Από το Γυμνάσιο-Λύκειο Θηλέων- 3ο ΓΕΛ στο Ωνάσειο Λύκειο

Οι  ευχές όλων μας  για πρόοδο και φώτιση ας συνοδεύουν  τους  χιλιάδες μαθητές, δασκάλους  και καθηγητές της  ελληνικής επικράτειας , γιατί σε άλλες  ευρωπαϊκές  χώρες  η σχολική χρονιά έχει  ήδη αρχίσει από τα τέλη Αυγούστου.

Παράλληλα,  από την περσινή εκπαιδευτική  χρονιά,  έχουν αρχίσει  να δρομολογούνται  στο χώρο της Β/θμιας Εκπαίδευσης στην πόλη μας  μεγάλες  εκπαιδευτικές  αλλαγές  με τη δημιουργία των δυο Ωνασείων Σχολείων (3^ο  Γυμνάσιο και 3^ο  Γενικό Λύκειο  Κοζάνης).

Έτσι, το 3^ο ΓΕΛ Κοζάνης,  μετά από περισσότερα από 90  χρόνια  λειτουργίας , αρχής γενομένης  σ τα μέσα της δεκαετίας  του  ’30 που άρχισε να λειτουργεί  ως  το μοναδικό  Γυμνάσιο  Θηλέων  της  πόλης, στη συνέχεια ως το μοναδικό Λύκειο Θηλέων  αυτής  και από τη Μεταπολίτευση και μετά  ως  3^Ο ΓΕΛ Κοζάνης ,  μετονομάζεται  πλέον  από φέτος  σε Ωνάσειο Ημερήσιο  Γενικό  Λύκειο Κοζάνης.

Το καινούριο Ωνάσειο  Λύκειο της Κοζάνης κληρονομεί  ουσιαστικά μια ιστορική εκπαιδευτική  σκυτάλη της πόλης :   τη σκυτάλη  του ιστορικού  Γυμνασίου-Λυκείου  Θηλέων της πόλης που κάλυψε  τη δευτεροβάθμια δημόσια  εκπαίδευση  τεσσάρων σχεδόν   γενεών  κοριτσιών της πόλης  Κοζάνης και των περιχώρων  λειτουργώντας  αδιαλείπτως από το 1936-37.

Οι Κοζανίτες,  ασχολούμενοι από τον 17^ο αιώνα με το μεταπρατικό εμπόριο με πόλεις  της Μεσευρώπης συνειδητοποίησαν  πολύ νωρίς από τον 17^ο αίωνα ακόμα  την ανάγκη παροχής  εκπαίδευσης  στα αγόρια αρχικά  των αστικών οικογενειών της πόλης  με την ίδρυση γύρω στα 1675/ 84 ή κατ’ άλλους στα 1690 της Ελληνικής  Σχολής της  Κοζάνης, η οποία χρηματοδοτήθηκε από κατοίκους της πόλης. Το 1745 με την ανέγερση του Επισκοπείου ιδρύθηκε και «η Σχολή Κοζάνης», η περίφημη «Στοά», με μεγάλη απήχηση,  στην οποία δίδαξαν σημαντικοί δάσκαλοι με πρώτον τον ιεροδιάκονο Ευγένιο Βούλγαρη.

Στα κορίτσια,  η επίσημη  έναρξη  παροχής   στοιχειώδους  δημοτικής  εκπαίδευσης  θα ξεκινούσε  μερικές δεκαετίες αργότερα,  με την ίδρυση του  1^ΟΥ αυτόνομου Παρθεναγωγείου Κοζάνης. Το 1837 όμως βρέθηκε  καταγραφή αναφοράς για  διορισμό δασκάλου για την τάξη των κοριτσιών, από όπου προκύπτει ότι  σχολείο για τα κορίτσια στην πόλη  θα πρέπει να λειτουργούσε αρκετά χρόνια πριν.

Το 1862 ιδρύθηκε το πρώτο αυτόνομο σχολείο για την φοίτηση των κοριτσιών,  το πρώτο Παρθεναγωγείο Κοζάνης  (Δημοτικό Σχολείο Θηλέων), το οποίο στεγάστηκε σε δικό του διδακτήριο το 1873. Στην αρχή λειτούργησε  με 2 τάξεις και αργότερα με 6 τάξεις ενώ το 1894 θα λειτουργούσε το Πρότυπο Παρθεναγωγείο Κοζάνης με 6 τάξεις και μια επιπλέον τάξη Διδασκαλείου Θηλέων.

Τις πρώτες τρεις δεκαετίες του  20^ου αιώνα την φοίτηση των μαθητών και μαθητριών  Β’/θμιας Εκπαίδευσης στην Κοζάνη  θα  κάλυπτε  το Μικτό Γυμνάσιο Κοζάνης  που στεγαζόταν  στο Βαλταδώρειο Γυμνασιο , το οποίο εγκαινιάστηκε το 1902.

Το 1936-37 , το Μικτό  Γυμνάσιο Κοζάνης θα χωριζόταν  σε Γυμνάσιο Αρρένων και Θηλέων . Το δεύτερο  μέχρι και τη  δεκαετία του ΄60  θα στεγαζόταν στο νεοκλασσικό  διδακτήριο του 5^Ο Δημοτικού Σχολείου , στο  2^ο όροφο,  ενώ από το 1964 με τη μεταρρύθμιση του Γ. Παπανδρέου θα λειτουργούσε  και αυτόνομο Λύκειο  Θηλέων στο κτήριο του Δημόπουλου στον Άγιο Κων/νο.

Από τη Μεταπολίτευση και μετά με την  ίδρυση του 3^ου ΓΕΛ θα συγκεντρωνόταν   σ’ αυτό όλο το παλιό δυναμικό των  καθηγητών του Λυκείου Θηλέων  μαζί με όλο το ιστορικό αρχείο του παλιού  Γυμνασίου και  Λυκείου Θηλέων.

Η  λειτουργία του Ωνασείου Λυκείου Κοζάνης  για όλους τους παραπάνω  λόγους, είναι φανερό,  ότι ξεκινά με τους καλύτερους οιωνούς , αφού το νέο σχολείο δεν ξεκινά από το μηδέν αλλά κληρονομεί  μια τεράστια πνευματική παρακαταθήκη από το πλούσιο εκπαιδευτικό παρελθόν της πόλης Κοζάνης. Στο πνευματικό του οπλοστάσιο του διαθέτει  την παρακαταθήκη της εκπαίδευσης του θήλεος δυναμικού της πόλης για πολλές δεκαετίες.

Πιστεύοντας ακράδαντα ότι το νέο σχολείο παρά τις αρχικές αντιδράσεις των εκπαιδευτικών και γονέων  θα φέρει νέα πνοή στην πλούσια και μακρόχρονη εκπαιδευτική ζωή της  πόλης, ως παλιό μέλος για 30 ολόκληρα χρόνια της εκπαιδευτικής κοινότητας διδασκόντων του 3^ου ΓΕΛ, έχω νομίζω το δικαίωμα να ευχηθώ «Καλή Πρόοδο σε όλους , μαθητές και καθηγητές και Καλή Χρονιά με ανοιχτούς πάντα ορίζοντες στη γνώση και στη μάθηση» !

Φωτο ^η έτους  1929 ,  2ο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης, ένα νεοκλασσικό αριστούργημα, που ολοκληρώθηκε και πρωτολειτούργησε το 1915-16 και κάηκε το 1967.Κατασκευάστηκε  για να στεγάσει αρχικά την Αστική Σχολή της πόλης,  στην οποία φοιτούσαν μόνο αγόρια, στη συνέχεια όπως και τα αντίστοιχα Παρθεναγωγεία και  έγινε μικτό δημοτικό σχολείο  (1929).

Φωτο ^η,Όρθιοι 1ης σειράς. 1ος από αριστερά :Ηλίας Παρδάλης, σχολικός έφορος, 2ος Μουμουζιάς,  Δ/ντης, 3ος Στάμκος Αναστασίου, μέγας ευεργέτης της πόλης**, 4ος  Πάμπας , δάσκαλος  , 5ος Γιώργος  Βάμβας, σχολικός έφορος  6ος Τζήμος,  δάσκαλος, 7ος Ελένη Μουμούνταγα, Χρυσούλα, δασκάλα

**Η ανοικοδόμηση μεγαλοπρεπών διώροφων σχολείων απαγορευόταν , γι’ αυτό και η άδεια ανοικοδόμησης  του 2^ου Δημοτικού Σχολείου και του 3^ου,4^ου Δημοτικού   βγήκε τον Αύγουστο του 1911 με σουλτανικό φιρμάνι στο όνομα του Στάμκου Αναστάσιου, ο οποίος στη συνέχεια τα παραχώρησε στη Σχολική Εφορεία της πόλης. Ο Στάμκος  Αναστάσιος  ήταν  μεγάλος ευεργέτης της πόλης, καθώς  μαζί με τον Χαρίσιο  Μούκα χρηματοδότησε την αγορά των οικοπέδων των δυο εκπαιδευτηρίων και όχι μόνο.

Φανή  Φτάκα-Τσικριτζή