Η Ευρωπαϊκή Ένωση περνά σε μια περίοδο βαθιάς στρατηγικής μετάβασης, καθώς η άμυνα παύει να αντιμετωπίζεται ως παθητική δαπάνη και μετατρέπεται σε μοχλό ανάπτυξης. Ο νέος οδικός χάρτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρουσιάστηκε στα μέσα Οκτωβρίου, προβλέπει μια πρωτοφανή κινητοποίηση πόρων: έως το 2035 οι αμυντικές επενδύσεις μπορεί να φτάσουν τα 6,8 τρισ. ευρώ, ποσό ιστορικών διαστάσεων για περίοδο ειρήνης. Η στρατηγική αυτή αναμένεται να επηρεάσει ουσιαστικά τις ισορροπίες σε βιομηχανία, τεχνολογία και οικονομία για την επόμενη δεκαετία.
Αυτονομία, παραγωγή και οικονομική ανάκαμψη
Ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους τόνισε ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται σε αλυσίδες προμηθειών τρίτων χωρών. Οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων δεν αποτελούν πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα για τη σταθερότητα της Ένωσης. Επισήμανε ακόμη ότι οι αμυντικές δαπάνες μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλός οικονομικής ανάκαμψης, υπό την προϋπόθεση ότι θα ενισχύσουν ευρωπαϊκές αλυσίδες παραγωγής και όχι εξωευρωπαϊκές.
Στο ίδιο πνεύμα, η Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Χένα Βίρκουνεν χαρακτήρισε την επόμενη δημοσιονομική περίοδο ως τη «πιο φιλόδοξη» στην ιστορία της ΕΕ στον τομέα της άμυνας, με πενταπλασιασμό χρηματοδότησης, απλούστευση κανόνων και επιτάχυνση της παραγωγής.
Η άμυνα ως πυλώνας βιομηχανικής στρατηγικής
Ο νέος ευρωπαϊκός σχεδιασμός δεν περιορίζεται στην αύξηση των δαπανών. Στόχος της ΕΕ είναι η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς αμυντικού εξοπλισμού, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγικής βάσης και η αξιοποίηση πόρων που παραμένουν αδιάθετοι – όπως τα 400 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που μπορούν να κατευθυνθούν σε αμυντικά έργα.
Παράλληλα, επιδιώκεται αύξηση των κοινών ευρωπαϊκών προμηθειών από 20% σε 40% έως το 2027 και ενίσχυση των προμηθειών από ευρωπαϊκές εταιρείες στο 55%. Αυτή η μεταβολή θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, νέες τεχνολογικές δυνατότητες και μεγαλύτερη αυτονομία απέναντι σε εξωγενείς κινδύνους.
Νέος χάρτης ευκαιριών για την Ελλάδα
Η νέα στρατηγική ανοίγει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης για την ελληνική αμυντική βιομηχανία. Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, η αναμενόμενη αύξηση επενδύσεων στην ευρωπαϊκή άμυνα μπορεί να λειτουργήσει ως ισχυρός καταλύτης για σύγχρονο εξοπλισμό, τεχνολογική αναβάθμιση και ένταξη ελληνικών επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της EINS, Πάρις Κοκορότσικος, επισημαίνει ότι πολλές ελληνικές εταιρείες διαθέτουν ήδη ανταγωνιστικά προϊόντα και εξαγωγική παρουσία. Με τη μεταστροφή της ΕΕ προς ευρωπαϊκές προμήθειες, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει τις εξαγωγές της—υπό έναν όρο: να αποδείξει την αξιοπιστία της εντός συνόρων. «Το proof of sale στην Ελλάδα ανοίγει τις πόρτες των ευρωπαϊκών αγορών», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ο ίδιος αναδεικνύει τον ρόλο της EINS ως φορέα μεταφοράς τεχνολογίας, ο οποίος βοηθά ελληνικές επιχειρήσεις να εισέλθουν στην αλυσίδα μεγάλων ευρωπαϊκών προμηθευτών, να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς του ΝΑΤΟ και να αποκτήσουν πρόσβαση σε μεγάλα πολυεθνικά δίκτυα.
Ο νέος κινητήρας ανάπτυξης της Ευρώπης
Η μεγάλη ευρωπαϊκή συζήτηση δεν αφορά μόνο την ασφάλεια. Αφορά και το αναπτυξιακό μοντέλο της επόμενης δεκαετίας. Σε μια στιγμή που η οικονομία της ΕΕ αναζητά σταθερά στηρίγματα, η διοχέτευση τρισεκατομμυρίων ευρώ σε παραγωγή και καινοτομία μπορεί να αποτελέσει τον πιο συνεκτικό σχεδιασμό ανάπτυξης που έχει δει η Ένωση εδώ και δεκαετίες.
Το στοίχημα πλέον είναι πολιτικό και βιομηχανικό: αν τα κράτη-μέλη υλοποιήσουν τις φιλοδοξίες, η Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει μια αυτάρκη, ανταγωνιστική αμυντική βιομηχανία, ικανή να λειτουργήσει ως νέα μηχανή ανάπτυξης για όλη την ήπειρο.
