Πού μπορεί να οφείλεται ένας πόνος στο στήθος;

Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις εξωκαρδιακής προέλευσης του πόνου στο στήθος, από παθήσεις του θώρακα ή ακόμη και της κοιλίας, που αντανακλούν στο θώρακα.

Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τον εργαστηριακό/απεικονιστικό έλεγχο που βοηθούν στη διάγνωση και κατάλληλη προσέγγιση της εκάστοτε περίπτωσης.

Μεγάλης σημασίας στην προσέγγιση ατόμου που προσέρχεται με πόνο στο στήθος είναι η παρουσία παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου (κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, θετικό οικογενειακό ιστορικό). Παρακάτω θα δούμε ορισμένες βασικές παθήσεις που μπορούν να αποτελέσουν αιτία πόνου στο στήθος.

Οξύ Έμφραγμα Μυοκαρδίου

Αποτελεί ίσως την πρώτη πάθηση που σκεφτόμαστε σε περίπτωση πόνου στο στήθος, καθώς έχει συνδυαστεί με δυσμενείς επιπτώσεις. Υπέρ της παρουσίας οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου είναι η εμφάνιση του πόνου σε άτομο με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.

Παρουσιάζει χαρακτηριστική συμπτωματολογία, αλλά και ορισμένα λιγότερο τυπικά συμπτώματα.

Συγκεκριμένα, ο πόνος στο στήθος εντοπίζεται διάχυτα στο στέρνο (δεν εντοπίζεται με ένα ή δύο δάχτυλα και αναφέρεται ως οπισθοστερνικός), έχει χαρακτήρα συσφιγκτικό, καύσους ή βάρους, πιθανό να αντανακλά στα άνω άκρα (συνηθέστερα στην έξω επιφάνεια του αριστερού άνω άκρου), στους ώμου, στο λαιμό, στην κάτω γνάθο ή στην ράχη (ανάμεσα στις ωμοπλάτες) και διαρκεί περισσότερα από 15 λεπτά.

Άλλα συμπτώματα, λιγότερο τυπικά, είναι η έντονη ψυχρή εφίδρωση, η δύσπνοια, το κοιλιακό άλγος, η τάση προς έμετο και η συγκοπή. Άξιο αναφοράς είναι πως σε ένα ποσοστό ασθενών μπορεί να εμφανιστούν μόνο άτυπα συμπτώματα ή μειωμένης έντασης συμπτώματα. Αυτές οι περιπτώσεις αφορούν κυρίως ηλικιωμένους, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή ανοϊκή συνδρομή.

Ο έλεγχος συμπληρώνεται με την κλινική εξέταση, τις εξετάσεις αίματος (με τον προσδιορισμό των καρδιακών ενζύμων, ειδικά της Τροπονίνης), το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), την Ακτινογραφία θώρακος και το Triplex καρδιάς.

Διαχωριστικό Ανεύρυσμα Αορτής

Πρόκειται για εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση, με καρδιοχειρουργική επέμβαση. Και σε αυτή την περίπτωση μας βοηθούν στοιχεία από το ιστορικό και τα χαρακτηριστικά του πόνου.

Συνήθως παρουσιάζεται σε άτομα με ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης, ανευρύσματος αορτής, παθήσεις της αορτικής βαλβίδας ή νοσήματα συνδετικού ιστού (νοσήματα που επηρεάζουν τη σύνθεση κολλαγόνου και επηρεάζουν το αορτικό τοίχωμα).

Ο πόνος στο στήθος εμφανίζεται αιφνίδια, με το μέγιστο της έντασης από την έναρξη του άλγους και είναι οξύς διαξιφιστικός (από μερικούς περιγράφεται σαν “σχίσιμο”). Μπορεί να εντοπίζεται στο πρόσθιο θωρακικό τμήμα ή στη ράχη.

Βοηθητικά μέσα για τη διάγνωση είναι η κλινική εξέταση, οι εξετάσεις αίματος, η Αξονική Τομογραφία θώρακα και το διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα.

Περικαρδίτιδα

Αποτελεί φλεγμονή του περικαρδίου (του τμήματος που περιβάλλει την καρδιά), συχνά συνοδεύεται από συλλογή υγρού και μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια (λοιμώδη αίτια, κακοήθη νοσήματα ή να παρουσιαστεί μετά από έμφραγμα ή καρδιοχειρουργική επέμβαση).

Ο πόνος εντοπίζεται στο πρόσθιο τμήμα του θώρακα και αντανακλά συνήθως στο λαιμό και τους μυς της ράχης. Χαρακτηριστικό είναι πως επιδεινώνεται στην ύπτια θέση, το βήχα, τη βαθιά εισπνοή και υποχωρεί με την καθιστή θέση και το σκύψιμο προς τα εμπρός.

Από το ιστορικό πιθανόν να αναφέρεται πρόσφατη ιογενής λοίμωξη, καθώς σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων οφείλεται σε λοιμώδες αίτιο, ιδίως ιούς.

Ο έλεγχος συμπληρώνεται με την κλινική εξέταση (ειδικά με την ανεύρεση περικαρδιακού ήχου τριβής), τις εξετάσεις αίματος, το ΗΚΓ και το Triplex καρδιάς (συχνά παρατηρείται συλλογή υγρού – να αναφερθεί πως περικαρδίτιδα μπορεί να εμφανισθεί και χωρίς την παρουσία υγρού).

Πνευμονική εμβολή

Η πνευμονική εμβολή χαρακτηρίζεται από την απόφραξη κλάδων της πνευμονικής αρτηρίας, συνηθέστερα από θρόμβο. Αποτελεί σημαντική εκδήλωση της θρομβοεμβολικής νόσου και σημαντική αιτία καρδιαγγειακών θανάτων.

Υπάρχουν αρκετά στοιχεία από το ιστορικό που προσανατολίζουν στη διάγνωση της ύπαρξης πνευμονικής εμβολής. Συγκεκριμένα, η κατάκλιση, η πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (ειδικά η θρόμβωση φλεβών των ποδιών), η λήψη αντισυλληπτικών φαρμάκων, ο καρκίνος, αυξάνουν την πιθανότητα ο πόνος στο στήθος να οφείλεται σε πνευμονική εμβολή.

Σε αυτή την περίπτωση ο πόνος εντοπίζεται συνήθως στην πρόσθια, οπίσθια ή πλάγια χώρα, ενώ μπορεί να παρουσιάζει εντόπιση, χαρακτήρα και αντανάκλαση παρόμοια με του εμφράγματος. Επίσης, δυνατό να εκδηλώνεται με δύσπνοια, αιμόπτυση, συγκοπή και κυάνωση.

Περαιτέρω έλεγχος πραγματοποιείται με την κλινική εξέταση, τις εξετάσεις αίματος (ειδικά τον προσδιορισμό D – Dimers), το ΗΚΓ, την Αξονική Τομογραφία θώρακα, το Σπινθηρογράφημα πνευμόνων, το Triplex καρδιάς και το Triplex φλεβών κάτω άκρων.

Πνευμοθώρακας

Χαρακτηρίζεται από την είσοδο αέρα στο χώρο μεταξύ πνευμόνων και θωρακικού τοιχώματος. Μπορεί να παρουσιαστεί μετά από τραύμα, ως αποτέλεσμα παθήσεων των πνευμόνων ή ως επιπλοκή ιατρικών επεμβάσεων.

Εκδηλώνεται με αιφνίδια εμφάνιση πόνου στο στήθος που επιδεινώνεται με την εισπνοή, καθώς και με δύσπνοια. Ιδιαίτερη σημασία για τη διάγνωση έχει η κλινική εξέταση (εξάλειψη αναπνευστικού ψιθυρίσματος) και η Ακτινογραφία θώρακος.

Μυοσκελετικός πόνος

Ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται οπουδήποτε στο στήθος και έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως η επίταση ή και εμφάνιση του πόνου με τις κινήσεις, τη βαθιά αναπνοή και το βήχα.

Η πίεση του σημείου αναπαράγει τον πόνο, ενώ συνήθως εντοπίζεται με ένα ή δύο δάχτυλα. Έχει διάρκεια λίγα δευτερόλεπτα ή 1 – 2 αναπνοές.

Παθήσεις του γαστρεντερικού

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε πως παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος είναι δυνατό να εκδηλωθούν με πόνο στο στήθος. Αυτές οι παθήσεις περιλαμβάνουν κυρίως τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το πεπτικό έλκος, τη χολοκυστίτιδα και την παγκρεατίτιδα.

Το ιστορικό πόνου στο στήθος που εντοπίζεται κεντρικά στο στέρνο, έχει χαρακτήρα καύσου, εμφανίζεται μετά από γεύματα και υποχωρεί με αντιόξινο, συνηγορεί υπέρ γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ή πεπτικού έλκους.

Στη χολοκυστίτιδα ο πόνος είναι πιθανό να εντοπίζεται στο ακριβώς κάτω από το στέρνο ή να επεκτείνεται προς το στέρνο και να αντανακλά στον ώμο ή την ωμοπλάτη.

Σε κάθε περίπτωση πραγματοποιείται ΗΚΓ και εξετάσεις αίματος προς αποκλεισμό παρουσίας εμφράγματος μυοκαρδίου, ενώ πραγματοποιείται και Υπερηχογράφημα κοιλίας και Αξονική Τομογραφία κοιλίας.

Συμπερασματικά, ο πόνος στο στήθος μπορεί να οφείλεται σε μία πλειάδα παθήσεων, ενώ αρκετές από αυτές τις παθήσεις περιλαμβάνουν μία ευρεία ποικιλία κλινικών εκδηλώσεων.

Σε κάθε περίπτωση πόνου στο στήθος το πιο σημαντικό είναι η ψυχραιμία και η εκτίμηση από ιατρό για μία αρχική αξιολόγηση, προσανατολισμό στη διάγνωση και προγραμματισμό του εργαστηριακού και απεικονιστικού ελέγχου και της κατάλληλης αντιμετώπισης.

Γράφει ο Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Νέα Σμύρνη