Στην αγορά συνηθίζουμε να λέμε ότι δεν χρειάζονται ιδιαίτερες θεωρίες για να διαπιστώσεις μια κατάσταση όταν οι αριθμοί “μιλούν” από μόνοι τους. Το ίδιο θα έλεγα και για το δημογραφικό που εξελίσσεται σε ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα για τη χώρα μας. Για πρώτη φορά μεταπολεμικά, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, τα τελευταία χρόνια, οι νέοι κάτοικοι που γεννιούνται στη χώρα μας είναι λιγότεροι από τους κατοίκους που πεθαίνουν (μια αρνητική διαφορά που αυξάνεται ακόμη περισσότερο από αυτούς, νέους στην πλειοψηφία, που μεταναστεύουν σε άλλες χώρες). Εάν συνυπολογίσουμε μάλιστα την απώλεια των ανθρωπίνων ζωών λόγω COVID-19, αντιλαμβανόμαστε όλοι πως η κατάσταση κρίνεται ιδιαιτέρως σοβαρή για την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, ο πληθυσμός της Ελλάδας εξακολουθεί να γερνάει. Τι σημαίνει αυτό για τη χώρα, την οικονομία της, το παραγωγικό της δυναμικό, το ασφαλιστικό της σύστημα και την κοινωνική της συνοχή;
Σημαίνει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα «εθνικό υπαρξιακό διακύβευμα» και οι συνέπειες που μπορεί να έχει μια μακρόχρονη και μεγάλη ελάττωση του πληθυσμού της χώρας μας, τις αντιλαμβάνεται ο καθένας. Σύμφωνα με σενάρια που επεξεργάστηκε έρευνα του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας μέχρι το 2050, ο πληθυσμός της Ελλάδας στο μέλλον θα μειωθεί σημαντικά. Συγκεκριμένα:
– Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια (σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο).
-Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκ. σήμερα σε 1,4 εκ. (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050.
-Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκ. το 2015 σε 4,8-5,5 εκ. Το 2050.
-Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκ. το 2015 σε 3-3,7 εκ. το 2050 (που με άλλες έρευνες φαίνεται ότι θα περιοριστεί στα 7,3 εκατ. μέχρι το 2080)
Θα μπορούσε να με ρωτήσει κάποιος “μας νοιάζει τι θα συμβεί το 2050, μετά από 30 χρόνια ή και αργότερα;”. Μας νοιάζει και πολύ μάλιστα, κυρίως εάν ενδιαφερόμαστε για το μέλλον του τόπου μας και για το μέλλον της νέας γενιάς, των παιδιών μας και όχι τόσο επειδή κι εμείς οι νεώτεροι -λογικά- θα το “βρούμε” μπροστά μας.
Με άλλα λόγια, και σε σχέση με το δημογραφικό, βρισκόμαστε μπροστά στις αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε ως Έλληνες για το μέλλον της πατρίδας μας. “Το μέλλον ή το σχεδιάζεις ή υφίστασαι το χειρότερο”.
Ο πολιτικός σχεδιασμός στην πατρίδα μας για τις περιοχές με τη μεγαλύτερη μετανάστευση και υπογεννητικότητα όπως η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας πρέπει να συμπεριλάβει πολιτικές όπως:
– Μείωση του οικονομικού “βάρους” για την απόκτηση παιδιών.
– Στήριξη εργαζόμενων γονέων, κυρίως των γυναικών, και των μεγάλων οικογενειών.
– Κίνητρα για την αγορά ή την κατασκευή σπιτιών σε ανθρώπους που δημιουργούν οικογένεια, π.χ τα χαμηλότερα δυνατά έξοδα της άδειας οικοδομής.
– Επιστροφή των νέων που έφυγαν στο εξωτερικό μέσα από επενδυτικά κίνητρα όπου θα φέρουν επενδύσεις στην περιοχή (ΕΟΖ) και θα δημιουργήσουν νέες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας.
– Διεκδίκηση περαιτέρω ευρωπαϊκών προγραμμάτων που αφορούν την ίδρυση νέων επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και αυτές που θα επαναπατριστούν από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, αλλά και της ενίσχυσης σε ασφαλιστικές εισφορές των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν.
– Δημιουργία φορολογικών κινήτρων σε συνεταιρισμούς του πρωτογενούς τομέα με ταυτόχρονη καμπάνια ενημέρωσης των κατοίκων της περιοχής μας για τα οφέλη των συνεταιρισμών.
– Αναδασμοί και αρδευτικά είναι έργα που πρέπει άμεσα να επιταχυνθούν την εποχή της απολιγνιτοποίησης στη Δυτική Μακεδονία που κατέχει τα δυο τρίτα των επιφανειακών γλυκών νερών της χώρας, με ταυτόχρονη ενημέρωση των αγροτών μας περί των νέων δυναμικών καλλιεργειών με τις καλύτερες αποδόσεις.
Παράλληλα σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να ενταθεί περαιτέρω η προσπάθεια μέσα από συγκεκριμένες πολιτικές:
– Άμεση ενίσχυση για κάθε νέο παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα.
– Αύξηση του αφορολόγητου για κάθε παιδί.
– Όλα τα βρεφικά είδη να υπαχθούν στο χαμηλό φορολογικό συντελεστή για να μειωθεί το κόστος τους.
– Παιδικοί σταθμοί για όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως.
– Ελεύθερη επιλογή από τη γυναίκα του χρόνου άδειας λοχείας.
– Αύξηση της άδειας εργασίας για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
– Ενίσχυση του θεσμού των ολοήμερων σχολείων.
– Αλληλεγγύη των γενεών μέσα από ένα σύγχρονο ασφαλιστικό σύστημα.
Επιπλέον, το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας είναι άμεσα συνδεδεμένο με το δημογραφικό και δεν μπορούμε να συζητάμε χωρίς να μιλάμε για τις προκλήσεις του ασφαλιστικού μας συστήματος. Σε κάθε σοβαρή χώρα της Ευρώπης εφαρμόζουν το σύστημα 3 πυλώνων, όπου ο πρώτος πυλώνας αφορά στην εθνική σύνταξη για όλους, ο δεύτερος πυλώνας τον κουμπαρά ανάλογα με τις εισφορές του κάθε εργαζομένου και ο τρίτος πυλώνας την εθελοντική επιλογή ιδιωτικής ασφάλισης αναφερόμενος επίσης και στην ανάγκη προώθησης της έννοιας της “δημογραφικής ρήτρας” ώστε όλοι οι νόμοι να ελέγχονται ως προς τις επιπτώσεις του σε σχέση με το δημογραφικό.
Αυτός είναι ο τρόπος που και μπορεί να αντιμετωπίσει το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, ένα κυρίαρχο πρόβλημα που κατά γενική ομολογία γίνεται μέρος του κεντρικού αιτήματος όλων των Ελλήνων. Μια αναπτυξιακή αλλαγή που μπορεί να έρθει μόνο με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και με τη δημιουργία μιας Ελλάδας όπου θα παράγει πλούτο και νέες δουλειές μέσα από ένα γόνιμο πολιτικό σχεδιασμό. Οφείλουμε και πρέπει να στηρίξουμε περισσότερο από ποτέ τις περιφέρειες της χώρας με σειρά προτεραιότητας σε αυτές που βάλλονται περισσότερο από τη μετανάστευση, την υπογεννητικότητα και την ανεργία. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας δυστυχώς βάλλεται περισσότερο από ποτέ την εποχή της απολιγνιτοποίησης, το καταμαρτυρούν άλλωστε και οι συνεχιζόμενες πρωτιές σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ανεργία.
Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα «εθνικό υπαρξιακό διακύβευμα» και οι συνέπειες που μπορεί να έχει μια μακρόχρονη και μεγάλη ελάττωση του πληθυσμού της χώρας μας, τις αντιλαμβάνεται ο καθένας. Το μέλλον μας ή θα το σχεδιάζουμε ορθά τώρα πριν να είναι αργά, ή θα υποστούμε το χειρότερο.
Ακολουθήστε το 
