Τις ημέρες αυτές υπήρχε μεγάλη κίνηση στην αγορά και κυρίως στα κρεοπωλεία, όπου το χοιρινό και το μοσχαρίσιο κρέας ήταν πρώτο στις προτιμήσεις των καταναλωτών. Τα περισσότερα τότε κρεοπωλεία είχαν μεταφερθεί στο Μισκιάθκο, δηλαδή Πλατεία Λασσάνη , ενώ κανονικά πρέπει να λέγεται Πλατεία Νικολάου Αρμενούλη, γιατί ο Αρμενούλης παραχώρησε στο Δήμο το χώρο. Εκεί είχε κατασκευάσει ο Δήμαρχος Ματιάκης καταστήματα για τους κρεοπώλεις , ήσαν επίσης και στην οδό Ερμού είσοδος προς την πλατεία. Κόσμος χάζευε τα κρεμασμένα κρέατα στα τσιγκέλια. Όπως φαίνεται, τα κρέατα είναι λίγα δεν υπάρχει αφθονία.
Η χώρα μας περνούσε τότε περίοδο ανασυγκρότησης και δε κυκλοφορούσε εύκολα το χρήμα. Τα πρόσωπα των διαβατών φαίνονται να τους βασανίζουν πολλές σκέψεις. Η περίοδος είναι δύσκολη, η χώρα είναι βαριά τραυματισμένη από τον 2°Παγκόσμιο πόλεμο, κατοχή και στη συνέχεια από τον Εμφύλιο μια ολόκληρη δεκαετία 1940-1950 σε εμπόλεμη κατάσταση. . Οi κρεοπώλεις με τις άσπρες ποδιές τους όρθιοι περιμένουν τους αγοραστές ή τους προσκαλούν να αγοράσουν χοιρινό και μαζί παστό, από τον οποίο θα βγάλουν τις πιο νόστιμες τσιγαρίδες για τη μπομπότα τους. Αλλά ακόμη θα τους χρειαστεί και για «ιλιάτσια», γιατροσόφια. Ιδιαίτερα, όταν τα παιδιά εμφάνιζαν μαγουλάδες, βάζανε εξωτερικά παστό, τον συγκρατούσαν σε μια μαντήλα και έτσι ξεπρήζονταν.
Την εποχή εκείνη πολλά νοικοκυριά, εάν είχαν χώρο στην αυλή τους ή κάποιον άλλο χώρο που τον χρησιμοποιούσαν ως σταύλο, εξέτρεφαν γουρούνια, τα μεγάλωναν και τα έσφαζαν την προπαραμονή των Χριστουγέννων. Έτσι, εξασφάλιζαν το κρέας για τα γιαπράκια και το ψητό με πατάτες, που ήταν τα κύρια φαγητά την πρώτη και δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, μαζί με το βραστό-σούπα από μοσχαρίσιο κρέας. Την Τρίτη μέρα έφκιαναν χοιρινό με πράσα, τα οποία είχαν από καιρό παραχωμένα στον κήπο της αυλής, καθώς ως γνωστόν δεν υπήρχαν θερμοκήπια λαχανικών, χωρίς όμως αυτά να παγώνουν από τη βαρυχειμωνιά που έκανε τότε.
Τα σκέπαζε το χιόνι χωρίς να παθαίνουν τίποτε τα προφύλασσε η θερμοκρασία της γης. Από το σφαγμένο γουρούνι διάλεγαν το μέρος για τηγανιά και την έσβηναν με μαύρο κρασί. «Κι έλα κάτσι κι συ δίπλα στην παρσιά να γιφτούμι νουστιμιά», έλεγαν τότε οι παλιοί που ήταν «μιρακλίδις τρανοί». Ομοίως έφκιαχναν λουκάνικα νοστιμότατα. Παιδεύονταν μια μέρα να τα παρασκευάσουν, γιατί, αφού ετοίμαζαν τον κιμά κόβοντας το χοιρινό με τη χειροκίνητη μηχανή, έβαζαν τα διάφορα «σπιρντζικά», μπαχαρικά και τον ζύμωναν, και με ένα χωνί περνούσαν τον κιμά στα έντερα, τα οποία προηγουμένως τα έπλεναν με άφθονο νερό.
Και γίνονταν «κάτσ-τι να φάμι, τραβ’ι κι μπρούσκου κρασί». Τις πλέχτρες των λουκάνικων τις αράδιαζαν στις γριντιές από το ανώι, για να στεγνώσουν και να μην τις φτάνουν και οι γάτες. Στη συνέχεια έλιωναν και τον παστό, για να έχουν λίγδα για τη βασιλόπιτα που την έκαναν με κιμά μοσχαρίσιου κρέατος, βάζοντας μέσα και πέτουρα (χυλόπιτες), ή την έφκιαχναν με κιμά κότας, και ήταν γευστικότατες. Τις «τσιγαρίδις» δε που απόμνησκαν από το λιώσιμο του παστού, τις χρησιμοποιούσαν για να φκιάνουν μπομπότα, και ήταν σκέτο γλύκισμα που είναι αυτές οι νοστιμιές με τα γνήσια και αγνά υλικά, δυστυχώς χάθηκαν!
Έτσι λοιπόν, το γουρούνι προσέφερε κρέας και λίπος για διάφορα φαγητά και παρασκευάσματα. Άσε δε που είχαν κρέας για σαράντα μέρες. Το κρέας το κρεμούσαν στο θολωτό μπουντρούμι (υπόγειο), δεν υπήρχαν τότε ψυγεία και διατηρούνταν το κρέας αναλλοίωτο , και όταν ήθελαν να μαγειρέψουν, κόβανε ένα κομμάτι και το μαγείρευαν με πράσα ή λάχανο. Να θυμίσουμε ότι το κρέας του γουρουνιού ήταν πολύ νόστιμο, γιατί το ταΐζανε στην αρχή με πίτουρα, για να αναπτυχθεί, και μετά καλαμποκάλευρο και αποφάγια από εστιατόριο.
Ας ελπίσω ότι το φετινό χοιρινό θα είναι νόστιμο ώστε να γίνουν εύγεστα και τα γιαπράκια και το ψητό, και να τα απολαύσουμε γαστρικά , εμείς οι παλιοί ,όπως τα χρόνια τα παλιά. Το κείμενο αυτό το είχα γράψει την 24ην Δεκεμβρίου 1992, προ 42 ετών και το έχω συμπεριλάβει και στο βιβλίο μου «Κοζανίτικες Εικόνες». Και είναι συνδεδεμένο με την παράδοση των Κοζανιτών /σσων με τις προετοιμασίας που έκαναν για τις ημέρες των Χριστουγέννων. Και θέλω να υπογραμμίσω ότι η παράδοση δεν είναι επανάληψη , αλλά προέκταση του παρελθόντος, και οφείλουμε να τιμούμε την παράδοση των προγόνων μας.
Επαναφέρω αυτή την εικόνα της αγοράς και των Χριστουγεννιάτικων εθίμων προ 74 χρόνων, μετά τους πολέμους και τις καταστροφές, τα οποία ζήσαμε έχοντας τις χειρότερες αναμνήσεις στην παιδική μας ηλικία. Ευτυχώς διατηρούσαμε τα Θρησκευτικά , κοινωνικά και ,λαϊκά έθιμά μας στις γιορτές απαλαίνοντας τη ψυχή μας από τις πολεμικές συμφορές που είχαμε υποστεί.
Να μαθαίνει και η νέα γενιά αγωνιζομένη για την Ειρήνη και την ευδαιμονία των Λαών., που είναι υπέρτατο αγαθό του ανθρώπου.
Ευλογημένα και ευτυχισμένα Χριστούγεννα εις πάσαν γην.
Γιάννης Κορκάς
Μία φωτογραφία του συλλόγου των Κρεοπωλών Κοζάνης που ιδρύθηκε το 1927, έχω γράψει για το σωματείο έχει προστάτη τον Αρχάγγελο Μιχαήλ .Η φωτογραφία είναι το 1950 με τα ονόματά των Κρεοπωλών .
ΟΙ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥΣ 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΤΟ 1950
Παραθέτω παρακάτω με αριθμό τα ονόματα των κρεοπωλών
1. Μανώλης Μανώλας, 2. Αντώνης Μανώλας, 3. Σύζυγος Μ.Μανώλα.4. Γκιουζέλ Μαριγώ. 5.Ελένη I. Κυρατσού,. 6.Έλλη Χρ. Κυρατσού, 7.Μίμη Χατζηγιαννάκη σύζυγος, 8. Μίμης Χατζηγιαννάκης, 9.Σύζυγος Γ. Γκιάτα, 10. Πόπη Γ. Γκιάτα, σύζυγος I. Πάπιστα, 11. Γιώργος Γκιάτας, 12.Κώστας Γκλούμπος, 13. Κώστας Χατζηγιαννάκης, 14.Θωμάς Τσιαϊρης-Τζάρας,15. Χαρίλαος Κυράνος, 16. Σύζυγος Γιαννάκη Χατζηγιαννάκη, προς διευκρίνηση παιδιά της , Μίμης και Κώστας 17. Λάζαρος-Λιάτσιος Κυρατσούς- ο εγγονός του Λάζαρος είναι γ.γ. του συλλόγου κρεοπωλών. 18. Αναστασία Πατσομύτη, (το γένος Αθ. Πλιάκη, θεία μας, εξαδέλφη του πατέρα μου Γιώργου Κορκά), 19. Ματίνα σύζυγος Ηλία Κυράνου, 20. Μητέρα Γιαννάκη Χατζηγιαννάκη, 21.Σύζυγος Θανάση Βούζα, 22. Μπίηνα Κυρατσού , σύζυγος Λιάτσιου Κυρατσού (είναι γονείς των Ηλία Κυρατσού κρεοπώλη και πρώην ποδοσφαιριστής του Μακεδονικού, του Κώστα και του Γιάννη που είναι στην Αμερική). 23.Σύζυγος Χαρίση Τσιαϊρη. 24. Σύζυγος Αναστάση Κυράνου, 25. Αδελφή Κουτσουνάνου, 26. ΓιάννηςΤσιαΐρης- Τζάρας. 27 Θωμάς Τσιαϊρης, 28. Αργύρης Σταμάτης, 29. Δημητρούλης Γκιάτας, 30. Γιάννης Χατζηγιαννάκης- Γαλάρας (παλιός παίκτης του Μακεδονικού, πρόεδρος του Μακεδονικού και της Ένωσης ποδοσφαιρικών Σωματείων Κοζάνης και μέλος της ΕΠΟ), 31. Στέργιος Λιάτσιου Κυρατσούς, 32.Κωνσταντίνος Μαμάτσιος, 33. Ηλίας Λιάτσιου Κυρατσούς, ηλικίας 15 ετών, κρεοπώλης, συνταξιούχος, κρατάει το μικρό του αδερφό Κώστα (4 ετών) συνεχίζει ο γιός του Λάζαρος Κυρατσούς. (Ο Ηλίας μας έδωσε τα ονόματα της φωτογραφίας, μας εντυπωσίασε που ήξερε και τα ονόματα των γυναικών , τον ευχαριστούμε), 34. Γιώργιος Γκιάτας -Τζιρίλας, 36. Νίκος Καγιάνης-Μαράζας, 37.Ηλίας Κυράνος, 38. Θωμάς Τσιαϊρης, 39. Θωμάς Μπέμπης, 40. Θανάσης Βούζας, 41. Ηλίας Πατσομύτης , ήταν τότε γ.γ. του συλλόγου (η κόρη του Ερμιόνη μας έδωσε τη φωτογραφία , την έχω δεύτερη εξαδέλφη και την ευχαριστώ .) 42. Χρήστος Ηλ. Κυρατσούς, 43. Θωμάς Γκιάτας , προς διευκρίνηση παιδιά του Γιώργος και Σάκης, 44. Γιώργος Σβώλης πατέρας του Θανάση και του Λάκη από τη Σιάτιστα, 45. Γιώργος Κουτσιμάνης, που είχαν με τον γιό του Βαγγέλη εργοστάσιο αλλαντικών. 46. Τσώνης δεν γνωρίζουμε το όνομα.
Ελπίζουμε όσοι δούνε τη φωτογραφία να τον γνωρίσουν και να μας πούνε το όνομά του.
Αρχείο Γιάννη Κορκά,
21-12-2024
Ακολουθήστε το 
