Ζούμε σε μια εποχή που πολλές φορές μοιάζει «μαύρο–άσπρο», ενώ ακόμη και το «γκρίζο» φαίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις να ελέγχεται, αν δεν περάσει από την κρισάρα της εκάστοτε εξουσίας.
Διαμαντή Θ. Βαχτσιαβάνου
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πώς κάποιοι αντιλαμβάνονται την ενημέρωση. Ο σημερινός, κατά κάποιο τρόπο μεταλλαγμένος δημοσιογράφος, που βρίσκεται στη λάντζα της γαλέρας, συχνά καταλήγει να σερβίρει σχεδόν αποκλειστικά το μαγειρεμένο φαγητό που άλλοι έχουν ετοιμάσει. Αυτός ο επώνυμος δημοσιογράφος έχει σε μεγάλο βαθμό ειδικευτεί στο να εξυπηρετεί συμφέροντα ομίλων, που αποτελούν και τα αφεντικά του. Γίνεται έτσι υπηρέτης συγκεκριμένων συμφερόντων, έχοντας εν μέρει υποθηκεύσει την ελευθερία του – αν και αμείβεται καλά και ζει μια ζωή μάλλον άνετη, κάτι περισσότερο από μαχαραγιάς. Ενίοτε, θα μπορούσε να πει κανείς ότι γίνεται και το γιουσουφάκι του αφεντικού.
Ο παλιός δημοσιογράφος, αντίθετα, υπηρετούσε ιδεολογίες με συνέπεια, γι’ αυτό και η κάθε εφημερίδα ήταν ουσιαστικά και ένας ψήφος στο κόμμα στο οποίο ήταν ταγμένη. Υπήρχε κοινός αγώνας για δημοκρατία, ελευθεροτυπία, φρόνημα δεξιό ή αριστερό. Συνέπεια πάνω απ’ όλα!
Σήμερα, ωστόσο, οι εφημερίδες έχουν περάσει στα χέρια επιχειρηματικών ομίλων και συχνά διευθύνονται από επιχειρηματικά στελέχη. Οι δημοσιογράφοι έχουν πλέον ΑΦΕΝΤΙΚΟ και όλοι μαζί, λίγο–πολύ, υπηρετούν το «αφεντικό». Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα συστημικά ΜΜΕ παρουσιάζουν σχεδόν καρμπόν τις ίδιες ειδήσεις! Το ίδιο χέρι φαίνεται να τις έχει γράψει∙ απλώς τις εκφωνούν διαφορετικά πρόσωπα, σε διαφορετικά ΜΜΕ.
Το σύστημα πολλές φορές ενοχλείται από τις διαφορετικές φωνές, καθώς φαίνεται να μην ανέχεται εύκολα την ελευθερία έκφρασης, εφαρμόζοντας πιέσεις με τη μορφή διώξεων ή αποκλεισμών από κρατικές και άλλες διαφημίσεις. Αυτή την «πίεση» τη βιώνουν όσοι – έστω λίγοι – εξακολουθούν να κρατούν τη φωνή τους Ελεύθερη, Μαχητική, Αδέσμευτη, Αποκαλυπτική και Υπεύθυνη. Η αποκαλυπτική και υπεύθυνη δημοσιογραφία, αυτή που ακόμη προσπαθεί να κρατήσει τις αξίες και την πίστη στην Ορθοδοξία και την Ελλάδα, και που βρίσκεται απέναντι στην παραπληροφόρηση, νιώθει πράγματι την ανάσα της εξουσίας στην πλάτη της. Το «πακέτο Πέτσα» έδειξε, σε έναν βαθμό, τα δόντια του και τιμώρησε τους «απείθαρχους» με αποκλεισμό της χρηματοδότησης.
Με διάφορους τρόπους επιχειρείται να περιοριστεί η ελευθερία σκέψης, να αποτραπούν άνθρωποι από το να σκέφτονται διαφορετικά από ό,τι επιβάλλει το «σύστημα». Τα ΜΜΕ που τολμούν να διαψεύσουν ή απλώς να εκφράσουν μια διαφορετική άποψη, στοχοποιούνται, σχεδόν σαν να είναι κατηγορούμενοι που πρέπει να απολογηθούν.
Η προπαγάνδα λειτουργεί σαν ένα είδος υποχρεωτικού «εμβολίου» μέσω της τηλεόρασης. Ο αντιρρησίας χαρακτηρίζεται εύκολα «συνωμοσιολόγος» και αντιμετωπίζει συνέπειες. Πρόκειται για μια λογική που θυμίζει, σε έναν βαθμό, φασιστικές αντιλήψεις της νέας εποχής: θα ακούς, θα σκέφτεσαι και θα υπακούς σε ό,τι η προπαγάνδα επιβάλλει. Οτιδήποτε διαφορετικό, τείνει να απαγορεύεται.
Ο Χίτλερ έκαψε ακόμη και τα βιβλία που δεν συμφωνούσαν με τον δικό του «αγώνα», ενώ ο Στάλιν έκανε ό,τι μπορούσε για να δημιουργήσει ένα νέο είδος ανθρώπου, τον «σοβιετικό άνθρωπο». Οι δε Κινέζοι είχαν μια μόνο άποψη, εκείνη που ήταν γραμμένη στο «κόκκινο βιβλιαράκι» του Μάο.
Μπορεί ο Στάλιν και ο Χίτλερ να μην υπάρχουν πια, όμως υπάρχουν – κατά κάποιον τρόπο – οι μαθητές τους και του Μάο, που υιοθέτησαν και εφαρμόζουν παρόμοιες μεθοδολογίες. Είναι οι διεστραμμένοι εγκέφαλοι της παγκοσμιοποίησης, που επιδιώκουν έναν «νέου τύπου άνθρωπο».
Έχει ειπωθεί πως η προπαγάνδα, αν χρησιμοποιηθεί «σωστά», μπορεί να επιτύχει καταπληκτικά αποτελέσματα.
Ο Πιέρ Σιμόν τόνιζε πως «η εξουσία δεν κοιμάται ήσυχη, παρά μόνον όταν αισθάνεται όλο τον λαό γονατισμένο μπροστά στα πόδια της».
Υ. Γ.:
1) ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ…
Η σύγχρονη, αλλά συχνά όχι αμερόληπτη, δημοσιογραφία φαίνεται να έχει σε μεγάλο βαθμό υποταχτεί στα συμφέροντα επιχειρηματικών ομίλων, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις ελέγχουν τα ΜΜΕ.
Η ελευθερία έκφρασης περιορίζεται σταδιακά, καθώς οι «διαφορετικές» φωνές συχνά στοχοποιούνται ή αποκλείονται.
2) ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ…
Έτσι, διαμορφώνεται μια νέα εποχή λογοκρισίας, όπου πολλοί αισθάνονται ότι υπάρχει ένας «Μεγάλος Αδερφός» σε κάθε βήμα.
Υπήρχαν, βέβαια, και στο παρελθόν ολοκληρωτικά καθεστώτα που επέβαλαν πλήρη λογοκρισία· σήμερα όμως αυτό δείχνει να συμβαίνει υπό ένα καθεστώς που τυπικά παραμένει δημοκρατικό.
Επιχειρείται σταδιακά ένας πιο εκλεπτυσμένος έλεγχος της σκέψης και της ενημέρωσης, με δημοκρατική επικάλυψη — κάτι που αρκετοί θεωρούν ακόμη πιο ανησυχητικό.
Η προπαγάνδα πλέον μοιάζει να επιβάλλεται, σχεδόν σαν ένα «υποχρεωτικό εμβόλιο», μέσα από συγκεκριμένα μηνύματα των ΜΜΕ.
3) Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ…
Υπάρχει πραγματική ανάγκη για Ελεύθερη και Υπεύθυνη Δημοσιογραφία, και παρά τις δυσκολίες, από κάποιους —έστω και λίγους— αυτό συνεχίζει να υπηρετείται.
Η αποκαλυπτική και υπεύθυνη δημοσιογραφία αντιστέκεται στην παραπληροφόρηση, υπερασπίζεται τις αξίες της ενημέρωσης και βρίσκεται συχνά αντιμέτωπη με πιέσεις της εξουσίας.
ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ…
Ο γνωστός στρατιωτικός και δικτάτορας Γεώργιος Κονδύλης είχε πει το παροιμιώδες:
«Αν ήξερα από την αρχή τι πράγμα είναι οι Έλληνες, θα τους κυβερνούσα από λοχίας!»
