Η εκπαιδευτική λειτουργία, όπως αυτή πραγματοποιείται από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και άλλους φορείς, αποβλέπει, πέραν των άλλων, στην ανάπτυξη και καλλιέργεια των ψυχικών, πνευματικών και νοητικών δυνάμεων του ανθρώπου με κύριο στόχο την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του. Με βάση αυτήν την αντίληψη περί της παιδείας, της μορφώσεως και της διαπλάσεως του ανθρώπου σε ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι προφανές ότι η ορθόδοξη χριστιανική λατρεία με το πλούσιο πνευματικό της περιεχόμενο συμβάλλει τα μέγιστα στην επίτευξη αυτού του στόχου. Όταν λέμε χριστιανική λατρεία εννοούμε το σύνολο των ιεροπραξιών, των αναγιγνωσκομένων και ψαλλομένων μέσα στους ιερούς Ναούς, τους χώρους λατρείας, με τη συμμετοχή του ιερού κλήρου και των εκκλησιαζόμενων λαϊκών πιστών, κατά τις Κυριακές, γιορτές και άλλες ευκαιρίες. Με τη θεία λατρεία επιδιώκεται πρώτιστα η καλλιέργεια του θρησκευτικού φρονήματος των πιστών και η ψυχική ανάταση προς το Θεό, παράλληλα όμως και η κατά Χριστόν διαπαιδαγώγησή τους.
Ο σκοπός αυτός πραγματοποιείται με τις ευχές και δεήσεις της Θ. Λειτουργίας, τη συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της εκκλησίας, την ανάγνωση των αγιογραφικών αναγνωσμάτων, το άκουσμα των κατανυκτικών ύμνων και τροπαρίων και γενικότερα με όσα τελούνται μέσα στους Ιερούς Ναούς κατά τη διάρκεια της Θ. Λειτουργίας και άλλων ιερών Ακολουθιών. Με την ανάγνωση των ευαγγελικών και αποστολικών κειμένων και με το κήρυγμα του θείου λόγου δίνεται η δυνατότητα στους πιστούς να γνωρίσουν από κοντά τη ζωή και το έργο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, το υπέροχο μεγαλείο της προσωπικότητάς του και να εμπνευστούν από το παράδειγμά του.
Μέσα στα ευαγγελικά και αποστολικά κείμενα υπάρχουν αποθησαυρισμένες σπουδαίες πνευματικές και ηθικές αλήθειες, που δίδαξαν ο Χριστός και οι Απόστολοι, όπως η ανεξικακία, η συγκατάβαση και η καταλλαγή, η πραότητα, η ταπείνωση, η υπομονή και η εγκράτεια, η αγαθοσύνη, η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Προπάντων όμως η αγάπη. Η αγάπη είναι υπέρβαση, ολοκληρωτική προσφορά του εαυτού μας υπέρ των άλλων. Ο Απόστολος Παύλος έπλεξε το εγκώμιο και σύνθεσε ύμνο για την αγάπη, που περιέχεται στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του κεφ. 13, εδάφ. 13 «Εκείνος που αγαπάει έχει υπομονή, έχει και καλοσύνη. Εκείνος που αγαπάει δεν ζηλοφθονεί, δεν κομπάζει, ούτε και υπερηφανεύεται. Είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστής, ούτε ευερέθιστος. Ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει. Δεν χαίρεται για το κακό που γίνεται, αλλά μετέχει στη χαρά για το σωστό και το δίκαιο. Εκείνος που αγαπάει όλα τα δέχεται. Η πίστη, η ελπίδα και η υπομονή ποτέ δεν τον αφήνουν».
Οι άνθρωποι που αποδέχονται και εφαρμόζουν στο βίο τους τέτοιου είδους αρετές, αρχές και αξίες, διαμορφώνουν για τον εαυτό τους ένα σπουδαίο ήθος, ώστε να τους επιτρέπει να βλέπουν τους συνανθρώπους τους με αγάπη, ανθρωπιά και καλοσύνη. Με τέτοιου είδους αρχές, ιδέες και αντιλήψεις, καταφέρνει ο άνθρωπος να καταπολεμά το κακό και την αμαρτία και να τιθασεύει τα διάφορα ψυχικά και σωματικά του πάθη, που τον οδηγούν στη σκλαβιά και την υποδούλωση. Η ενεργός συμμετοχή των πιστών στη θεία λατρεία της εκκλησίας τους εξαγιάζει, τους εξημερώνει και τους εξανθρωπίζει. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφερόμενος στην αγιαστική και ανακαινιστική δύναμη της χριστιανικής εκκλησίας γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής: «Δεν θα έκανε κανείς λάθος, εάν έλεγε ότι η εκκλησία του Χριστού έχει μεγαλύτερη αξία από την κιβωτό του Νώε. Γιατί, η μεν κιβωτός παραλάμβανε τα ζώα και τα διατηρούσε ζώα, ενώ η εκκλησία παραλαβαίνει τα ζώα και τα μεταβάλλει εσωτερικά. Εκεί στην κιβωτό μπήκε το γεράκι και βγήκε γεράκι. Μπήκε λύκος και βγήκε λύκος. Εδώ στην εκκλησία μπήκε κάποιος γεράκι και βγαίνει περιστέρι. Μπήκε λύκος και βγαίνει πρόβατο. Μπήκε φίδι και βγαίνει αρνί, γιατί δεν μεταβάλλεται η φύση, αλλά διώχνεται η κακία» (Ε.Π. 49,335-337). Και όλα αυτά βέβαια συμβαίνουν με τη χάρη και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.
Ύστερα από τα παραπάνω εκτεθέντα βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η λατρεία της εκκλησίας μας είναι ένα άριστο σχολείο χριστιανικής παιδεύσεως, ψυχικής και πνευματικής καλλιέργειας του ανθρώπου, ώστε να καταστεί αληθινός άνθρωπος. Στην προκειμένη περίπτωση ισχύει η ρήση του αρχαίου σοφού Μένανδρου: «ως χαρίεν άνθρωπος, όταν άνθρωπος η». Δηλαδή, πόσο χαριτωμένος είναι ο άνθρωπος, όταν γίνει πραγματικός άνθρωπος.
του Παναγιώτη Ζ. Παπαδόπουλου πρώην γυμνασιάρχη
Ακολουθήστε το 
