Σε ένα συμπέρασμα που θα πρέπει να χτυπήσει «καμπανάκι» στην Ευρώπη καταλήγει έρευνα των Financial Times, οι οποίοι σημειώνουν πως οι φονικές πυρκαγιές που μαίνονταν αυτό το καλοκαίρι τροφοδοτήθηκαν από μια μακρά περίοδο εγκατάλειψης αγροτικών κοινοτήτων της ηπείρου.
Έχουμε περάσει από τις πολύ συχνές αλλά μικρές πυρκαγιές, που δεν προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα, σε πυρκαγιές που είναι τεράστιες και πολύ έντονες
Τα ρεκόρ καύσωνα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή προκάλεσαν τις πυρκαγιές που σκότωσαν κατοίκους και πυροσβέστες από την Ισπανία έως την Τουρκία, αλλά υπουργοί και εμπειρογνώμονες λένε ότι οι πυρκαγιές ήταν ιδιαίτερα καταστροφικές επειδή εξαπλώθηκαν ανεμπόδιστα σε εγκαταλελειμμένες αγροτικές εκτάσεις.
Δεκαετίες μετανάστευσης από αγροτικές περιοχές σε αστικές περιοχές από ανθρώπους που αναζητούν εργασία έχουν μετατρέψει τεράστιες εκτάσεις πρώην γεωργικής γης σε άγρια βλάστηση με υψηλή ευφλεκτότητα.
Περίπου 20 άτομα έχασαν τη ζωή τους από πυρκαγιές στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, ενώ τουλάχιστον οκτώ άτομα έχασαν τη ζωή τους στην Ισπανία και την Πορτογαλία αυτόν τον μήνα, τονίζουν οι FT.
«Η εγκαταλελειμμένη γη τροφοδοτεί τις πυρκαγιές»
«Καθώς οι αγροτικές περιοχές ερημώνουν, η εγκαταλελειμμένη γη τροφοδοτεί τις πυρκαγιές», δήλωσε η Λάμια Καμάλ – Τσάουι, διευθύντρια του Κέντρου Επιχειρηματικότητας, ΜΜΕ, Περιφερειών και Πόλεων του ΟΟΣΑ, το οποίο έχει προειδοποιήσει για τις βλαβερές συνέπειες της παρακμής της υπαίθρου.
«Η λύση βρίσκεται στον συνδυασμό ισχυρών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών με προσπάθειες αναζωογόνησης και διατήρησης των αγροτικών οικονομιών», τονίζει η ίδια.
Η αντίθετη τάση συγκριτικά με τις ΗΠΑ
Πόλεις όπως το Λος Άντζελες έχουν υποστεί ζημιές από πυρκαγιές που ενισχύθηκαν από μια παράλληλη τάση: οι κάτοικοι της πόλης που αναζητούν περισσότερο χώρο έχουν οδηγήσει σε μια εξάπλωση της κατασκευής νέων κατοικιών σε ημι-αγροτικές περιοχές που είναι επιρρεπείς σε πυρκαγιές.
«Εδώ είναι το αντίθετο», δήλωσε ο Βίκτορ Φερνάντεθ Γκαρθία, εμπειρογνώμονας σε θέματα δασοκομίας και γεωργίας στο Πανεπιστήμιο του Λεόν, σε μία από τις πιο πληγείσες περιοχές της Ισπανίας. «Οι θαμνότοποι και τα δάση εισβάλλουν στα χωριά», σημειώνει.
Στη βορειοδυτική Ισπανία, οι πυροσβέστες αγωνίστηκαν να ελέγξουν τη μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε τον Αύγουστο, διακόπηκαν τα δρομολόγια των μέσων μεταφοράς και χιλιάδες άνθρωποι απομακρύνθηκαν, καθώς μια περιοχή μεγάλη όσο δύο φορές το Λονδίνο, κάηκε.
Μέχρι την Πέμπτη, 402.000 εκτάρια είχαν καεί καθώς οι πυρκαγιές εξακολουθούσαν να μαίνονται — η μεγαλύτερη έκταση που έχει πληγεί στην Ισπανία από το 1994, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS).
Η Ισπανίδα υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Σάρα Άαχεσεν, δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας να αντιστραφεί η τάση της «εγκατάλειψης της υπαίθρου» και να ενταθούν οι προσπάθειες για τη μείωση του «φορτίου καυσίμων» της ανεξέλεγκτης βλάστησης μέσω του κλαδέματος, της αποψίλωσης και της επανεκκίνησης της βόσκησης.
Η κλιματική κρίση χειροτερεύει
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε ότι η καταστροφή είναι απόδειξη ότι «η έκτακτη κλιματική κρίση εξελίσσεται με ολοένα και ταχύτερους ρυθμούς».
Οι υπουργοί του έχουν συνδέσει άμεσα τις πυρκαγιές με τον πιο έντονο καύσωνα από την έναρξη των καταγραφών το 1975, κατά τον οποίο οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 40 °C, με μέση απόκλιση 4,6 °C από τον εποχιακό μέσο όρο.
Νωρίτερα μέσα στο έτος, ασυνήθιστα έντονες βροχοπτώσεις έθεσαν τέλος στην ξηρασία, αλλά προκάλεσαν επίσης την ανάπτυξη πλούσιας, εύφλεκτης βλάστησης.
Μια μελέτη της World Weather Attribution διαπίστωσε ότι η κλιματική αλλαγή έκανε τις πυρκαγιές του Ιουνίου και του Ιουλίου στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο 10 φορές πιο πιθανές.
Ο Σάντσεθ ζήτησε μια διακομματική συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά αυτή η πρόταση απορρίφθηκε από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP).
Ο ηγέτης του PP, Αλμπέρτο Νούνιεθ Φειχόο έγινε αντικείμενο χλευασμού για την πρότασή του να δημιουργηθεί στην Ισπανία μια εθνική βάση δεδομένων με «πυρομανείς» και να παρακολουθούνται με ηλεκτρονικά βραχιόλια.
Στην Πορτογαλία, η πληγείσα περιοχή είναι το μισό του εδάφους που κάηκε από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2017, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 60 ανθρώπους.
Σύμφωνα με το EFFIS, η Ισπανία και η Πορτογαλία αντιπροσωπεύουν συνολικά τα δύο τρίτα της συνολικής έκτασης που καταστράφηκε από πυρκαγιές στην Ευρώπη φέτος.
Η παρακμή της αγροτικής γεωργίας έχει αφήσει εκτεθειμένα πολλά χωριά που παλαιότερα προστατεύονταν από περιφράξεις ζώων, βοσκοτόπια και λαχανόκηπους, τα οποία λειτουργούσαν ως αντιπυρικά φράγματα, δήλωσε ο Φερνάντεθ Γκαρθία.
Κινδυνεύουν οι ηλικιωμένοι που παραμένουν στα χωριά
Στην επαρχία Λεόν της Ισπανίας, ο αριθμός των μονάδων εκτροφής προβάτων και αιγών μειώθηκε από σχεδόν 34.000 το 1962 σε λίγο πάνω από 1.000 το 2020.
«Τα χωριά δεν ήταν σε τέτοιο κίνδυνο τότε», είπε ο Φερνάντεθ Γκαρθία.
Ο ΟΟΣΑ προειδοποίησε πέρσι ότι ένα παρόμοιο μοτίβο τροφοδοτούσε τις φωτιές στην Ελλάδα. «Αυτό δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ισπανίας, αλλά και της Ευρώπης», δήλωσε η Καμάλ – Τσάουι.
Αν και η μείωση του πληθυσμού έχει μειώσει τον αριθμό των ανθρώπων που απειλούνται από πυρκαγιές σε συρρικνωμένα χωριά, έχει επίσης δημιουργήσει κοινότητες που αποτελούνται κυρίως από ηλικιωμένους, οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι.
Ο Φρανθίσκο Μαρτίν Αθκαράτε, καθηγητής Οικολογίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, δήλωσε ότι η πολιτική απάντηση θα πρέπει να περιλαμβάνει την τακτική απομάκρυνση των θάμνων μέσω ελεγχόμενων πυρκαγιών, η χρήση των οποίων έχει περιοριστεί από αυστηρούς κανονισμούς.
«Είναι αδύνατο να μην υπάρχουν πυρκαγιές. Πάντα υπήρχαν πυρκαγιές και πάντα θα υπάρχουν», είπε.
«Αλλά έχουμε περάσει από τις πολύ συχνές αλλά μικρές πυρκαγιές, που δεν προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα, σε πυρκαγιές που είναι τεράστιες και πολύ έντονες. Μεγαπυρκαγιές με εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες και ικανότητα να εξαπλωθούν σε δεκάδες χιλιάδες εκτάρια, οι οποίες είναι πρακτικά αδύνατο να καταπολεμηθούν με τους πόρους που διαθέτουμε», εξήγησε.
Ακολουθήστε το 
