Στη σημερινή -άκρως αντιφατική και πολύπλοκη- εποχή γινόμαστε μάρτυρες αντιφατικών, προβληματικών και ανησυχητικών συμπεριφορών από νέους ανθρώπους.
Κωνσταντίνος Παπανικολάου
Μέσα στον ορυμαγδό υπερπληροφόρησης, παραπληροφόρησης και προτύπων μίμησης που απέχουν παρασάγγας από την αρχαία ελληνική και ελληνοχριστιανική αντίληψη του βίου, αλλά –πολλές φορές- και από στοιχειώδη ευρωπαϊκά πρότυπα, καλούνται να εξελιχθούν και να διαπαιδαγωγηθούν οι έφηβοι και οι έφηβες του σήμερα.
Από πολλούς εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γίνεται αντιληπτό ότι αυξάνεται η παραβατική συμπεριφορά μαθητών και μαθητριών στα σύγχρονα σχολεία. Είναι ένα φαινόμενο, βέβαια, που απασχολεί γονείς, εκπαιδευτικούς, επιστήμονες της αγωγής, Υπουργείο Παιδείας και την κοινωνία γενικότερα από χρόνια, που όμως δεν βαίνει μειούμενο αλλά δείχνει να αυξάνεται. Βία, λεκτική επιθετικότητα, παραβίαση κανόνων εύρυθμης λειτουργίας των σχολικών μονάδων και αδιαφορία για τη μάθηση είναι μερικές από τις εκδηλώσεις του φαινομένου αυτού. Τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς είναι φυσικά ποικίλα και, οπωσδήποτε, όχι μονοδιάστατα: οικογενειακά ζητήματα, κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έλλειψη προτύπων προς μίμηση και υποστηρικτικού περιβάλλοντος από την οικογένεια και από ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο “Περί Παίδων Αγωγής” του Πλουτάρχου αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς παρέχει διαχρονικές συμβουλές για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων. Ο Πλούταρχος τονίζει ότι η εκπαίδευση πρέπει να ξεκινά από νωρίς, με την καθοδήγηση των παιδιών από ενάρετους/ τες δασκάλους/ λες και την καλλιέργεια της αρετής μέσω της φιλοσοφίας, της μουσικής και της φυσικής αγωγής. Υποστηρίζει πως οι γονείς πρέπει να αποτελούν πρότυπα αρετής, ενώ παράλληλα είναι καλό να μην είναι ούτε υπερβολικά επιεικείς ούτε πολύ αυστηροί ούτε και αδιάφοροι.
Στη σύγχρονη εποχή, οι ιδέες του Πλουτάρχου μπορούν να αξιοποιηθούν, ως έναν βαθμό, για την αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς των μαθητών. Οι δάσκαλοι και οι γονείς οφείλουν να προσφέρουν όχι μόνο γνώσεις αλλά ήθος, ποιότητα και αξίες, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τον αλληλοσεβασμό, την υπευθυνότητα, τη στοιχειώδη πειθαρχία και την αυτογνωσία. Αντί της στείρας τιμωρίας, η διαπαιδαγώγηση μπορεί να βασίζεται στον διάλογο, την κατανόηση και την ενίσχυση της προσωπικής ανάπτυξης.
Η σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική μπορεί να αντλήσει έμπνευση από το έργο του Πλουτάρχου με τη δημιουργία προγραμμάτων που συνδυάζουν τη γνωστική ανάπτυξη με την ηθική αγωγή. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται ότι τα αναλυτικά προγράμματα μιμούνται ευρωπαϊκά πρότυπα, χωρίς να γίνεται η αναγκαία προσαρμογή τους στη σύγχρονη –κυρίως βαλκανικού χαρακτήρα- νεοελληνική πραγματικότητα και χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι διαχρονικές αρχές και αξίες του ελληνικού πολιτισμού. Οι σχολικές δραστηριότητες είναι δυνατόν να προσανατολίζονται στη συνεργασία, στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και κοινωνικών δεξιοτήτων, αποτρέποντας την απομόνωση, την αλλοτρίωση και την επιθετικότητα των σημερινών μαθητών και μαθητριών.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια πρόκληση για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Το έργο “Περί Παίδων Αγωγής” του Πλουτάρχου προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για γονείς και εκπαιδευτικούς. Μέσα από την καλλιέργεια της αρετής και την παροχή σωστών προτύπων, υπάρχει ελπίδα να διαμορφωθούν στο μέλλον πολίτες με ήθος και υπευθυνότητα, συμβάλλοντας σε μια πιο δίκαια κοινωνία.
Με εκτίμηση
Κωνσταντίνος Παπανικολάου
Δάσκαλος – Φιλόλογος
Ακολουθήστε το 
