Όταν αναφέρομαι στη θρησκολατρεία των Κοζανιτών, δεν είναι απλώς μια κολακευτική επισήμανση, αλλά ένα αναγνωρισμένο βαθύ συναίσθημα, το οποίο εκφράζεται σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, αποδεικνύοντας πόσο ευσεβείς είναι και πόσο συνδεδεμένοι με τα λατρευτικά μυστήρια, τα οποία επιτελούν με ιδιαίτερη προσήλωση — είτε αφορούν τους ζωντανούς είτε τους θανόντες.
Το κίνητρο για να γράψω το παρόν κείμενο, μου έδωσε μια φιλική παρέα Κοζανιτών, οι οποίοι θεώρησαν ιερόν καθήκον να τελέσουν μνημόσυνο για τους αποθανόντες φίλους τους, από εικοσαετίας μέχρι το 2000. Η χριστιανική αυτή σκέψη των ζώντων φίλων οδήγησε στην τέλεση μνημοσύνου στη μνήμη των αποθανόντων φίλων στον Ναό του Αγίου Δημητρίου, την 15-6-2000.
Αναφέρω τους θανόντες για τους οποίους τελέστηκε το μνημόσυνο και ήσαν γνωστά ονόματα Κοζανιτών:
- Βέλλιος Δημήτριος, της γνωστής οικογένειας,
- Προκοπής Γκατζογιάννης, με κοινωνική και πολιτική δράση,
- Χατζάρας Νικόλαος, έμπορος,
- Παπαδέλης Ερρίκος, υπάλληλος τραπέζης,
- Παπαναστασίου Ντίνος, ιατρός. Η σύζυγός του, Μιμή Παπαδέλη – Παπαναστασίου, σήμερα είναι Πρόεδρος του Συλλόγου Κοζανιτών Θεσσαλονίκης,
- Κιτσόπουλος Ιωάννης, υπάλληλος Δ.Ε.Η., έμεινε στην Αλεξανδρούπολη,
- Βαβλούκης Γεώργιος, έμεινε στο Βελβενδό,
- Κλόνταρης Γιαννάκος, λεωφορειούχος, έμεινε στη Γερμανία,
- Τσιόπτσια Παναγιώτα, σύζυγος του Ευριπίδη, πρόεδρος των Ορειβατών,
- Γκατζόφλια Βέττα, υπάλληλος της Νομαρχίας,
- Βασίλης Σαμπανόπουλος, Διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης. Ο θάνατός του υπήρξε πολύ μεγάλη απώλεια για τα γράμματα της Κοζάνης.
Παρέστησαν πολλοί συγγενείς των αποθανόντων, εκτός από αυτούς που μένουν στην Κοζάνη και από άλλες πόλεις, όπως η γυναίκα του Προκόπη Γκατζογιάννη, Αγάθη, και η αδερφή του, Αλεξάνδρα, που ήρθαν από τη Θεσσαλονίκη. Επίσης, η Μιμή Παπαναστασίου, σύζυγος του Ντίνου, ήρθε από τη Θεσσαλονίκη (είναι και Γενική Γραμματέας του Συλλόγου Κοζανιτών Θεσσαλονίκης “Ο Άγιος Νικόλαος”).
Από την Αθήνα ήρθε ο Τάκης Κιτσόπουλος, αδερφός του Γιάννη, Γεν. Γραμματέας του Συνδέσμου Κοζανιτών Αθηνών “Ολάσσανης”. Παρευρέθηκε και η πρόεδρος του Συνδέσμου, κ. Έλλη Μάνου – Καζαντζή, και η Έλλη, σύζυγος του Νίκου Χατζάρα.
Μετά το μνημόσυνο, η Αγάθη, σύζυγος του Προκόπη, και οι αδερφές του Αίγλη, Θεοδώρα – Ζολή και Αλεξάνδρα δεξιώθηκαν όλους τους συγγενείς και φίλους στο αμπέλι τους — όπου υπάρχει οικοδομή — πάνω από το νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου. Προσέφεραν καφέδες, αναψυκτικά, διάφορες πίττες, καθώς και ντολμαδάκια πολύ νόστιμα — όλα σπιτικά, της γνωστής Κοζανίτικης κουζίνας των Γκατζογιανναίων.
Οι συζητήσεις όλες περιστρέφονταν γύρω από τους αποθανόντες φίλους και έφεραν στη μνήμη τις όμορφες και αξέχαστες ώρες που πέρασαν μαζί τους, από τα μαθητικά τους χρόνια και στη συνέχεια ως παντρεμένοι με τις οικογένειές τους. Ένα φιλικό δέσιμο που παραμένει ακόμη ισχυρό, ενώ πολλοί από την παρέα διαμένουν μακράν της γενέτειρας Κοζάνης.
Μου θύμισε κι εμένα, εκτός των άλλων, την καθημερινή επίσκεψη που έκανα στο αμπέλι του Προκόπη τον Ιούνιο του 1978, παρακολουθώντας μαζί του και με άλλους φίλους τους ποδοσφαιρικούς αγώνες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, όπως και τώρα διεξάγονται αυτόν τον μήνα. Ο Προκόπης πέθανε τον Οκτώβριο του 1978.
Θα πρέπει να προσθέσω ότι για μερικούς από τους παραπάνω αποθανόντες έγραψα νεκρολογίες: για την Παναγιώτα Τσιόπτσια, για την προσφορά της στον Ορειβατικό Σύλλογο· για τον Γιαννάκο Κλόνταρη, που ήταν στενός φίλος και βρέθηκε μακριά της Κοζάνης και της Ελλάδας λόγω άτυχων συγκυριών· και για τον Βασίλη Σαμπανόπουλο, τον πνευματικό αυτόν άνθρωπο, που προσέφερε πάρα πολλά στη Βιβλιοθήκη της Κοζάνης και είχε ακόμη να προσφέρει.
Οι ζώντες φίλοι που είχαν αυτή την θαυμάσια ιδέα να τιμήσουν τους αείμνηστους φίλους τους, φανέρωσαν όχι μόνο τα πλούσια χριστιανικά τους αισθήματα, αλλά και τον στενό σύνδεσμο που είχαν μεταξύ τους, προβάλλοντας το ανθρώπινο πρόσωπο και την αξία της άδουλης φιλίας τους. Μια φιλία που δε διασπάστηκε, δεν κλονίστηκε, δεν επηρεάστηκε από τις σημερινές συνθήκες της ζωής, όπως είναι ο ατομικισμός και η απομόνωση.
Η ομάδα αυτή, όντως πραγματικών φίλων, που δεν ξεχνούν τους φίλους που αναχώρησαν νωρίς από τα εγκόσμια, τους θυμούνται, τους μνημονεύουν και τιμούν τη μνήμη τους με τις χριστιανικές παραδόσεις του λαού μας. Σκόρπισαν άρωμα υψηλής φιλικής συναίσθησης.
Αυτήν την αξία της φιλίας, που είναι χαραγμένη βαθιά στις ψυχές των ανθρώπων αυτών, που άγουν την έκτη δεκαετία της ζωής τους, δεν τη συναντάς εύκολα σήμερα. Για αυτό τολμώ να πω ότι είναι καθαρό γνώρισμα του Κοζανίτικου λαού, προερχόμενο από τους προγόνους μας, που ανέτρεφαν τα παιδιά τους με το χριστιανικό πνεύμα και σε οικογενειακό περιβάλλον.
Αυτός δε ο σεβασμός προς τους νεκρούς είναι πανάρχαιο ελληνικό έθιμο, και είναι αξιοπρόσεκτο ότι τηρείται με την ίδια αφοσίωση και σήμερα από μερίδα νέων Ελλήνων.
Οι φίλοι που εξέφρασαν με αυτόν τον βαθύ χριστιανικό τρόπο την αγάπη τους, τη φιλία τους και τον σεβασμό στους αείμνηστους φίλους τους είναι οι παρακάτω:
Βαμβακάς Αθανάσιος (στενός φίλος), Γκορτσούλης Τάκης (τοπογράφος), Δίκος Ιωάννης (υπάλληλος), Τζάκας Αργύρης (τεχνικός στην ΑΕΒΑΛ), Λιάνας Κωνσταντίνος (συνταξιούχος), Αλεξίου Ιωάννης (τραπεζικός), Κιτσόπουλος Τάκης και Μίμης Τσιρέκας (ήρθαν από την Αθήνα), Τζουβαλέκης Στάθης (οφθαλμίατρος, Θεσσαλονίκη), Βαρδάκας Λάκης, Κωνσταντίνος Ζιάμπρας (υποστράτηγος ε.α., Πρόεδρος του Συλλόγου Κοζανιτών Θεσσαλονίκης “Ο Άγιος Νικόλαος”), Κωνσταντίνος Τσουμής (Θεσσαλονίκη), Τσιόπτσιας Ευριπίδης (επιχειρηματίας), Κουντουράς Μάκης (υπάλληλος στη Μηχανική Καλλιέργεια), Φασνάκης Κωνσταντίνος (που έφυγε πρόσφατα), Καραδήμος Γεώργιος (αυτοκινητιστής) και Μουστάκας Χριστόδουλος.
Η χριστιανική αυτή πράξη της φιλικής παρέας επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά τη μοναδικότητα των Κοζανιτών στην προσήλωση των θρησκευτικών τους παραδόσεων. Ας αποτελέσει αυτό δίδαγμα για τους νέους.
Φωτογραφία το 2000 της παρέας στο Αμπέλι της οικογενείας Γκατζογιάννη
Γιάννης Κορκάς
Ακολουθήστε το 
