Το πρόβλημα της ασάφειας, της σύγχυσης, της σύγκρουσης και της αλληλοεπικάλυψης των αρμοδιοτήτων στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης και διοίκησης στη χώρα δεν εμφανίζεται μόνο σε έκτακτες καταστάσεις και ακραία φαινόμενα, αλλά αποτελεί μια διαχρονική κακοδαιμονία με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο πολίτης σχεδόν καθημερινά.
Κλασικά ερωτήματα: Σε ποιον ανήκει η επίβλεψη ενός δρόμου; Ποιος είναι αρμόδιος για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων; Ποιος είναι υπεύθυνος για την κρατική αρωγή σε περίπτωση μιας καταστροφής με τοπικό ή ευρύτερο χαρακτήρα; Πώς θα συνεργαστούν δύο ή περισσότερες συναρμόδιες υπηρεσίες; Άρνηση αρμοδιότητας, αχρείαστες διαβιβάσεις, απώλεια χρόνου και πόρων και δυσχέρεια στον καταλογισμό, όπου ενδεχομένως προκύψει κάποιο επιβλαβές γεγονός, αυτά είναι τα αποτελέσματα μιας αρρύθμιστης κατάστασης και θύμα της είναι πάντα ο πολίτης, ο οποίος δεν ξέρει πού να απευθυνθεί και τι να πράξει.
Είναι αυτή η πραγματικότητα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να ξεκινήσουμε από αυτά που συμφωνούμε; Νομίζω πως ναι, και αυτή καταγράφηκε από τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων όλων των κομμάτων κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου. Κανένας, λοιπόν, δεν υποστήριξε το αντίθετο.
Συμφωνούμε, συνεπώς, στη διαπίστωση της πραγματικής κατάστασης. Ας δούμε, λοιπόν, και τη θεσμική. Υπάρχει μήπως κάποια ολιστική, πλήρης και άρτια θεσμική πρόβλεψη και άρα μήπως είναι ζήτημα ανεπάρκειας των λειτουργών στο εφαρμοστικό πεδίο; Ούτε αυτό βεβαίως το ισχυρίστηκε ή το υπονόησε κάποιος. Το αντίθετο μάλιστα. Ομόθυμα διαπιστώθηκε η απουσία ενός οργανωμένου συστήματος διευθέτησης των αρμοδιοτήτων στη βάση προκαθορισμένων μεθόδων και κριτηρίων. Συνεπώς, ούτε σε αυτό διαφωνούμε.
Μήπως διαφωνούμε στον στόχο; Κάθε άλλο. Μονότονα επαναλήφθηκε από όλες τις πτέρυγες ότι το ζητούμενο παραμένει ο εξορθολογισμός των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του δημόσιου τομέα.
Διαφωνούμε, όμως, μήπως για το ποιο είναι το καλύτερο θεσμικό μέσο με το οποίο θα πρέπει να εισαχθεί αυτή η μεταρρύθμιση, αυτές οι αλλαγές; Ούτε αυτό. Χλιαρές αιτιάσεις. Είναι όμως σαφές ότι το πολυκερματισμένο τοπίο, που νομοθετικά έχει έτσι δομηθεί, μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αναδομηθεί, κυρίως όμως γιατί μόνο στη βάση ενός ενιαίου νομοθετικού πλαισίου μπορεί αυτό να οργανωθεί και να συστηματοποιηθεί.
Πού διαφωνούμε, λοιπόν, αφού συμφωνούμε στο πραγματικό και θεσμικό έλλειμμα, στην αναγκαιότητα, στον σκοπό και στο μέσο; Τι απέμεινε; Η ρύθμιση καθαυτή, οι προβλέψεις του νομοσχεδίου. Μάλιστα. Το χαρακτηρίσατε ανεπαρκές, το είπατε πρόχειρο, είπατε ότι θα αποδειχθεί αναποτελεσματικό. Το χαρακτηρίσατε ότι συνιστά μία περιγραφή κατευθύνσεων, στόχων και αρχών. Για την ουσία του όμως δεν μας είπατε πολλά. Δεν είδαμε δηλαδή μία ολοκληρωμένη αντιπρόταση ή έστω εστιασμένες βελτιώσεις. Δεν μας είπατε τι αντιπροτείνετε παραδείγματος χάρη σε σχέση με το εθνικό σχέδιο πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Δεν εισηγηθήκατε την εμπλοκή κάποιων άλλων θεσμικών οργάνων ούτε κάποια εναλλακτική μεθοδολογία κατανομής αρμοδιοτήτων αντί της λειτουργικής ταξινόμησης που υιοθετεί το συζητούμενο σχέδιο νόμου. Δεν ακούσαμε να διαφοροποιείστε σε σχέση με τους ρόλους ή τη λειτουργία του συντονιστή του εθνικού συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, του κεντρικού και των επιμέρους σημείων αναφοράς ή του εθνικού συμβουλίου ως γνωμοδοτικού οργάνου. Δεν είδαμε να προτείνετε μια διαφορετική διαδικασία ανακατανομής ή μεταφοράς αρμοδιοτήτων αντί της εισαγόμενης με το σχέδιο νόμου. Δεν εισηγηθήκατε ένα άλλο επιχειρησιακό κέντρο που θα υποστηρίζει το εθνικό συμβούλιο ή τον αρμόδιο Υπουργό Εσωτερικών. Δεν προτείνατε κάποια διαφορετικά, αντί για τα προβλεπόμενα από τον νόμο, συντονιστικά όργανα για την υλοποίηση, διαχείριση και παρακολούθηση συγκεκριμένων δημοσίων πολιτικών, όπου αυτές καταστούν αναγκαίες. Ούτε βεβαίως και προτείνατε κάποια άλλα εργαλεία για την επίτευξη των τιθέμενων στόχων, όπως παραδείγματος χάρη είναι το πληροφοριακό σύστημα που διατίθεται σε αυτή τη διαδικασία.
Πώς θα γίνει όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Αντιπολίτευσης; Αναγνωρίζουμε όλοι ότι δεν ήταν επαρκές το υφιστάμενο πλαίσιο και ότι είναι υπαρκτό το πρόβλημα. Μια ολοκληρωμένη ολιστική πρόταση δεν μας καταθέσατε, δεν εισφέρατε. Εστιασμένες βελτιώσεις δεν προτείνατε. Πώς θα γίνει δηλαδή; Η άρνησή σας ουσιαστικά πού μας επαναφέρει; Στην προηγούμενη κατάσταση, σε αυτό δηλαδή που αναγνωρίσαμε ότι πρέπει να αλλάξει.
Όμως είναι γεγονός ότι η αλλαγή θέλει δουλειά και αυτή τη δουλειά δεν την κάνατε, κυρίες και κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε στα τεσσεράμισι χρόνια που κυβερνήσατε ούτε στα τριάμισι χρόνια που βρίσκεστε στα έδρανα της Αντιπολίτευσης. Επειδή, λοιπόν, εσείς δεν την κάνατε αυτή τη δουλειά, η χώρα να μείνει χωρίς σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης! Γι’ αυτό λοιπόν περιοριστήκατε σε μια γενική, ισοπεδωτική και αφοριστική κριτική. Γιατί βεβαίως δεν φθάνει να λες ότι διαφωνείς, πρέπει να αντιπροτείνεις κάτι συγκεκριμένο.
Φτάσατε μάλιστα στο σημείο οι πάλαι ποτέ εραστές, οπαδοί του σκανδιναβικού προτύπου, να μας πείτε ότι «κοιτάξτε να δείτε, το φινλανδικό μοντέλο το οποίο υιοθετείται από το σχέδιο νόμου δεν είναι κατάλληλο για εμάς, γιατί εμείς ακόμα δεν έχουμε αυτήν την κουλτούρα».
Στην ίδια περίπου λογική αντιτάσσεστε και στις προβλέψεις του Β΄ Μέρους του σχεδίου νόμου για τη διαχείριση κινδύνων σε φορείς του δημόσιου τομέα, ως στοιχείο του συστήματος εσωτερικού ελέγχου που θεσπίστηκε το 2021 -είχα τότε την τιμή να είμαι εισηγητής του νομοσχεδίου- και αφορά βεβαίως στον εντοπισμό και στην αντιμετώπιση τέτοιων κινδύνων που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία ενός φορέα και με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η βέλτιστη λειτουργία, η ακεραιότητα και η χρηστή διακυβέρνηση. Μας μεμφθήκατε μάλιστα γιατί δήθεν δεν συμπεριλάβαμε αυτό το κεφάλαιο στην αρχική νομοθετική ρύθμιση, λες και τότε την καταψηφίσατε επειδή έλειπε το συγκεκριμένο κεφάλαιο! Αφήστε, λοιπόν, το κοινοβουλευτικό κρυφτούλι και αναλάβετε τις ευθύνες σας ως Αντιπολίτευση.
Για τις τροπολογίες βεβαίως, κύριε Υπουργέ, τι να πούμε; Αντισυνταγματικές μεν κάποιες ρυθμίσεις σε σχέση με τις αρμοδιότητες των επιτροπών, από την άλλη σωτήριες για την εύρυθμη λειτουργία των ΟΤΑ. Και βέβαια σας ευγνωμονούν όλες οι διοικήσεις των δήμων, αλλά και οι δημότες για το γεγονός ότι κατάφερε να ασκηθεί πολιτική από τους δημάρχους όλο αυτό το διάστημα απέναντι στην απραξία και στην ακυβερνησία που θα οδηγούσε η απλή αναλογική που είχε εφαρμόσει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Τώρα, για το ζήτημα του «Βοήθεια στο Σπίτι» νομίζω ότι αποκαθίσταται η τάξη, δίνεται αίσθημα ασφάλειας στους εργαζόμενους στο «Βοήθεια στο Σπίτι» και επιλύεται αυτό το σημαντικό πρόβλημα σε ένα πρόγραμμα που είχε ευεργετικά αποτελέσματα κυρίως για την περιφέρεια και για τα απομακρυσμένα χωριά.
Μια σημείωση μόνο για την περιοχή μου επιτρέψτε μου, κύριε Υπουργέ. Έχουμε το Δημαρχείο των Σερβίων, ένα εμβληματικό κτήριο που το προηγούμενο έτος πήρε φωτιά. Εκκρεμεί ενώπιον του Υπουργείου των Εσωτερικών ένα αίτημα του Δήμου Σερβίων για το χρηματοδοτικό εργαλείο που θα επιτρέψει την αποκατάστασή του.
Υπερψηφίζουμε λοιπόν μετ’ επαίνων το νομοσχέδιο και τις τροπολογίες, που θα βοηθήσουν σε μια λειτουργική και αποτελεσματική, επ’ ωφελεία των συμπολιτών μας, δημόσια διοίκηση.
