Πολλοί ήταν εκείνοι που πίστευαν ότι η Ρωσία θα κάνει… περίπατο στην Ουκρανία μετά από την εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου, ωστόσο σήμερα συμπληρώθηκαν 108 μέρες μαχών.

Σε αυτό τον πόλεμο οι εκπλήξεις είναι πολλές, με τον γνωστό αρθρογράφο των New York Times, Τόμας Φρίντμαν να εκτιμά, σε άρθρο του, ότι η μεγαλύτερη δεν έχει έρθει ακόμα και αυτή μπορεί να αφορά τον Βλάντιμιρ Πούτιν.

Αν και οι Αμερικάνοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε σχεδόν τίποτα άλλο, οι περισσότεροι συμφωνούν με την κίνηση των ΗΠΑ να παράσχουν γενναιόδωρη οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, σημειώνει ο Φρίντμαν. Οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν θα μπορούσαν να βρουν την Ουκρανία στον χάρτη έως και πριν από λίγους μήνες, υπενθυμίζει ο αρθρογράφος των NYT.

Ο πόλεμος θυμίζει αγώνα σούμο

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Φρίντμαν, η διατήρηση αυτής της υποστήριξης καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού θα είναι διπλά σημαντική, καθώς ο πόλεμος εισέρχεται πια σε μια φάση που θυμίζει αγώνα σούμο. Σε μια φάση δηλαδή κατά την οποία δύο γιγάντιοι παλαιστές προσπαθούν μεν να πετάξουν ο ένας τον άλλο έξω από το ρινγκ χωρίς όμως να τα καταφέρνουν αλλά και χωρίς να τα παρατάνε.

Ο ίδιος ο Φρίντμαν δηλώνει βραχυπρόθεσμα αισιόδοξος όταν εκφράζει την ελπίδα πως η πλειοψηφία των Αμερικανών θα συνεχίσει – παρά την άνοδο στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων – να τάσσεται υπέρ της στήριξης προς την Ουκρανία έως ότου εκείνη μπορέσει να ανακτήσει στρατιωτικά την κυριαρχία της ή να συνάψει μια αξιοπρεπή ειρηνευτική συμφωνία με τον Πούτιν.

Για να δικαιολογήσει αυτήν του την αισιοδοξία, ο Τόμας Φρίντμαν επικαλείται όσα γράφει στο νέο του βιβλίο με τον τίτλο «The Four Ages of American Foreign Policy» («Οι τέσσερις εποχές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής» ελληνιστί) ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Μάικλ Μάντελμπαουμ που διδάσκει αμερικανική εξωτερική πολιτική στο Johns Hopkins School of Advanced International Studies.

Κανείς δεν ξέρει πώς θα τελειώσει

Μετά από περισσότερες από 100 ημέρες μαχών, κανείς δεν μπορεί να πει πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος που ξεκίνησε μέσα στο κεφάλι του Πούτιν και πιθανότατα θα τελειώσει μόνο όταν ο Πούτιν πει ότι θέλει να τελειώσει, υποστηρίζει ο Φρίντμαν.

Ο Ρώσος πρόεδρος το πιο πιθανό είναι πως νιώθει ότι κινεί τα νήματα και ότι έχει τον χρόνο με το μέρος του επειδή μπορεί να αντέξει περισσότερο πόνο από ό, τι οι δυτικές δημοκρατίες. Οι μεγάλοι πόλεμοι είναι, ωστόσο, κάτι το παράξενο. Όπως και αν ξεκινήσουν, μπορούν να τελειώσουν με εντελώς απρόβλεπτους τρόπους, υπενθυμίζει ο Φρίντμαν.

Οι 27 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι πέρα από βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ και το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ στον κόσμο, έχουν ήδη κινηθεί αποφασιστικά περιορίζοντας τις συναλλαγές (εμπόριο, επενδύσεις) με τη Ρωσία. Στις 31 Μαΐου, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να μειώσουν κατά 90% τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία μέχρι το τέλος του 2022.

«Δίκοπο μαχαίρι» οι κυρώσεις

Ο Τόμας Φρίντμαν αναγνωρίζει πως αυτή η κίνηση θα βλάψει μεν τη Μόσχα αλλά θα προκαλέσει παράλληλα πόνο και εντός της ΕΕ, σε καταναλωτές και κατασκευαστές που ήδη πληρώνουν αστρονομικά υψηλές τιμές για τη βενζίνη και το φυσικό αέριο.

Ο ρόλος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Όλα αυτά συμβαίνουν ωστόσο, όπως τονίζει ο αρθρογράφος των NYT, σε μια εποχή που οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική, έχουν γίνει ανταγωνιστικές σε τιμή με τα ορυκτά καύσιμα, και ενώ παράλληλα οι αυτοκινητοβιομηχανίες παγκοσμίως επενδύουν στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων και νέων μπαταριών.

Βραχυπρόθεσμα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν αρκούν για να αντισταθμίσουν την πτώση των ρωσικών προμηθειών. Αλλά εάν ακολουθήσουν ένα ή δύο χρόνια αστρονομικών τιμών βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, τότε «θα δείτε μια τεράστια μετατόπιση επενδύσεων προς κατευθύνσεις που μπορούν να απομακρύνουν ολόκληρη την αγορά από την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα», δηλώνει ο Τομ Μπερκ, διευθυντής της ερευνητικής ομάδας E3G – Third Generation Environmentalism.

«Ο πόλεμος στην Ουκρανία αναγκάζει ήδη κάθε χώρα και κάθε εταιρεία να προωθούν με δραστικό τρόπο τα σχέδιά τους για απαλλαγή από τον άνθρακα», σημειώνει.

Τι αναφέρει πρόσφατη έκθεση

Έκθεση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα από το Center for Research on Energy and Clean Air και το think tank Ember, διαπιστώνει ότι 19 από τα 27 κράτη της ΕΕ «έχουν εντείνει σημαντικά τις φιλοδοξίες τους σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ παράλληλα μειώνουν και την προγραμματισμένη παραγωγή ορυκτών καυσίμων σε μια προσπάθεια να προστατευθούν από γεωπολιτικές απειλές».

Τι δείχνει η εξέλιξη προηγούμενων πολέμων

Πρόσφατο άρθρο στο McKinsey Quarterly, στο οποίο αναφέρεται ο Φρίντμαν, σημειώνει: «Οι ναυτικοί πόλεμοι του 19ου αιώνα επιτάχυναν τη στροφή από τα ιστιοφόρα στα πλοία που κινούνταν με άνθρακα. Εν συνεχεία, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος επέφερε μια στροφή από τον άνθρακα στο πετρέλαιο.

Και έπειτα, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος εισήγαγε την πυρηνική ενέργεια ως κύρια πηγή ενέργειας. Σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις, οι καινοτομίες εν καιρώ πολέμου μεταφέρθηκαν στην οικονομία και εγκαινίασαν μια νέα εποχή. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι διαφορετικός υπό την έννοια ότι δεν προκαλεί την ίδια την ενεργειακή καινοτομία αλλά κάνει πιο ξεκάθαρη την ανάγκη για αυτήν. Ο πιθανός αντίκτυπος αυτού του πολέμου θα μπορούσε, ωστόσο, να είναι εξίσου μεταμορφωτικός».

Εάν αυτός ο πόλεμος δεν ανατινάξει άθελά του ολόκληρο τον πλανήτη, μπορεί άθελά του να συμβάλει στην επιβίωσή του. Και, με την πάροδο του χρόνου, να συμβάλει παράλληλα και στη συρρίκνωση της κυρίας πηγής χρημάτων και εξουσίας του ιδίου του Πούτιν, καταλήγει ο Τόμας Φρίντμαν.