Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν είναι μόνο ο μεγάλος αιμοδότης του επαγγελματικού θεάτρου, είναι και ο συνδετικός κρίκος με το προεπαναστατικό θέατρο.
Κατά τη διάρκεια του σκοταδισμού της οθωμανικής περιόδου, το ερασιτεχνικό θέατρο ήταν αυτό που κράτησε ζωντανή τη σύνδεση των Ελλήνων με την αρχαία Ελλάδα ενώ ταυτόχρονα λειτούργησε ως φάρος δίνοντας ώθηση στην εθνική αυτοσυνειδησία μέσα από τις παραστάσεις εθνεγερτικού χαρακτήρα αποτελώντας ένα από τα πρώτα ενεργά κύτταρα πολιτισμού την περίοδο αυτή στον ελληνικό κόσμο.
Η συμβολή του όμως δεν ολοκληρώνεται εκεί.
Τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια οι επαγγελματικοί θίασοι είναι ελάχιστοι ενώ στην περιφέρεια ανύπαρκτοι.
Το κενό του θεάτρου στην περιφέρεια καλύπτεται από το ερασιτεχνικό θέατρο.
Το ίδιο κενό, ακόμη και σήμερα καλύπτεται σε μικρό η μεγάλο βαθμό από τους ερασιτέχνες ηθοποιούς.
Η ίδρυση των ΔΗΠΕΘΕ επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη δεν έλυσε το μείζον πρόβλημα του θεατρικά άνυδρου τοπίου της περιφέρειας.
Το κοινό διψάει για θέατρο, για σοβαρό θέατρο ποιότητας και δυστυχώς αυτό το κενό δεν μπορεί να το καλύψει το ερασιτεχνικό θέατρο.
Τα προβλήματα στον χώρο του ερασιτεχνικού θεάτρου σχεδόν τα ίδια με αυτά του επαγγελματικού.
Μικροεγωισμοί, συγκρούσεις, βεντετισμοί, εγωπάθειες, μικροσυμφέροντα, ναρκισσισμοί, έλλειψη ομαδικότητας, έλλειψη πειθαρχίας, χαλαρότητα… είναι ενδεικτικά τα πιο βασικά ζητήματα που υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις ερασιτεχνικές ομάδες.
Όλα κινούνται στο πρώτο επίπεδο, αυτό της ατομικής προβολής.
Το κίνητρο δεν είναι η εξέλιξη μέσα από το θέατρο αλλά η ανάδειξη του εγώ και η αυτοπροβολή μέσο της όποιας θεατρικής διαδικασίας.
Δυστυχώς δεν δημιουργούνται οι συνθήκες για έρευνα και εξερεύνηση του θεατρικού φαινομένου, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.
Οι ερασιτέχνες (και δεν είναι οι μόνοι) δεν καταπιάνονται με την ουσία.
Ξοδεύουν χρόνο και ενέργεια κυρίως σε διάφορα περιφερειακά ζητήματα που τους περιορίζουν τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσον αφορά την εξέλιξή τους αλλά και δεν αφήνουν χώρο να διερευνήσουν το θεατρικό πεδίο.
Το ερασιτεχνικό θέατρο θα μπορούσε να γίνει ένας χώρος γόνιμης έρευνας και πειραματισμού.
Απαραίτητη προϋπόθεση ο ηγέτης της ομάδος να έχει την γενικότερη αποδοχή και να κατέχει πολύ καλά την τέχνη του θεάτρου.
Να ανοίγει νέους δρόμους, να δημιουργεί γόνιμους προβληματισμούς, να ανεβάζει τον θεατρικό πήχη, να δημιουργεί πεδίο έρευνας, να ανεβάζει το βαθμό δυσκολίας, να ενθαρρύνει τους πειραματισμούς και να εγγυάται υγιείς συνθήκες ομαδικότητας έτσι ώστε τα μέλη της ομάδος να νοιώσουν ασφάλεια για να εξελιχθούν.
Η δραματολογική ανάλυση ενός θεατρικού κειμένου μαζί με την περίοδο των προβών είναι η σημαντικότερη διαδικασία για την ολοκλήρωση της δουλειάς όσον αφορά την παράσταση.
Είναι η πιο γόνιμη περίοδος της θεατρικής διαδικασίας.
Μας εξελίσσει ως οντότητες και ως ηθοποιούς.
Ποιες όμως είναι αυτές οι ομάδες που ολοκληρώνουν αυτόν τον κύκλο;
Πόσες ομάδες πειθαρχούν;
Πόσες ομάδες έχουν κατανοήσει πόσο σημαντική είναι αυτή η περίοδος και αυτή η διαδικασία;
Απαιτείται προσήλωση, πειθαρχία και σοβαρότητα για να φτάσει η ομάδα σε ένα άρτιο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και από τον σκηνοθέτη και από τα μέλη της ομάδος.
Αλλιώς δεν υπάρχει λόγος να ασχοληθεί κανείς με το θέατρο, θα είναι χάσιμο χρόνου για όλους.
Απαιτείται κοινός στόχος και όραμα από όλους για να υπάρχει εξέλιξη.
Το πιο τρανταχτό παράδειγμα για το που μπορούν να φτάσουν οι ομάδες, ερασιτεχνικές η μη είναι το ¨Θέατρο Όντιν¨.
Ο επικεφαλής της ομάδος, ιταλός ηθοποιός Εουτζένιο Μπάρμπα, το 1964 μαζεύει γύρω του νέους ανθρώπους που έχουν όρεξη για θέατρο αλλά έχουν ΄΄κοπεί΄΄ από το εθνικό θέατρο της Νορβηγίας.
Ιδρύουν την ομάδα τους και μεταφέρονται σε μια μικρή άγνωστη πόλη της Δανίας, το Χόστελμπρο, το 1966.
Σήμερα το ¨Θέατρο Όντιν¨ είναι μια από τις σημαντικότερες θεατρικές ομάδες στον δυτικό κόσμο.
Όλα τα παραπάνω δεν τα έγραψα για να συγκρίνω το ¨Θέατρο Όντιν¨ με την ομάδα ¨Ονειρόdrama¨, αλλά για να καταδείξω πώς γίνεται δουλειά σε όλα τα επίπεδα και πως οι παραστάσεις της ομάδος είναι άρτιες καλλιτεχνικά.
Πιστεύω πώς η θεατρική ομάδα ¨Ονειρόδραμα¨ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και δείχνει το δρόμο, το θεατρικό δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν οι ομάδες.
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια μεταβατική εποχή.
Αρχίζουμε να βγαίνουμε από τη σκιά του 19ου αιώνα των μεγάλων (-ισμών).
Καλούμαστε να επινοήσουμε νέους τρόπους έκφρασης, όπως έλεγε ο Τσέχωφ, έχοντας ως παρακαταθήκη και πυξίδα το θέατρο του 19ου και 20ου αιώνα, το θέατρο που κληρονομήσαμε από τις προηγούμενες γενιές και τον πολιτισμό μας.
Είναι στο χέρι μας να εξελίξουμε την τέχνη μας και να εξελιχθούμε κι εμείς μέσα απ’ αυτή.
Μπορούμε να μετασχηματίσουμε τις αξίες του πνεύματος της εποχής και του πολιτισμού στον οποίο ζούμε η μπορούμε να αναζητήσουμε τις δικές μας αξίες λέει ο Εουτζένιο Μπάρμπα.
Σήμερα το θέατρο της Ανατολής έρχεται να συνομιλήσει με το θέατρο της Δύσης δημιουργώντας έναν κοινό τόπο, μια κοινή πορεία.
Κι εμείς καλούμαστε να ανακαλύψουμε τους νέους ορίζοντες της θεατρικής πράξης.
Με σεβασμό και αγάπη, προσήλωση και συνειδητή προσπάθεια για κάτι καινούριο.
Δεν έχει σημασία αν αυτό το καινούριο θα γεννηθεί στο ερασιτεχνικό η το επαγγελματικό θέατρο.
Άλλωστε τα όρια μεταξύ τους είναι αδιόρατα.
Παναγιώτης Νάκος
Ηθοποιός – Θεατρολόγος























