Υπό Καθηγητού Ι. Θ. Μάζη, ΕΚΠΑ
Πολλά και υπό πολλών ελλήνων διανοουμένων, πολιτικών, δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών ελέχθησαν σχετικώς με την δήθεν άστοχον και άδικον δια την Τουρκίαν επέκτασιν της Αιγιαλίτιδος Ζώνης της Χώρας η οποία «θα εξοργίσει δικαίως την γείτονα νεο-οθωμανικήν χώραν» διότι δήθεν την στραγγαλίζει μετατρέποντας το Αιγαίον Πέλαγος εις «κλειστήν ελληνικήν λίμνην» αλλά και ότι η «αβλαβής διέλευσις» και οι «θαλάσσιοι δίαυλοι» δεν είναι επαρκείς για την νόμιμον επίλυσιν του «δραματικού», δια την Τουρκίαν, αυτού προβλήματος. Και ότι όλοι εμείς οι εισηγούμενοι την επέκτασιν της αιγιαλίτιδος εις τα 12nm δια την προστασίαν των εθνικών συμφερόντων έναντι του τουρκοϊσλαμικού φασισμού, είμεθα καταδικασμένοι – ως “Ελληνάρες αγράμματοι και φανατικοί” – εις το “πυρ το εξώτερον” το κατακαίον τα πάντα εις την Γέενα του Πυρός της κολάσεως των “αντιδραστικών”! Αλλά τα πράγματα, εξεταζόμενα από την καθαρώς νομικήν των πλευράν, και όχι από την ιδεοληπτικήν τοιαύτην, δεν φαίνονται να είναι έτσι!
Πόσοι γνωρίζομεν επίσης ότι το δήθεν «ελληνικόν παράδοξον» δεν είναι καθόλου παράδοξον, απλούστατα διότι έxoμε από το έτος 1913 (!) “ειδικήν αιγιαλίτιδα ζώνη” …10nm και συνεπώς και τον – αντιστοίχου εύρους – εθνικόν εναέριον χώρον;
Πάντως, τα 12νμ οφείλουν να ανακηρυχθούν ακόμα και τώρα, σήμερα, ώστε το ORUÇ REIS το οποίο σύντομα θα ευρεθεί στον χώρο του κυριαρχικού δικαιώματος της Ελλάδος μεταξύ 6 και 12nm (μπορεί και να έχει εισέλθει σήμερα 20/10/2020) να θεωρείται και για έναν ακόμη ισχυρότατο και ισχύοντα νομικώς λόγο, ως καταφανώς και αναντιρήτως παράνομον. Τότε, ακόμα και η «θερμή ελληνική αντίδρασις» δικαιολογείται απολύτως. Διότι εάν εισέλθει εις τον χώρον 6-12 το τουρκικόν ερευνητικόν σκάφος και κατόπιν ανακοινωθεί η διεύρυνσις, κάποιοι, και πρώτοι οι Τούρκοι θα το θεωρήσουν – τότε – ως δολία παγίδευσιν εκ μέρους των Αθηνών διότι ο χώρος αυτός δεν υφίστατο ως κεκηρυγμένος και ισχύων κατά την ώραν της εισόδου του σκάφους και σε συνδυασμόν με τις διακηρυχθείσες «κόκκινες γραμμές» του κου Γεραπετρίτη δεν όφειλαν να λάβουν υπόψιν τον συγκεκριμένον χώρον ως απηγορευμένον δια τον πλούν του σκάφους των! Τότε, η Ελλάς θα οφείλει να αντιδράσει έως και θερμώς αλλά χωρίς έξωθεν καλήν μαρτυρίαν, ενώ είχε τα νομικά εργαλεία για να τα χρησιμοποιήσει και δεν το έπραξε. Ολιγωρία; Ηττοπάθεια; Εθνικόν έγκλημα;
Ερωτάται: τί περισσότερον θα πράξει η Τουρκία από αυτό που ήδη πράττει μη έχουσα μάλιστα η Ελλάδα φροντίσει να εξασφαλίσει νομικώς τα νώτα της εις το διεθνές “blame game” (παίγνιον ενοχής) ;
Μέχρι πότε η Ελλάς θα λειτουργεί ως φοβική και ηττοπαθής εθνοκρατική οντότης και όχι ως ορθολογικόν υποκείμενον του Διεθνούς Δικαίου, ασκών καθ’ολοκληρίαν τα δικαιώματά του;
Tο μόνον που έχει επιτύχει μέχρι σήμερα με την στάσιν αυτήν είναι να ευρίσκεται λόγω της συνεπαγομένης εκ της στάσεώς της αυτής, τουρκικής εξαχρειωθείσης συμπεριφοράς, εις τα πρόθυρα του πολέμου. Και μάλιστα νομικώς ακάλυπτος!
Ας εξετάσομε λοιπόν, χωρίς κραυγές, πώς είναι ποιά είναι στο σημείον της διευρύνσεως της αιγιαλίτιδος ζώνης τα νομικά όπλα «τα αποδεσμεύοντα τας χείρας» της ελληνικής διπλωματίας.
Α. Ο περιφρονηθείς από τις Ελληνικές Κυβερνήσεις Νόμος (ΔΡΜΑ’) 4141/1913, (ΦΕΚ Α’ 68 της 26 Μαρτίου/11 Απριλίου 1913)
Αναφορικώς με το αντίστοιχον εύρος της Αιγιαλίτιδος ζώνης, έχομε να παρατηρήσομε ότι ήδη έχει ορισθεί το εύρος των 10νμ από το έτος 1913, με τον Νόμο (ΔΡΜΑ’) 4141/1913, (ΦΕΚ Α’ 68 της 26 Μαρτίου/11 Απριλίου 1913) ο οποίος εισέτι ισχύει και περιέργως, περιφρονείται από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα να δίδομεν δικαίωμα να ομιλεί η Τουρκία (αλλά καί τινες αμερικανοί επίσημοι αγνοούντες τα νομικά δεδομένα και ισχύοντα εφόσον, άλλωστε, και η ελληνική πλευρά ουδέποτε τα επεκαλέσθη από το 1973 και εντεύθεν): 1) για «Ελληνικόν νομικόν παράδοξον», υπονοούντες την διαφοράν μεταξύ εθνικού εναερίου χώρου των 10νμ και αιγιαλίτιδος ζώνης των 6νμ». Ας δούμε όμως τί λέγει ο ως άνω Νόμος:
Εις το Άρθρον 1, παρ. 2 του Νόμου (ΔΡΜΑ’) 4141/1913, (ΦΕΚ Α’ 68 της 26 Μαρτίου / 11 Απριλίου 1913) με τίτλο: «Περί διάπλου και διαμονής εμπορικών πλοίων παρά τας Ελληνικάς Ακτάς και περί Αστυνομίας λιμένων και όρμων εν καιρώ πολέμου» ορίζεται σαφώς ότι: «Ειδικώς διά την εφαρμογήν του παρόντος νόμου, ως ελληνική θάλασσα εννοείται η από της ακτής μέχρις αποστάσεως δέκα ναυτικών μιλλίων περιλαβανομένη θαλασσία ζώνη. Προκειμένου περί κόλπων και όρμων η ζώνη των δέκα ναυτικών μιλίων μετρείται απ’ ευθείας γραμμής, συρομένης κατά πλάτος της εισοχής και εις το μάλλον εξωτερικόν μέρος αυτής, όπου το άνοιγμα δεν έχει πλάτος μείζον των είκοσι μιλίων». Δια της ανωτέρω διατάξεως, είναι απολύτως εμφανές ότι ιδρύεται αιγιαλίτις ζώνη 10 ν.μ., εφόσον η μέτρησις της αποστάσεως των 10νμ διενεργείται από της ακτής. Και τον όρον Αιγιαλίτις Ζώνη των 10 ν.μ. αντικαθιστά σαφώς και επακριβώς ο όρος «ελληνική θάλασσα». Η εν λόγω διάταξις όμως, δηλούσα την «ευθείαν γραμμήν» από της οποίας μετρούνται τα 10 ν.μ. «…προκειμένου περί κόλπων και όρμων…» την οποίαν καθορίζει i) αφενός χαρασσομένην εις «το μάλλον εξωτερικόν μέρος αυτής» δηλαδή εις τα πλέον ακραία προς το θαλάσσιον μέτωπον σημεία του κόλπου/όρμου και ii) προσδιοριζομένου του “ανοίγματος” του κόλπου/όρμου ως μή έχον «πλάτος μείζον των είκοσι μιλίων», είναι σημαντικότατον ότι προσομοιάζει και προβλέπει σχεδόν επακριβώς τα αναφερόμενα εις το μετά ενενήντα εννέα (99)! έτη, μεταγενέστερον άρθρον 10 της Συμβάσεως του Montego Bay (1982/1986). Το εν λόγω άρθρο της Άρθρο 10 της Συμβάσεως των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας (Σύμβαση UNCLOS ΙΙΙ (1982))[1] αναφέρει εις το αντίστοιχον σημείον του «πλάτους της γραμμής» τα εξής:
«4. Εάν η απόσταση μεταξύ των σημείων της κατώτατης ρηχίας των άκρων της φυσικής εισόδου ενός κόλπου δεν υπερβαίνει τα 24 ναυτικά μίλια μπορεί να χαραχθεί κλείουσα γραμμή μεταξύ των δύο σημείων κατώτατης ρηχίας, τα δε ύδατα στο εσωτερικό της γραμμής αυτής θεωρούνται εσωτερικά ύδατα.
- Στις περιπτώσεις που η απόσταση μεταξύ των σημείων κατώτατης ρηχίας των άκρων της φυσικής εισόδου ενός κόλπου υπερβαίνει τα 24 ναυτικά μίλια, ευθεία γραμμή βάσεως εικοσιτεσσάρων μιλίων χαράσσεται στο εσωτερικό του κόλπου κατά τρόπο ώστε να περικλείει την μέγιστη υδάτινη έκταση η οποία είναι δυνατόν να περικλείεται από γραμμή τέτοιου μήκους.»
Εκ της συγκρίσεως των δύο άρθρων μάλιστα, προκύπτει ο Νόμος του 1913 αρκετά φειδωλός ως προς αυτόν του 1982 του Δ.τ.Θ., διότι ο δεύτερος μας δίδει την δυνατότητα για γραμμή πλάτους 24νμ ήτοι, τεσσάρων (4)νμ περισσοτέρων από αυτόν του 1913!
Πάντως ο 4141/1913 προέβλεπε τη δυνατότητα απαγορεύσεως του διάπλου και παραμονής εμπορικών σκαφών εις την θαλασσίαν ζώνην την οποίαν όριζε «όταν τα συμφέροντα της εθνικής αμύνης απαιτώσι την τοιαύτην απαγόρευσιν».
Παρατηρήσεις: 1) Ο Νόμος αυτός εξακολουθεί να ισχύει εφόσον ουδέποτε κατηργήθη 2) Εφόσον προσδιορίζει την ισχύ του εις τας περιπτώσεις όπου «… τα συμφέροντα της εθνικής αμύνης απαιτώσι την τοιαύτην απαγόρευσιν», αυτονοήτως ισχύει όταν το Κράτος κρίνει ότι ισχύουν αυτές οι συνθήκες, όπως και μπορεί να κρίνει και έχει ήδη κρίνει δια πολλαπλών προσφυγών της η Ελλάς με ΝΟΤΑΜ και Επιστολές προς τον ΓΓ του ΟΗΕ και προς τα θεσμικά όργανα της Συνόδου Κορυφής και Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ και 3) Επ’ αυτού (10νμ “ελληνική θάλασσα”) συνηγορεί και η άποψις του αείμνηστου Καθηγητού και Ακαδημαϊκού Ι. Σπυροπούλου ο οποίος και σχολιάζει τον σχετικόν νόμον[2].
Β. Η Επαναβεβαίωσις (!) των 10νμ ως Αιγιαλίτιδος Ζώνης της Ελλάδος εκ του Π.Δ 618/31 (ΕτΚ), αριθμός φύλλου 328 / «Τεύχος Πρώτον» / 18 Σεπτεμβρίου 1931[3]
1) Επίσης, για τις ανάγκες του «καθορισμού πλάτους χωρικών υδάτων, όσον αφορά τα ζητήματα Αεροπορίας και Αστυνομίας αυτής» εξεδόθη και σχετικόν Προεδρικόν Διάταγμα της 18-09-1931, (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, αριθμός φύλλου 328 / «Τεύχος Α’» / 18 Σεπτεμβρίου 1931), το οποίον αναφερόμενον εις τους Νόμους 5017/31 και Νόμο 2569/1921 ορίζει… μεγαλοφώνως (!) το εύρος των χωρικών υδάτων της Επικρατείας εις τα 10 ναυτικά μίλια! Ποιός Έλλην, Υπουργός ή μη τολμά να τα “μειώνει” εις τα 6nm; Άγνοια Νόμων της Ελληνικής Δημοκρατίας εις τοιούτου είδους ζητήματα δεν επιτρέπεται!
2) Το πλήρες κείμενο του Προεδρικού Διατάγματος, δημοσιευμένου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με τίτλο «Περί καθορισμού πλάτους χωρικών υδάτων, όσον αφορά τα ζητήματα Αεροπορίας και Αστυνομίας αυτής», που ορίζει «το πλάτος ζώνης των χωρικών υδάτων εις δέκα ναυτικά μίλια από των ακτών της επικρατείας», έχει ως εξής: «Εχοντες υπ’ όψιν τα άρθρα 2 και 9 του νόμου 5017 “περί Πολιτικής Αεροπορίας”, δημοσιευθέντος εις το υπ’ αρ. 158 της 13.6.31 φύλλον της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως (τεύχος Α), ως και το άρθρον 1 του νόμου 2569 της 19.4.21 “περί κυρώσεως της Διεθνούς Συμβάσεως Αεροπορίας”, δημοσιευθέντος εις το υπ’ αρ. 68 φύλλον της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως της 26.4.21, προτάσσει του Ημετέρου της Αεροπορίας υπουργού, αποφασίσαμε και διατάσσομεν: Ορίζομεν το πλάτος της ζώνης των Χωρικών Υδάτων της αναφερομένης εν τω άρθρων 2 του νόμου 5017 εις δέκα ναυτικά μίλια από των ακτών της Επικρατείας. Εις τον Ημέτερον επί της Αεροπορίας Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος.
Εν Δεκελεία τη 6η Σεπτ. 1931
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αλέξανδρος Ζαΐμης
Ο επί της Αεροπορίας Υπουργός Α. Ζάννας».
Tο εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα, μετά την δημοσίευσή του, απεστάλη αμέσως από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Γραμματεία της τότε Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ), που ήταν διεθνής οργανισμός προκάτοχος του ΟΗΕ, και έλαβε αριθμό πρωτοκόλλου.
Ακολουθήστε το 
