Τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα οδηγήσουν την επιχειρηματική κοινότητα στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και των αναζητήσεων τους σε ευρωπαϊκό και κατ' επέκταση ελληνικό επίπεδο. Ποια είναι όμως αυτά τα εργαλεία που έχουν στην διάθεσή τους οι επιχειρήσεις;
Τον Μάϊο του περασμένου έτους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το REPowerEU, που στοχεύει στην πράσινη μετάβαση και την επιτάχυνση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
Όπως αναφέρει o Βασίλης Τσιάμης, Associate Partner στο Τμήμα Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών και επικεφαλής Υπηρεσιών Πρόσβασης σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα Χρηματοδότησης της ΕΥ Ελλάδος, ο μετασχηματισμός του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης αποτελεί πλέον προτεραιότητα για την ΕΕ, και τα κράτη μέλη οφείλουν να συμβάλουν στην επίτευξή του. Με βάση τον στόχο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τον μηδενισμό των εκπομπών έως το 2050, αλλά και την ενδιάμεση δέσμη μέτρων “Fit for 55” για τη μείωσή τους κατά 55% έως το 2030, το σχέδιο REPowerEU έθεσε επιπλέον στόχους για την εξοικονόμηση ενέργειας και την πράσινη μετάβαση, μέσω του αποτελεσματικού συνδυασμού επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας – και δη, οι ελληνικές επιχειρήσεις – οφείλουν να προσαρμοστούν, να εκσυγχρονιστούν και να αναλάβουν δράση για τον πράσινο μετασχηματισμό τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να δώσει κίνητρα προς την κατεύθυνση αυτή, και πιο συγκεκριμένα, επιπλέον 20 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, εκ των οποίων τα 12 δισ. ευρώ θα εκταμιευθούν από το Ταμείο Καινοτομίας (Innovation Fund), και τα υπόλοιπα μέσω άλλων άμεσων χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ, όπως το Ταμείο Εκμοντερνισμού (Modernisation Fund), για το οποίο η Ελλάδα είναι πλέον επιλέξιμη χώρα για την υποβολή προτάσεων από τις εγχώριες επιχειρήσεις. Τα οφέλη για τις ελληνικές επιχειρήσεις, αναφέρει ο κ. Τσιάμης, από αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία, μπορεί να είναι πολλαπλασιαστικά, εφόσον συνδυαστούν με πόρους άλλων προγραμμάτων σε εθνικό επίπεδο (π.χ. ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός Νόμος, Στρατηγικές Επενδύσεις, Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κ.ά.)
Ο ρόλος του Ταμείου Καινοτομίας – Σε ποιες επιχειρήσεις και σε τι έργα απευθύνεται
Το Ταμείο Καινοτομίας, είναι ένα από τα μεγαλύτερα χρηματοδοτικά προγράμματα παγκοσμίως, μοναδικό στο είδος του, και αποσκοπεί στην επίδειξη και εμπορική εκμετάλλευση καινοτόμων τεχνολογιών, χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αποτελεί πλέον ένα από τα βασικά εργαλεία υλοποίησης του σχεδίου REPowerEU, καθώς εκταμιεύει επιχορηγήσεις για τη χρηματοδότηση της επίδειξης πρωτοποριακών τεχνολογιών στην αγορά για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, το υδρογόνο, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις υποδομές δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα και την κατασκευή βασικών στοιχείων για την αποθήκευση ενέργειας.
Όπως επισημαίνει ο κ Τσιάμης μιλώντας στο ΑΠΕ/ΜΠΕ και τον δημοσιογράφο Αλέκο Λιδωρίκη, οι επιχειρήσεις – τόσο οι μικρές και μεσαίες, όσο και οι μεγάλες – δύνανται να επωφεληθούν μέσω των προσκλήσεων για έργα μικρής και μεγάλης κλίμακας που δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε έτος. Πρόσφατα, μάλιστα, «έκλεισε» η προκήρυξη για τα έργα μεγάλης κλίμακας, ενώ πριν λίγες μέρες «άνοιξε» η προκήρυξη για τα έργα μικρής κλίμακας, προϋπολογισμού έως 7,5 εκατ. ευρώ, με καταληκτική ημερομηνία περί το τέλος του Σεπτέμβρη. Η συγκυρία είναι εξαιρετική για όσες επιχειρήσεις επιθυμούν να επενδύσουν σε έργα καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων, με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η ΕΥ Ελλάδος, όπως αναφέρει ο κ.Τσιάμης, πρωτοπορεί, έχοντας αναπτύξει εκτενή εμπειρία στο συγκεκριμένο εργαλείο, συνεργαζόμενη με επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα και από ένα εύρος κλάδων της οικονομίας, δημιουργώντας ένα σημαντικό παράθυρο επενδυτικής και αναπτυξιακής ευκαιρίας για όλη την αγορά.
Μελέτη EY – ΙΟΒΕ για τη συνεισφορά των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας – Ωριμότητα ελληνικών επιχειρήσεων στην απορρόφηση
Στην μελέτη, μία πρωτοβουλία της ΕΥ και του ΙΟΒΕ, προέκυψαν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα συμπεράσματα, τόσο για τα σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις που έλαβαν άμεση χρηματοδότηση – όπως, για παράδειγμα, η αύξηση του κύκλου εργασιών τους, αλλά και της απασχόλησης – όσο και για την ελληνική οικονομία ευρύτερα.
Η μελέτη, αυτή σύμφωνα με τον κ.Τσιάμη, ανέδειξε ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο ενίσχυσης της συμμετοχής των ελληνικών επιχειρήσεων στα προγράμματα αυτά και εκεί πρέπει να εστιάσουμε. Και αναφέρομαι στις επιχειρήσεις συγκεκριμένα, καθώς η συμμετοχή άλλων ελληνικών φορέων, όπως τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, είναι αρκετά υψηλή. Δεν είναι, ωστόσο, θέμα ωριμότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, καθώς έχουμε αξιόλογες και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, αλλά θέμα ελλιπούς ενημέρωσης και λανθασμένης αντίληψης ότι οι ευκαιρίες αυτές απευθύνονται σε άλλους οργανισμούς.
Οι συγκυρίες της υπερδεκαετούς οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, φυσικά και ώθησαν τις ελληνικές επιχειρήσεις στην αναζήτηση χρηματοδοτήσεων, αλλά κυρίως μέσα από εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία. Μέσα από τις προτάσεις που αποτυπώνονται στην εν λόγω μελέτη, επιδιώκεται, καταρχάς, η κινητοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων για την αναζήτηση ευρωπαϊκών άμεσων χρηματοδοτικών ευκαιριών, και δευτερευόντως η συμμετοχή της Πολιτείας μέσω δράσεων ενημέρωσης και εκπαίδευσης για την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση του εγχώριου επιχειρείν.
Πρακτικά βήματα επιχειρήσεων στη χώρα μας για να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τα κοινοτικά και εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία
Ποια όμως θα μπορούσαν να είναι τα πρακτικά βήματα επιχειρήσεων στη χώρα μας για να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα τα κοινοτικά και εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία; Η εμπειρία καταδεικνύει ότι πρωταρχική σημασία έχει μία επιχείρηση να ενδιαφέρεται πραγματικά να επωφεληθεί από ευρωπαϊκά, αλλά και εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση, ωστόσο, δε θα έρθει από μόνη της, αλλά η ίδια η επιχείρηση οφείλει:
– να ενημερωθεί
– να αναπτύξει δεξιότητες για την υποβολή ανταγωνιστικών προτάσεων
– και να επιλέξει τους κατάλληλους συνεργάτες.
– Σημαντικό είναι, επίσης, να γνωρίζουμε ότι οι χρηματοδοτήσεις δύνανται – στις περισσότερες των περιπτώσεων – να συνδυαστούν, προκειμένου μία επιχείρηση να επωφεληθεί στο έπακρο από περισσότερα του ενός χρηματοδοτικά σχήματα.
Η ΕΥ, επισημαίνει, έχει προσαρμόσει τις υπηρεσίες της προς αυτή την κατεύθυνση και έχει υιοθετήσει μια ολιστική συμβουλευτική προσέγγιση, παρέχοντας εξειδικευμένες συμβουλές και κατευθύνσεις χρηματοδότησης, τόσο για εθνικά όσο και για ευρωπαϊκά εργαλεία, προσαρμοσμένες στις ανάγκες της εκάστοτε επιχείρησης, για επενδυτικά σχέδια που χαρακτηρίζονται επιλέξιμα και έχουν μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας, περιορίζοντας, έτσι, σημαντικά το ρίσκο για τον επενδυτή.
Ακολουθήστε το 
