Γιατί δεν έχουν κυριαρχήσει στις παγκόσμιες αγορές τα εξαιρετικά προϊόντα της ελληνικής γης; Γιατί δεν καταναλώνουν όλοι τα υπέροχα ελληνικά ροδάκινα, ας πούμε; Γιατί δεν έχουν όλα τα τραπέζια του κόσμου το καταπληκτικό ελληνικό ελαιόλαδο; Μήπως υπάρχει μια χαμένη ευκαιρία εδώ; Μήπως ο ελληνικός αγροδιατροφικός τομέας δεν εκμεταλλεύεται τα πλεονεκτήματά του όπως θα μπορούσε;
Η σημασία του πρωτογενούς τομέα στην ελληνική οικονομία είναι μεγαλύτερη από ό,τι στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Ωστόσο ο τομέας αυτός εξακολουθεί να μαστίζεται από πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και μικρή διείσδυση σε ξένες αγορές.
Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς θα μπορούσε η χώρα μας να διεκδικήσει μια καλύτερη θέση στην παγκόσμια αγροδιατροφική αγορά;
Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις αναλύει ακριβώς αυτό το θέμα. Ομάδα ερευνητών υπό τον συντονισμό της Μαριάννας Σκυλακάκη, managing partner – Τόπος Συμβουλευτική, αναλύει τα μοντέλα συνεργατικότητας στον ελληνικό πρωτογενή τομέα, τεκμηριώνει τα αίτια της κατάρρευσής τους, αποτυπώνει τη νομοθετική και θεσμική πραγματικότητα στη χώρα μας, και συντάσσει ένα λεπτομερές σχέδιο μεταρρυθμίσεων που θα οδηγήσει στη θεραπεία των παθογενειών που μαστίζουν τον χώρο, και θα επιτρέψουν σε υγιείς, νέου τύπου συνεργατικές δομές να αναπτυχθούν και να γίνουν ανταγωνιστικές διεθνώς.
Πού οφείλεται η υστέρηση;
Το μέγεθος των επιχειρήσεων στον αγροδιατροφικό τομέα είναι τόσο μικρό, που καθιστά την πλειοψηφία των ελληνικών μονάδων μη ανταγωνιστικές διεθνώς.
Αλλά υπάρχουν και άλλα προβλήματα:
• 68 στρέμματα ο μέσος κλήρος (σχεδόν το 1/3 από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο)
• Οι περισσότερες από τις μισές εκμεταλλεύσεις έχουν μέγεθος μικρότερο από 20 στρέμματα.
• Το 95% των επιχειρήσεων στον τομέα των τροφίμων έχουν λιγότερους από 10 υπαλλήλους.
• Ο πρωτογενής τομέας αποδίδει σε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά στρέμμα περίπου 60% λιγότερο από ό,τι ο αντίστοιχος τομέας στην Ιταλία.
• Οι ελληνικοί συνεταιρισμοί από τη δεκαετία του ’80 γνώρισαν διαρκείς πολιτικές παρεμβάσεις.
• Λιγότερο από το ένα πέμπτο των συνεταιρισμών είχαν έστω και υποτυπώδη οικονομική παρουσία.
• Οι αποτυχημένοι συνεταιρισμοί κατέληξαν να χρωστούν συνολικά το ιλιγγιώδες ποσό των €2,4 δισ.
Δυστυχώς, η κατάρρευση του παλαιού συνεταιριστικού μοντέλου είχε συνέπειες τη δημιουργία τεράστιων χρεών, την απαξίωση των υποδομών που χρειάστηκαν δεκαετίες για να δημιουργηθούν, τη στροφή των αγροτών στην μαύρη οικονομία (μόλις 1,39 δισ. ευρώ ήταν το σύνολο των δηλωθέντων αγροτικών εισοδημάτων για το 2017) και την κατάρρευση της εμπιστοσύνης σε δομές συνεργατικότητας.
Γνωρίζατε ότι το 2000 στη χώρα μας υπήρχαν τυπικά σχεδόν 6.500 συνεταιρισμοί με 750.000 μέλη που απασχολούσαν όμως λιγότερους από 10.000 εργαζομένους; Ότι το 2015 μόνο 27 επιχειρήσεις που μεταποιούν προϊόντα του πρωτογενούς τομέα είχαν πωλήσεις άνω των 100 εκατ. ευρώ και ότι καμία μεταποιητική επιχείρηση δεν είχε πωλήσεις άνω των 500 εκατ. ευρώ; Γιατί υπάρχει αυτή η υστέρηση και τι πρέπει να γίνει;