί νέες μονάδες καύσης, καθώς προωθεί την πράσινη μετάβαση και τη μείωση των εκπομπών.
Γ. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις
- Αντίφαση με την πράσινη μετάβαση: Μετά την απολιγνιτοποίηση, η εγκατάσταση μονάδας καύσης στην περιοχή έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της πράσινης ανάπτυξης και των μηδενικών ρύπων.
- Έκλυση ρύπων: Η μονάδα θα εκπέμπει CO₂, διοξίνες και φουράνια, αλλά και ιπτάμενη τέφρα, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον.
- Ανακριβής παρουσίαση επιπτώσεων: Η ΣΜΠΕ παρουσιάζει μόνο θετικές επιπτώσεις, χωρίς να αναλύει τις αρνητικές συνέπειες για τις περιοχές εγκατάστασης.
- Απουσία διασφάλισης προηγούμενων φάσεων διαχείρισης με όρους κυκλικής οικονομίας: Η καύση εντάσσεται στην κυκλική οικονομία μόνο εφόσον προηγούνται η πρόληψη, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση. Η ΣΜΠΕ δεν παρέχει στοιχεία για την τήρηση αυτών των φάσεων στις υπόλοιπες περιφέρειες της Χώρας.
Συμπεράσματα
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΝΚΟ Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. – ΑΟΤΑ στη συνεδρίασή του στις 15/9/2025, λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω όπως αναλυτικά παρουσιάζονται στο σύνδεσμο: t.ly/ZYKqX και κατατέθηκαν στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πλαίσιο της διαβούλευσης, εισηγείται:
την απόρριψη της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την μη τήρηση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών παραμέτρων για μια βιώσιμη και δίκαιη διαχείριση των απορριμμάτων και ειδικότερα την προτεινόμενη χωροθέτηση και λειτουργία της μονάδας καύσης απορριμμάτων στην Π.Ε. Κοζάνης.
Ακολουθήστε το 
