Γράφει ο Γιάννης Σταμάτογλου,
Φιλόλογος – Ιστορικός
Μόλις προχθές το βράδυ δέχθηκα αναπάντεχα ένα ευφρόσυνο τηλεφώνημα από τον φίλτατο απ’τα παλαιά Παναγιώτη Απαζίδη. Πασίχαρος ο Ποντιακής καταγωγής αγαπητός Συνάδελφος με ενημέρωσε συγκινημένος ότι το Ανώτατο Μορφωτικό Ίδρυμα της Χώρας κατά την πρόσφατη απόφαση της Συγκλήτου αυτού του απένειμε βραβείο για την αξιόλογη Συλλογή λαογραφικής και ιστορικής ύλης από την αξέχαστη Μικρασιατική Πατρίδα των γονέων του, το Χαμουρί της Τραπεζούντας του Πόντου. Και βέβαια χάρηκα για την πνευματική αυτή επίδοση του Γυμνασιακού μου συμμαθητή στο Βαλταδώρειο κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο και ακολούθως συμφοιτητή μου, αφού μου θύμισε και τη δική μου βράβευση για παρόμοια εργασία, που είχε δημοσιεύσει επί Χρίστου Παπαστεριάδη το φιλόξενο αρτιγέννητο τότε Θάρρος της πόλης μας, το επαρχιακό φύλλο, το οποίο χρόνια τώρα ενδιαφέρεται για τα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής μας και όχι μόνο.
Γι’αυτό και με την ευκαιρία αυτή προτίθεμαι μαζί με τα συγχαρητήριά μου στον βραβευθέντα Συνταξιούχο Διδάσκαλο κα Διευθυντή να υπενθυμίσω στους αναγνώστες ότι η ορθή λαογραφική αυτή ενασχόληση δεν είναι καθόλου εύκολο εγχείρημα. Απεναντίας είναι εργώδης και πολύχρονη. Μπορεί να την πραγματοποιήσει με αίσιο τέλος κάποιος, που διακατέχεται από μεράκι· τη σφοδρή εκείνη επιθυμία προς του Λαού μας τη σοφία και τη δραστηριότητά του, τα βιώματα και τα επιτεύγματά του, τους καημούς του και τα ξεφαντώματά του.
Απαιτείται επίσης ευγένεια και υπομονή, προκειμένου να προσεγγίσει ο συλλογέας το κατάλληλο πρόσωπο στη βολική εκείνη ώρα και με τη μαεστρία του να το φέρει σε τέτοια ψυχολογική κατάσταση – πέρα από τα καθημερινά προβλήματα και τις τόσες έγνοιες της σημερινής διαβίωσης ώστε να αστράψει ο νους του και να λυθεί η γλώσσα του, οπότε και θα θελήσει να αφηγηθεί κάτι από τα πεπραγμένα του ίδιου ή των συνανθρώπων του τριγύρω ή ό,τι κατέχει από τους προπάτορές του.
Μα χρειάζεται εισέτι σεβασμός στα λεγόμενά του όσο και να φαίνονται κάποτε παρωχημένα ή και λανθασμένα. Οφείλει σύμφωνα με τον λαογραφικό κανόνα, ο καταγράφων να σημειώνει αυτολεξεί χωρίς προσωπικές τροποποιήσεις ή άλλες δικές του επεμβάσεις. Π.χ. στην ερώτηση του Μαγνησαλή, από τη Μαγνησία της Σμύρνης, ενενηντάρη: πότε την αγορήσατε αυτή την αγελάδα; δεν πρέπει να το θεωρήσει λάθος και να το διορθώσει σε αγοράσατε ούτε την αξίνη να την μετατρέψει σε αξίνα. Αυτά δίπλα και σε άλλα συντηρούν…την Ιωνική του καταγωγή!
Ως προς αυτά ο Απαζίδης στάθηκε τυχερός. Μόλις μετά τον διορισμό του στο Δημόσιο, προσωρινά στην Καρδιά Εορδαίας και οριστικά στη Λόχμη Γρεβενών, τον συντρόφευσε νεαρούλη η ίδια η καλή του Ποντία Μητέρα του… Εκείνη τις μεγάλες νύχτες του χειμώνα του εξιστορούσε τα αφορώντα στο αλησμόνητο Χωριό τους στη Μικρασιατική Γη: τα ήθη και τα έθιμα στα γεννητούρια του παιδιού και στα βαφτίδια με τα βαυκαλήματα και τα παιχνίδια· τα γλέντια και τα τραγούδια ιδιαίτερα τα γαμήλια και τα εργατικά κτλ. Απόκοντα του έλεγε και για τον βασανισμένον πατέρα του. Ο Γεώργιος Απαζίδης ήταν Εθελοντής στο ονομαστό Σύνταγμα του θρυλικού Μαύρου Καβαλάρη Νικολά-ου Πλαστήρα. Ο γιος του Παναγιώτης Απαζίδης φυλάττει στο προσωπικό του αρχείο το Απολυτήριόν του. Στην οπισθοχώρηση ύστερα από περιπετειώδη πορεία πέρασε στην Κωνσταντινούπολη και εκείθεν κατόπιν από ημέρες αναμονής ξεμπάρκαρε στον Πειραιά. Επί 2 έτη εργαζόταν σ’ένα μικρομάγαζο, πουλώντας Αιγινήτικα φιστίκια. Εκεί τότε έμαθε από άλλους συμπρόσφυγες ότι οι δικοί του απάγκιασαν ως Μικρασιάτες πρόσφυγες σε χωριό της Κοζάνης. Τελικά προσέφυγε στον Κλείτο, όπου τους συνάντησε. Σχετικά έφυγε ενωρίς για την Ουράνια Κατοικία.
Αυτά και τόσα άλλα παρεμφερή και ενδιαφέροντα είχε την ευφυΐα να τα καταγράψει πιστά, όπως τα αφηγήθηκε η πανέξυπνη γερόντισσα Μάνα του. Έτσι, ο φίλος Παναγιώτης – ο οποίος υπηρέτησε παλαιότερα ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός και Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτιροπής, όπου εργάσθηκε φιλότιμα για τη στέγαση των παλιννοστούντων Ποντίων στον νέον οικισμόν της Κοζάνης – τα καθαρόγραψε κατοπινά και τα υπέβαλε στην Ανωτάτη Πνευματική Αρχή. Και εκείνη με τους ειδικούς επιστήμονές της, ύστερα από την απαραίτητη αξιολόγηση, βρήκε την κατάλληλη χρονιά, την αφιερωμένη από το Έθνος μας στην 100η επέτειο της Μικρασιατικής τραγωδίας να βραβεύσει την αυθεντική του και γνήσια άμεση λαογραφική εργασία. Και οπωσδήποτε είναι τιμητικό για τον ίδιο αλλά και για την πόλη μας, που ένα τέκνο της πέτυχε αυτήν την Ακαδημαϊκή Βράβευση.
Γιάννης Σταμάτογλου,
Φιλόλογος – Ιστορικός
Ακολουθήστε το 
