Από τα μεσάνυχτα της 10ης Δεκεμβρίου, η Αυστραλία γίνεται η πρώτη χώρα που θέτει σε ισχύ πλήρη απαγόρευση πρόσβασης σε social media κάτω των 16, εφαρμόζοντας νομοθεσία που ο πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανέζι χαρακτήρισε «μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές στην ιστορία της χώρας». Οι πλατφόρμες οφείλουν να εντοπίζουν και να απενεργοποιούν λογαριασμούς ανηλίκων, ενώ την ίδια στιγμή Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat, YouTube, X, Reddit, Twitch, Kick και Threads υποχρεώνονται να αποτρέπουν τη δημιουργία νέων accounts. Τα πρόστιμα για μη συμμόρφωση φτάνουν τα 49,5 εκατ. δολάρια Αυστραλίας.
Ποιες εφαρμογές αποκλείονται και ποιες εξαιρούνται
Η απαγόρευση καλύπτει τα δημοφιλέστερα κοινωνικά δίκτυα, ωστόσο εφαρμογές όπως Roblox, Pinterest, YouTube Kids, Google Classroom, WhatsApp, LinkedIn, Messenger και ειδικές εκπαιδευτικές ή επαγγελματικές πλατφόρμες παραμένουν προσβάσιμες. Η κυβέρνηση διευκρινίζει ότι η λίστα είναι «δυναμική» και μπορεί να επεκταθεί αν διαπιστωθούν μαζικές μετακινήσεις ανηλίκων σε νέες εφαρμογές, όπως το Lemon8.
Η απομάκρυνση εκατομμυρίων παιδιών από τα social αποτελεί μία από τις πιο φιλόδοξες πολιτικές προστασίας ανηλίκων διεθνώς.
«Ιστορική μέρα» για την κυβέρνηση – ανησυχίες για την εφαρμογή
Ο Άντονι Αλμπανέζι δήλωσε ότι η απόφαση θα ωφελήσει όχι μόνο τη σημερινή αλλά και τις επόμενες γενιές. Στο πλευρό του βρέθηκε η 12χρονη Φλόσι, η οποία τόνισε ότι τα παιδιά αξίζουν να αναπτύσσονται χωρίς «αλγορίθμους που υπαγορεύουν τι να σκεφτούν και τι να αισθανθούν».
Η υπουργός Επικοινωνιών Ανίκα Γουέλς υπογράμμισε ότι χώρες όπως Μαλαισία, Δανία και Νορβηγία ήδη εξετάζουν τη δυνατότητα υιοθέτησης αντίστοιχων μέτρων, ενώ η ΕΕ έχει εγκρίνει σχετικό ψήφισμα. Παρ’ όλα αυτά, η eSafety Commissioner Τζούλι Ίνμαν Γκραντ προειδοποίησε ότι το σύστημα δεν θα λειτουργήσει απόλυτα από την πρώτη στιγμή και ότι «δεν θα εξαφανιστούν όλοι οι λογαριασμοί κάτω των 16 μεμιάς».
Πώς γίνεται η επαλήθευση ηλικίας – τα πρώτα κενά
Η κυβέρνηση δεν επιβάλλει μία ενιαία μέθοδο επαλήθευσης, αλλά απαιτεί «πολυεπίπεδο» σύστημα χωρίς αποκλειστική χρήση ταυτότητας. Οι πλατφόρμες υιοθετούν διαφορετικές λύσεις:
• Meta (Facebook–Instagram): δεν αποκαλύπτει τα εργαλεία της, αλλά επιτρέπει στους ανήλικους να κατεβάζουν τα δεδομένα τους και να παγώνουν τους λογαριασμούς μέχρι τα 16.
• Snapchat: χρησιμοποιεί ημερομηνία γέννησης, συμπεριφορικά σημάδια και τεχνολογία k-ID, με επιλογή selfie για εκτίμηση ηλικίας. Υπολογίζεται ότι 440.000 λογαριασμοί 13–15 ετών θα παγώσουν.
• TikTok: εφαρμόζει συνδυασμό τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπινου ελέγχου.
• YouTube: βασίζεται στην ηλικία του Google Account και επιπλέον «σήματα».
Παρά τα μέτρα, έφηβοι δείχνουν ήδη πώς μπορούν να παρακάμψουν τα συστήματα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της 13χρονης Ιζόμπελ, η οποία ξεγέλασε το Snapchat με φωτογραφία της μητέρας της, ενώ στο TikTok ο λογαριασμός της απενεργοποιήθηκε κανονικά. Παρόμοιες προσπάθειες αναφέρονται από πολλούς ανήλικους που χρησιμοποιούν φωτογραφίες μεγαλύτερων συγγενών.
Τι συμβαίνει με τους λογαριασμούς που κλείνουν
Οι πλατφόρμες επιτρέπουν στους ανήλικους να κατεβάσουν όλο το υλικό τους πριν το «πάγωμα», ενώ ορισμένες – όπως το YouTube – επιτρέπουν επανενεργοποίηση των λογαριασμών στα 16 χωρίς απώλεια περιεχομένου. Σε περιπτώσεις λάθους, οι άνω των 16 μπορούν να υποβάλουν ένσταση μέσω selfie-video, τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, τραπεζικής κάρτας ή επίσημου εγγράφου, ανάλογα με την πλατφόρμα.
Οριστικά συστήματα ενστάσεων, όπως αυτά του YouTube ή του Kick, παραμένουν υπό διαμόρφωση.
