Συνέντευξη του Αλέξη Λεβεντέρη για το βιβλίο «Άγνωστο Τι»
Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παρέμβαση η πρώτη ποιητική συλλογή του Αλέξη Λεβεντέρη με τίτλο: «Άγνωστο Τι». Πρόκειται για μια πρωτότυπη ποιητική συλλογή γραμμένη από έναν μουσικό. Εκφράζει τη σύγχρονη οπτική του δημιουργού της, ο οποίος έρχεται να μας μιλήσει για το σήμερα εκφράζοντας βαθύτερες σκέψεις και έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.
Ο Αλέξης Λεβεντέρης είναι μουσικός και γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972. Συνθέτει, παίζει μπάσο, κιθάρα, τραγουδάει, γράφει στίχους, ενορχηστρώνει και διδάσκει στο Ωδείο Τέχνης Γ. Β. Φακανάς. Έχει κυκλοφορήσει 8 στούντιο άλμπουμ σε ποικίλα μουσικά είδη (rock, συμφωνική μουσική, soundtrack, μουσική δωματίου, έργα για κλασική κιθάρα).Οι σπουδές του περιλαμβάνουν: πτυχίο κλασικής κιθάρας, κλασικών θεωρητικών και αντίστιξης με τον Απόλλωνα Κουσκουμβεκάκη (Ωδείο Ορφέας), τιμητικό πτυχίο σπουδών στο ηλεκτρικό μπάσο και στα σύγχρονα θεωρητικά με τον Γιώργο Φακανά (Ωδείο Τέχνης). Είναι απόφοιτος του Μεταφραστικού Τμήματος του Βρετανικού Συμβουλίου και απόφοιτος του Τμήματος Μετάφρασης & Διερμηνείας του Ε.Ε.Ο.
Η ποίηση θεωρείται ένας τρόπος να περιγράψει κανείς αυτό το «Άγνωστο Τι» που υπάρχει μέσα του. Τι θέλατε να εξωτερικεύσετε εσείς, κ. Λεβεντέρη, γράφοντας ποίηση;
Η ποίηση είναι ένας τρόπος να περιγράφουμε το «Άγνωστο Τι» μέσα μας, και παράλληλα να γλυκαίνουμε -ερμηνεύοντας με μια προσωπική χροιά- το ακόμα πιο «Άγνωστο Τι» έξω. Το μέσα μας -αδιάρρηκτα συνδεδεμένο και επηρεασμένο αναπόφευκτα από το έξω- έχει μια τάση να απογοητεύεται, να λοξοδρομεί, να χάνεται σε δρόμους δύσβατους. Η ανάγνωση της ποίησης και κατ’ επέκταση η γραφή, μοιάζουν ως ένα ισχυρό αμυντικό όπλο το οποίο ενδυναμώνει την εσωτερική μας αρμονία και αυτοκυριαρχία, στην προσπάθεια να επικρατήσουμε και να επιβληθούμε στο «έξω». Η δική μου ανάγκη λοιπόν ήταν αυτή ακριβώς, να βρω ένα τρόπο να τιθασεύω το έξω και να το παρατηρώ υπό ένα πρίσμα που να με βολεύει και να με γοητεύει, ώστε να διατηρώ όσο πιο ήρεμο το μέσα, σε μια αδιάκοπη αναζήτηση ισορροπίας και εξέλιξης.
Ποια ήτανε τα στοιχεία εκείνα από τα οποία αντλήσατε την έμπνευσή σας;
Διαχρονικά, υπάρχουν ζητήματα που μου ασκούν έλξη. Η έννοια του χρόνου, του γήρατος, του θανάτου, η αδυναμία του ανθρώπινου νου να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητές του, οι αντιθέσεις, ο κόσμος των ονείρων, το νόημα της ζωής, η αξία και ερμηνεία των νοημάτων γενικότερα. Αυτά -λόγω του αστείρευτου όγκου τους- αποτελούν μια σταθερά, μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης, πλούσιας σε ερεθίσματα και εικόνες, τα οποία δανείζεται η καθημερινή μου σκέψη και τα ντύνει σε ποίηση.
Όντας μουσικός, αντιμετωπίζετε ως σωστή την τακτική ποιήματα να μελοποιούνται; Βρίσκετε πετυχημένες τις μελοποιήσεις έργων σπουδαίων ποιητών; Ή θα έπρεπε να συντάσσονται στιχουργήματα απλώς για να γίνουν τραγούδια;
Έχουν υπάρξει αρκετές ευχάριστες εκπλήξεις στον τομέα αυτό. Τα «13 τραγούδια» σε ποίηση Καρυωτάκη, μελοποιημένα από τη Λένα Πλάτωνος και ερμηνευμένα από τη Σαββίνα Γιαννάτου, αποτελούν ένα έξοχο τέτοιο παράδειγμα. Όπου υπάρχει μεράκι, γνώση, έμπνευση, αγάπη και έρευνα σε βάθος για το ποιητικό έργο -με παράλληλη σωστή χρήση των μουσικών «εργαλείων»- τότε σαφέστατα μπορεί να προκύψει αξιοπρεπής ή και αξιοθαύμαστη μελοποίηση, η οποία ενδεχομένως να αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την ποίηση, αλλά να κινείται και ανεξάρτητα ως αυτόνομο μουσικό έργο.
Θα ντύνατε μουσικά κάποια από τα ποιήματά σας;
Κατά κάποιο τρόπο ήδη το έκανα επιλέγοντας τον αντίστροφο δρόμο. Το «Άγνωστο Τι» προέκυψε από τον πρωτογενή σκελετό ενός άλμπουμ που ετοίμαζα με ελληνικό στίχο, το οποίο τελικά δεν ηχογράφησα. Η τωρινή τους μορφή ως ποιήματα, απαιτεί αρκετό πειραματισμό ώστε να μετατραπούν σε τραγούδια, κι όλο αυτό – αν και άκρως ενδιαφέρουσα διαδικασία- στην παρούσα φάση δεν είναι στα άμεσα σχέδιά μου.
Στο μέλλον θα σας βλέπατε πιο πολύ ως ποιητή παρά ως μουσικό;
Ποιητής μουσικής και μουσικός ποίησης θα ήταν το ιδανικό! Κοιτάξτε, μουσικός θα προσπαθήσω να παραμείνω, αφού δεν είναι επάγγελμα μα οξυγόνο. Ο δρόμος όμως για να δω τον εαυτό μου ως ποιητή είναι μακρύς. Πολλά τα χιλιόμετρα να καλύψω μέχρι να ανακαλύψω τα μυστικά και τις τεχνικές της συγκεκριμένης τέχνης. Η κάθε τέχνη -πέρα από το ταλέντο- απαιτεί πλάνο, κόπο και χρόνο για να κατακτηθεί. Έχω ηχογραφήσει 8 προσωπικά μουσικά άλμπουμ την τελευταία 20ετία, παίζω επαγγελματικά τα τελευταία σχεδόν 30 χρόνια, είμαι καθηγητής μουσικής εδώ και 15 χρόνια. Με μόλις ένα «Άγνωστο Τι» όμως θα ήταν παράλογο να νιώθω ποιητής, μολονότι έχω εξαιρετικά θετική διάθεση και διαίσθηση για την ποίηση, άφθονη όρεξη να διαβάσω, να μελετήσω, να βελτιώσω τεχνοτροπίες και στην πορεία να καταφέρω να δώσω ένα προσωπικό στίγμα. Η ποίηση αναπτύσσεται εσωτερικά πλέον, εμπλουτίζεται καθημερινά και ολοένα ανθίζει παράλληλα με τη μουσική. Δεν μπορώ όμως να υποσχεθώ ότι οπωσδήποτε θα έχω πράγματα να εκφράζω μέσω της ποίησης σε σταθερή βάση, μια που το μέλλον έχει ακριβώς αυτή τη μαγεία, του «Άγνωστου (Τι)» που πάντα επιφυλάσσει εκπλήξεις. Μακάρι να συνεχίσω, διότι γράφοντας και κυρίως εκδίδοντας την ποίηση (να ευχαριστήσω εδώ την κα. Δήμητρα Καραγιάννη των «Εκδόσεων Παρέμβαση» για την ευκαιρία που μου έδωσε), διαπιστώνω ότι απεγκλωβίζεται ένα ψυχικό φορτίο το οποίο αρχικά δείχνει ασύμβατο με τους ρυθμούς της καθημερινότητας, ερχόμενο σε συχνή κόντρα με αυτούς. Κι όμως, το έχω ανάγκη αυτό να συμβεί, αφού η αντίθεση, η σύγκρουση, η έκρηξη, η διάσπαση, αποτελούν βασικά στοιχεία και χαρακτηριστικά της φύσης και της ίδιας της συμπαντικής λειτουργίας.
Η μουσική λέγεται πως είναι μία διεθνής γλώσσα∙ το ίδιο πιστεύετε πως συμβαίνει και με την ποίηση;
Από τη στιγμή που οι μεταφράσεις των ποιημάτων μεταφέρουν επαρκώς τις διαλέκτους, ιδιωματισμούς, λεξιπλασίες, παράδοξα γλωσσικά νοήματα -με σεβασμό στον ψυχικό κόσμο και προσωπικό όραμα του δημιουργού- τότε ναι, η ποίηση είναι διεθνής γλώσσα. Και θα ήταν παράλογο να υποστηρίξω το αντίθετο, ειδικά ως πολίτης μιας χώρας που -σε κλίμακα δυσανάλογη ως προς τον πληθυσμό της- είναι διάσημη (και) για τα ποιητικά της επιτεύγματα, ιδίως χάρη στα ιερά τέρατα του παρελθόντος. Διότι για να είναι τόσο αναγνωρίσιμοι και ξακουστοί ανά την υφήλιο οι Καβάφης, Ελύτης, Σεφέρης, Ρίτσος και τόσοι άλλοι, προφανώς έκαναν εξαιρετική δουλειά και οι μεταφραστές, οι οποίοι συνετέλεσαν σημαντικά στην εξάπλωση της μαγείας, του μοναδικού πνεύματος και του πολιτισμικού πλούτου που εμπεριέχεται στην ποιητική γραφή. Και αφού αυτό έγινε κατορθωτό από τη δική μας πολύ ιδιαίτερη γλώσσα προς άλλες, τότε σίγουρα μιλάμε για μια γλώσσα διεθνή, «δύσκολη» και απαιτητική, αλλά εφάμιλλη και ισάξια της μουσικής.
Συνέντευξη στη Φιλιώ Μπτούρη