Δεύτερη ημέρα του Πάσχα για το Πρωτοχώρι Κοζάνης και τα περισσότερα προσφυγικά χωριά είναι μέρα Αγάπης και Νοσταλγίας, καθώς τελείται το Ταφικό Έθιμο στα κοιμητήρια.
Όπως γράφει η Έφη Κατσόγιαννου: “Έχει ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα, από τα αρχαία ταφικά έθιμα σχετίζεται με τα Ανθεστήρια και την ημέρα των Χυτρών στα Υδροφόρια όπου ρίχνονταν άφθονα υγρά για να πιαστούν από αυτά οι νεκροί και να εισέρθουν πάνω, κρατώντας το νερό σαν σχοινί.
Σήμερα, ένα κλίμα χαρμολύπης επικρατεί στο ταφικό έθιμο, καθώς τα δάκρυα και ο πόνος αντικαθιστούνται από ευχές, χαμόγελα, κεράσματα και άλλες φορές τραγούδια.
Οι Έλληνες του Πόντου είναι παντα στενά συνδεδεμένοι με τους νεκρούς τους, είναι στενά συνδεδεμένοι με τον θάνατο, τον έζησαν άλλωστε όσο τίποτα μέσα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της Ανθρωπότητας, τη Γενοκτονία• τον έκαναν στίχο, μελωδία, τον έβαλαν μέσα στα ήθη και τα έθιμα τους, ως γεγονός της Ιστορίας τους, μια Ιστορία που γράφτηκε με το αίμα αδικοχαμένων ψυχών.
Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Ρόμπερτ Ίνγκερσολ Έϊτκεν «Συναντάμε τα έθιμα για πρώτη φορά στην κούνια μας και αποχωριζόμαστε από αυτά στον τάφο».
Μετά από δυο χρόνια, σε λίγες ώρες θα γιορτάσουμε την Ανάσταση με τους ανθρώπους μας που είναι τόσο μακριά αλλά και τόσο κοντά μας”.
