Την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε ασχοληθεί με το περιβάλλον της αρχής του προηγούμενου αιώνα. Σήμερα συνεχίζουμε την καταγραφή των γεγονότων με τη χρονολογική τους αλληλουχία
Του Κων/νου Τζέκη
Η Αντονία Αρσλάν στο βιβλίο της « Το σπίτι με τους κορυδαλλούς» Εκδόσεις Ψυχογιός 2004, που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Τουρκίας, όταν εκδόθηκε και μάλιστα πωλήθηκε για να γίνει κινηματογραφική ταινία, μας διηγείται : « Όλα αυτά πλησιάζουν προς το τέλος τους. Ιδιαίτερες συζητήσεις λαμβάνουν χώρα στη Κωνσταντινούπολη ανάμεσα στον Ταλαάτ, στον Εμβέρ, στον Αρχηγό της Αστυνομίας, σε μια κλειστή ομάδα φανατικών του κόμματος και στους υπευθύνους της ειδικής οργάνωσης….. Είναι ακόμα και ο Συνταγματάρχης Χάουπτμαν, από τις γερμανικές συμμαχικές δυνάμεις.
Ο αφοπλισμός των Αρμενίων στρατιωτών και η απομάκρυνση των αξιωματικών τους έχει ολοκληρωθεί. Οι στρατιώτες εξουδετερώθηκαν ενώ για τους αξιωματικούς λήφθηκαν μέτρα έτσι ώστε να μην υποψιασθούν τίποτα…..
Σήμερα λέει ο Ταλαάτ είναι η μέρα εδώ στην πρωτεύουσα. Οι γιορτές του Πάσχα τους έχουν παραλύσει και τους έχουν κάνει πιο αφηρημένους. Απόψε θα τους μαζέψετε από τα σπίτια τους, από τα νοσοκομεία, από τις εφημερίδες όπου δουλεύουν. Θα καταστρέψετε τις τυπογραφικές μηχανές, θα κατεδαφίσετε τις εγκαταστάσεις των περιοδικών και των εκδοτικών οίκων.
Μη χρησιμοποιείτε τις φυλακές, αλλά τους στρατώνες. Μην επιτρέψετε επαφές, να κατασχέσετε τα βιβλία και πάνω απ’ όλα μην απαντήσετε ποτέ σε καμία ερώτηση» Και σε λίγο η συγγραφέας διηγείται:
« Κωνσταντινούπολη, βράδυ της 24ης Απριλίου του 1915. Η μεγάλη εκκαθάριση έχει αρχίσει…»
Και λίγο πιο κάτω « … Κανένας εφέντη μας είπαν δεν πρέπει να βοηθήσει τους Αρμένηδες. Ούτε γυναίκες ούτε παιδιά ούτε γέρους. Υπάρχει
η ποινή του θανάτου σε όποιον βοηθάει Αρμένη» « Φτάνουν κιόλας εξοχότατε, κατεβαίνουν από τα βουνά. Οι Κούρδοι ληστές γι’ αυτούς φύσηξε ούριος άνεμος. Τους έχουν υποσχεθεί τα σπίτια των Αρμένηδων. Και όποιος εγκατασταθεί πρώτος το παίρνει. Κανείς δεν ξέρει που πάνε οι Αρμένηδες. Λένε στο Χαλέπι, αλλά από κάθε Βιλαέτι ξεκινούν καραβάνια με εκτοπισμένους. Πως θα χωρέσουν εκεί;»
Και αφού ολοκλήρωσαν τις σφαγές των ανδρών, στράφηκαν στον άμαχο πληθυσμό.
« Έγραψε ο Ταλαάτ σε ένα τηλεγραφικό του μήνυμα: Κανένας οίκτος για τις γυναίκες, τους γέρους και τα παιδιά . Αν έστω και ένας Αρμένιος επιζήσει, θα επιστρέψει για να πάρει εκδίκηση»
Ο Τούρκος ιστορικός Α. Αntonian στο έργο του Teilirian Davasi γράφει για τον Ταλαάτ Πασά που απέστειλε τηλεγράφημα στους Νομάρχες το 1915 και που έλεγε: « Αίρεται ολοσχερώς το δικαίωμα διαβίωσης και εργασίας των Αρμενίων στα εδάφη της Τουρκίας. Η Κυβέρνηση που ανέλαβε όλη την ευθύνη για το θέμα αυτό διέταξε να μην εξαιρεθούν ούτε τα μωρά της κούνιας. Όσο τραγική και αν είναι αυτή η εξόντωση , θα θανατωθούν αδιακρίτως γυναίκες, παιδιά, άρρωστοι, χωρίς να δίνεται καμία σημασία στη φωνή της συνείδησης».
Για την γενοκτονία των Ποντίων θα αναφερθούμε πιο κάτω, στην ανάλογη χρονολογική αλληλουχία των γεγονότων.
Όταν η Τουρκία έλαβε επίσημα κατά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο θέση υπέρ των Κεντρικών δυνάμεων, οι Σύμμαχοι διακήρυξαν ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα εξαφανίζονταν από προσώπου γης. Και άρχισε ο υπολογισμός της μοιρασιάς. Οι Ρώσοι ζήτησαν την Κωνσταντινούπολη και τα Στενά και οι «φίλοι» τους συμφώνησαν με μικρή αντίσταση της Γαλλίας. Οι άλλοι διεκδικητές Άγγλοι και Γάλλοι, σκέπτονταν να πάρουν μεγαλύτερη πίττα , πλην όμως τους χάλασε τη μοιρασιά ένα τρίτο πεινασμένο λιοντάρι, η Ιταλία. Γράφει ωμά ο Λοϋδ Τζώρτζ στα « Πολεμικά απομνημονεύματά» του. « Δια την εξασφάλισιν της συμπράξεως ενός ακόμη συμμάχου, ώστε να μην ενδιαφερθώμεν δια τας εδαφικάς αναπροσαρμογάς με τας οποίας κατέστη αναγκαίον να πραγματοποιηθεί η συμφωνία. Ο πόλεμος δεν αφήνει θέσιν εις λεπτότητας συνειδήσεως».
Η δυσπιστία της Ιταλίας και η ενημέρωσή της για την ύπαρξη μυστικών συμφωνιών, μεταξύ των άλλων συμμάχων, προκάλεσε νέο ξεκαθάρισμα των λογαριασμών. Στην επακολουθήσασα διασυμμαχική διάσκεψη στον Άγιο Ιωάννη της Μωριέννης την 19 Απριλίου 1919, συμφωνήθηκε να παραχωρηθούν τα βιλαέτια Αϊδινίου (Σμύρνης) , Ικονίου και Αδάνων, στην Ιταλία. Για την τελευταία αυτή παραχώρηση γράφει ο Λόϋδ Τζώρτζ στα « Πολεμικά απομνημονεύματά» του. Η Ελλάς δεν ηθέλησε να μας παράσχει ως αντάλλαγμα της Σμύρνης την βοήθειάν της εις τα Βαλκάνια. Είμεθα κατά συνέπειαν ελεύθεροι να περιλάβωμεν την Σμύρνην εις την Ιταλικήν σφαίραν επιρροής».
Με την ίδια συνθήκη η Συρία και η Παλαιστίνη αναγνωρίζονταν ως ζώνη Γαλλική και η Αραβία και το Ιράκ μέχρι του Περσικού κόλπου ως ζώνη Αγγλική. Η συνθήκη αυτή δεν είχε καμία αξία. Η επανάσταση στη Ρωσία του 1917 και η είσοδος της Αμερικής στον πόλεμο άλλαξε τη ροή των γεγονότων.
Η Ιταλία με πρόφαση τα προβλήματα που δημιουργούσε η Τουρκία στη Λιβύη αποβίβασε στρατό στη Αττάλεια. Οι άλλες δυνάμεις αντέδρασαν και μυστικά αποφάσισαν να στείλουν Ελληνικό στρατό στη Σμύρνη.
Την απόφαση αυτή βοηθούσαν φήμες ότι η Τούρκοι θα κατέσφαζαν χριστιανικό πληθυσμό στην περιοχή. Είχαν κυκλοφορήσει και σχετικές προκηρύξεις που καλούσαν τους Μουσουλμάνους να κατασφάξουν τους Έλληνες της περιοχής. Ύστερα από αρκετές υπαναχωρήσεις των συμμάχων, τελικώς εκλήθη ο Βενιζέλος και του ζητήθηκε να απαντήσει αν ο Ελληνικός στρατός ήταν έτοιμος να αποστείλει δύο- τρεις μεραρχίες για την προστασία του Χριστιανικού πληθυσμού. Φυσικά ο Βενιζέλος συμφώνησε. Στην πραγματικότητα οι Σύμμαχοι ποσώς ενδιαφέρονταν για τον πληθυσμό. Τους απασχολούσε η επεκτατική πολιτική της Ιταλίας.
Οι αποφάσεις ελήφθησαν ερήμην των Ιταλών. Την επομένη λήψεως της απόφασης αυτής αφίχθησαν στο Παρίσι και προσήλθαν στη διάσκεψη οι Ιταλοί. Στην επακολουθήσασα συνάντηση παρουσία των Ιταλών δεν αποκάλυψαν στους Ιταλούς την απόφασή τους. Στη έκτακτη συνάντηση που ακολούθησε στο σπίτι του Λοϋδ Τζώρτζ, μεταξύ αυτού και των Κλεμανσό, Ουίλσον και Βενιζέλου καθορίσθηκαν οι λεπτομέρειες της απόβασης των Ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη. Οι Ιταλοί δεν παρευρίσκονταν. Ο Βενιζέλος τόνισε ότι 30.000 Έλληνες στη Σμύρνη κινδύνευαν από τους Τούρκους , ενώ ο Ουίλσον εξέφρασε την βεβαιότητα ότι η παρουσία του Ελληνικού στρατού εκεί θα δημιουργούσε προβλήματα και θα απέτρεπε την παρουσία των Ιταλών, αφού θα έρχονταν σε πλήρη ρήξη με τους συμμάχους. Ο Βενιζέλος πρότεινε να ειδοποιηθούν οι Τούρκοι λίγο πριν την ελληνική επιχείρηση απόβασης, για να μην προετοιμάσουν αντίσταση. Το απόγευμα της 27 Απριλίου/ 10 Μαΐου συνήλθαν και πάλι οι τρεις συνοδευόμενοι από στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες . Αποφασίσθηκε η επιχείρηση να πραγματοποιηθεί το γρηγορότερο. Ο Αμερικανός στρατηγός Μπλίς ανακίνησε το θέμα της ενημέρωσης των Τούρκων και των Ιταλών , τονίζοντας ότι η μη έγκαιρη ενημέρωση θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα. Ο Βενιζέλος όμως δεν συμφώνησε με την άποψη του Μπλίς γιατί όπως είπε αν ενημερώνονταν οι Ιταλοί θα πληροφορούσαν τους Τούρκους. Κατά την συζήτηση που επακολούθησε έγινε δεκτή σχετική πρόταση του Βενιζέλου και αποφασίσθηκε να παραδοθούν τα φρούρια στους συμμάχους από τους Τούρκους και αυτοί με τη σειρά τους θα τα παρέδιδαν στους Έλληνες.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Ακολουθήστε το 
