Γενικά: Η Αυγή χτισμένη σε υψόμετρο 871 μ. βρίσκεται κοντά στον Πολύμυλο, προς τα ανατολικά όρια με την Ημαθία στις ανατολικές πλαγιές του όρους Σκοπός με πολλές δασώδεις κτηνοτροφικές εκτάσεις. Προσφυγικός οικισμός. Καταγωγή προσφύγων από Αυλήανα Αργυρούπολης και Θράκη. Πλησιέστεροι οικισμοί Πολύμυλος, Άγιοι Θεόδωροι, Λεβέντης. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ελλησπόντου, αποτελεί ιδία κοινότητα.
Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 71 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν στο Δήμο Κοζάνης η Αυγή ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 64η θέση.
Εκλογικά: Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 70 άρρενες εκλογείς άπαντες μουσουλμάνοι.
Εκπαιδευτικά: Το διδακτήριον ανεκτόν, αλλ’ έπαρκώς επιπλωμένον. Αν επισκευασθεί και μεταρρυθμισθεί θα καταστεί κατάλληλο. Κάτοικοι 161 πρόσφυγες. Μαθητές 11 άρρενες, 5 θήλεις. Μαρία Βλατή διορισθείσα στο σχολείον το 7βριον 1926.
Το διδακτήριο είναι πεπαλαιωμένο τουρκικό σχολείο. Έχει μια αίθουσα ευρύχωρο καλώς αεριζομένη και φωτιζομένη. Ήδη θεμελιούται νέον διδακτήριον με συνεισφορά των κατοίκων και της κοινότητας. Μαθητές 72 (16/5/37).
Διδάσκαλος:Ταρνανίδης Ιωάννης εκ Τραπεζούντος, 1895, μετεκπαιδευθείς στο 1/ξιο Διδασκαλείο (Αυγή 37).
Ιερά: Ιερός ναός Αγίου Παντελεήμονα (1958-1961). Πανηγυρίζει την 27η Ιουλίου.
Κατοχή: Η υπηρεσία Επισιτισμού ζητά άδεια στις 11-12-42 για χορήγηση 5000 οκ. καυσοξύλων του δάσους Αυληάνας. Τα λαϊκά συσσίτια ζητάνε 100.000 οκάδες καυσόξυλα. Η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Κοζάνης 3000 οκάδες καυσόξυλα. Το Γερμανικό φρουραρχείο ζητά 12.000 οκάδες ξύλων (60/2009).
Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918 με έδρα τον οικισμό Ιντέλοβα. Ο οικισμός Οκιούζ Οβά (Σκάφη) προσαρτάται στην κοινότητα Ιντελόβης. Ο οικισμός Ιντέλοβα στις 1/2/1927 μετονομάζεται σε Αγία Άννα, στις 22/12/1927 μετονομάζεται σε Αυλήανα και στις 10/10/1955 σε Αυγή. Στις 1/6/1989 προσαρτάται στο δήμο Πολυμύλου. Ο οικισμός Σκάφη στις 13/2/1931 αποσπάται από την κοινότητα και ορίζεται έδρα της κοινότητας Σκάφης. Ο οικισμός Αυγή στις 1/6/1989 αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Πολυμύλου. Στις 4 /12/1997 προσαρτάται στο Δήμο Ελλησπόντου και στις 7/6/2010 στο δήμο Κοζάνης. Η κοινότητα καταργείται.
Το κοιν. Συμβούλιο ψήφισε στις 7-7-1921 πίστωση 250 δρχ. για συντήρηση του γραφείου Μουφτή Κοζάνης (Μουφτηλίκιο) ενοίκιο, μισθός γραμματέα, έπιπλα (60/1310).
Ο πρόεδρος της κοινότητας συνέταξε κατάλογο με τις οικογένειες που δικαιούνται κλινοσκεπάσματα: Οικογένειες 52 (παραλαβέντες 52 πατανιές παρά της Περιθάλψεως προσφύγων Κοζάνης). Επιτροπή Γεώργιος Γεωργιάδης, Ιωάννης Ηλιάδης (1924).
Στις κοινοτικές εκλογές, 25-10-25, ψήφισαν 60 εκλογείς. Έλαβαν σε ψήφους οι Μιχαήλ Νικολαϊδης 44, Σταύρος Πεχλιβανίδης 35, Ιωάννης Ηλιάδης 34, Ιωάννης Μαστορόπουλος 23, Διονύσιος Γεωργιάδης 20.
Οι κάτοικοι της Αυλήανας στις 10 Σεπτεμβρίου 1928 αναφέρουν στο Νομάρχη ότι στις 9 τρέχοντος ειδοποιήθηκαν από την κοινότητα Πολυμύλου ότι καίεται η βοσκήν των. Αμέσως τρέξανε όλοι μικροί και μεγάλοι και εντός 24 ωρών κατάσβεσαν την πυρκαϊάν. Η πυρκαϊά ήλθε από μέρος του Πολυμύλου και κατέστρεψε περί τα 1000 στρέμματα χόρτου.
Το κ.σ με πρόεδρο τον Ιωάννη Μαστορόπουλο στις 10-2-1928 αποφασίζει την αλλαγή της σφραγίδας ως εξής: Η σφραγίς γύρωθεν θα γράφει Κοινότης Αυλήανα Νομός Κοζάνης και στο μέσο θα τεθεί ένας τράγος διότι η περιφέρεια της κοινότητας τυγχάνει κτηνοτροφική και μάλιστα δια αίγας (60/1887).
Το κ.σ διέταξε τον αγροφύλακα στις 29-12 1929 να συλλάβει από ένα σφακτόν σε δύο κτηνοτρόφους της κοινότητας που βοσκούσαν τα κοπάδια τους σε απαγορευμένη περιοχή.
Από έρανο που πραγματοποιήθηκε από κατοίκους περιφέρειας Κοζάνης υπέρ Παναγίου Τάφου ο οικισμός συγκέντρωσε το ποσό των 190 δρχ. Το ποσόν απεστάλη στο υπουργείο Εξωτερικών στις 25-5-1929 (60/164).
Εισφορά της κοινότητας στις 24-4-1930 υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης δρχ. 200.
Ο πρόεδρος της κοινότητας Αυληάνας Ι.Μαστορόπουλος με αναφορά στο Νομάρχη στις 27 Μαρτίου 1933 αναφέρει ότι η κοινότης αποτελείται από δύο συνοικισμούς. Ο πρώτος αποτελείται από δεκαέξι οικογένειες και 81 άτομα, ο δε δεύτερος από έξι οικογένειες και 26 άτομα. Μεταξύ των δύο συνοικισμών έπεσε μεγάλη διχόνοια δια το εξής ζήτημα. Υπάρχει πηγάδι εις απόσταση του μεν πρώτου συνοικισμού 750 μέτρων του δε δευτέρου εκ 250 μέτρων. Ο δεύτερος συνοικισμός ο αποτελούμενος εξ οικογενειών (6) και ατόμων 26 ενεργεί δια να πάρει το ύδωρ και να αποκλείσει τον πρώτο. Εν τη μεγάλη διχονοία και καταστάσει ταύτη συνεδρίασε το κοινοτικό συμβούλιο και ήλθε και είδε την κατάσταση του ύδατος ότι είναι ανεπαρκές δια τους συνοικισμούς και αποφάσισε να γίνει μία βρύση εν μέσω των δύο συνοικισμών. Ο δεύτερος συνοικισμός φέρει αντίρρηση στην απόφαση της κοινότητας και λέγουν ότι θα λάβουν το αναλογούμενο ποσό ανάλογα με τις οικογένειες ήτοι το 1/3 του ύδατος. Ο πρόεδρος παρακαλεί το Νομάρχη να έλθει επί τόπου και να κανονίσει ταύτη προς λύσιν των μεγάλων διχονοιών και καταστάσεων των συνοικισμών της κοινότητος.
Το κοινοτικό συμβούλιο Αυληάνας με πρόεδρο τον Ελευθέριο Τσαχουρίδη ψήφισε στις 31-10-37 δαπάνη 1000 δρχ. δια ιματισμό οργάνων αγροφυλακής (60/1252).
Η πραγματοποιηθείσα αγροτική παραγωγή στις 15-9-1937 η οποία φορολογήθηκε ήταν σίτος 12.000 οκάδες προς 7 δρχ. κατ’ οκά, κριθής 5000 οκ. προς 4,50 δρχ., σίκαλη 12.000 οκ. προς 5,50 δρχ., ρόβης 4000 οκ. προς 4 δρχ., φασίολοι ξηρικοί 1000 οκάδες προς 8 δρχ., αραβόσιτος 12.000 οκ. προς 4 δρχ.,
Το κ.σ με πρόεδρο τον Ελευθέριο Τσαχουρίδη στις 17-10-37 αποφάσισε την παραχώρηση κοινοτικής εκτάσεως 200 στρεμμάτων δια τη φύτευση Αμυγδαλεώνος στη θέση «Παλιάμπελα». Για την παραχώρηση της εκτάσεως ο πρόεδρος επικαλέσθηκε τη σμικρότητα του παραχωρηθέντος κλήρου ανερχόμενο εις 15 στρέμματα. Λόγω δε της απαγόρευσης της καπνοκαλλιέργειας το εισόδημα που αποφέρουν είναι ανεπαρκές. Ο αμυγδαλεώνας θα δημιουργηθεί με την αποστράγγιση του υπάρχοντος έλους. Η τοποθεσία εξητάσθη επιτοπίως υπό του γεωπόνου της Τραπέζης κ. Ορφανίδου και θεωρήθηκε κατάλληλος. Η έκτασις θα διανεμηθεί υπό του Δημοσίου Μηχανικού βάσει σχεδιαγράμματος και κληρούχων. Όσοι δε από τους κατοίκους δε φυτεύσουν την παραχωρηθείσα έκταση το έτος 1937-38 θα χάσουν το δικαίωμα ταύτης. Ακόμη ζητήθηκε δάνειο 60.000 δραχμών για την περίφραξη του αγροκτήματος.
Αίτησις των κατοίκων του χωρίου Αυληάνης στις 15-5-1938 προς το Νομάρχη: Αναφέρουν ότι έλαβαν τη διαταγή της απαγορεύσεως της μεταφοράς καυσοξύλων εις Κοζάνη την οποία την είχαμε δια συντήρηση των οικογενειών μας. Διότι ως γνωστόν κατά την οριστική διανομή ο κλήρος είναι 15 στρέμματα. Τον κλήρο το σκεπάζει το νερό του έλους όπως ο ίδιος ήλθες και είδες. Άλλα 100 στρέμματα γνήσια χωράφια που χαλνούν τα γεννήματα από βροχές και σταματάει το νερό και σαπίζουν. Η κτηνοτροφία είναι μικρή, διότι ο τόπος είναι στενός, δεν επαρκεί. Υποφέρουμε από το έλος. Το κυριότερο και σπουδαιότερο δια την υγεία μας να κατοικούμε στο χωριό σε τούτο το βουνό και να έχομε ελονοσία και να έχομε τόσα ελλείμματα δια την συντήρηση των οικογενειών μας. Ο βάσιμος κλήρος εκανονίσθη στα 25 στρέμματα (60/1278).
Η Κοινότης Αυληάνης αναφέρει στις 7-12-38 προς το Νομάρχη Κοζάνης εξ ονόματος όλων των κατοίκων της ημετέρας κοινότητος ότι επειδή δεν δύνανται να πωλήσουν τα ξύλα των οι κάτοικοι όλα στα σπίτια της Κοζάνης και ως εκ τούτου πλανώνται τήδε κακείσαι μέχρι το πλείστον της 2 μ. μεσημβρία μη δυνάμενοι να πωλήσουν αυτά, δια τούτο παρακαλούν όπως δοθεί άδεια μεταφοράς καυσοξύλων εις ημάς και εις τους φούρνους, διότι και την απόσταση του χωρίου μας από την Κοζάνην γνωρίζετε και εις πόσους αγώνες υποκείμεθα μέχρι ότου να φθάσουμε στα σπίτια μας πολλάκις δε διανυκτερεύομε εις Δρέπανον (60/1278).
Για τον έρανο του Παναγίου Τάφου ο οικισμός πρόσφερε 92.50 δρχ. (Β.Ε 1-10-39).
Οικονομία: Το αγροτικό συμβούλιο Αυληάνας με πρόεδρο τον Ελευθέριο Τσαχουρίδη ψήφισε στις 31-10-37 δαπάνη 1000 δρχ. δια ιματισμό οργάνων αγροφυλακής (60/1952).
Η πραγματοποιηθείσα αγροτική παραγωγή στις 15-9-1937 η οποία φορολογήθηκε ήταν σίτος 12.000 οκάδες προς 7 δρχ. κατ’ οκά, κριθής 5000 οκ. προς 4,50 δρχ., σίκαλη 12.000 οκ. προς 5,50 δρχ., ρόβης 4000 οκ. προς 4 δρχ., φασίολοι ξηρικοί 1000 οκάδες προς 8 δρχ., αραβόσιτος 12.000 οκ. προς 4 δρχ.
Καπνοκαλλιέργεια, ξύλευση από τα πλούσια δάση και πώληση των ξύλων στην Κοζάνη. Η κοινότητα νοίκιαζε βοσκοτόπους σε μεγαλοκτηνοτρόφους. Λόγω του αγόνου του εδάφους οι κάτοικοι το εγκατέλειψαν κι εγκαταστάθηκαν σε άλλα μέρη, όπως στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, Βέροια.
Πληθυσμός:1913= 353. 1920=424. 1928=226. 1940=.280. 1951=19. 1961=193. 1971=97. 1981=69. 1991=73. 2001=26. 2011=20.
Προσφυγικά: Ο πρόεδρος της κοινότητας συνέταξε κατάλογο με τις οικογένειες που δικαιούνται κλινοσκεπάσματα : Οικογένειες 52 (παραλαβέντες 52 πατανιές παρά της Περιθάλψεως προσφύγων Κοζάνης). Επιτροπή Γεώργιος Γεωργιάδης, Ιωάννης Ηλιάδης (8-3-24).
Ο προϊστάμενος του Εποικισμού Κοζάνης αναφέρει ότι οι εγκατεστημένοι πρόσφυγες στην Αγία Άννα στις 2/10/1928 ήταν θράκες 8, πόντιοι 34.
Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Αυγής «ΑΥΛΗΑΝΝΑ».
Ακολουθήστε το 
