Από την 1η Ιανουαρίου του 2025, έληξε η σύμβαση για τη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, με σημαντικές επιπτώσεις για ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οι επιπτώσεις σαφώς αφορούν τις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου για τις χώρες αυτές).
Δανειζόμενος βιβλιογραφικές αναφορές από το πρόσφατο βιβλίο μου «Τεχνολογία Φυσικού Αερίου και Υδρογόνου Ι» και από την παράγραφο 1.11.1 Αγωγοί φυσικού αερίου από τη Ρωσία, αναφέρω:
Ο δεύτερος άξονας του δικτύου και νοτιότερος αποτελείται από δύο κύριους αγωγούς, τον Brotherhood και τον Soyuz. Ο Brotherhood αποτελεί την μεγαλύτερη διαδρομή μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία, μεταφέροντας πάνω από 100 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως και ο οποίος διέρχεται από την Ουκρανία και φτάνει μέχρι την Σλοβακία (χώρα άμεσα πληττόμενη όπως γίνεται αντιληπτό από την συγκεκριμένη διακοπή). Στη Σλοβακία, ο αγωγός χωρίζεται σε δύο παρακλάδια, το ένα από τα οποία φτάνει στην Τσεχία και το άλλο στην Αυστρία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το δεύτερο παρακλάδι, της Αυστρίας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην τροφοδοσία ρωσικού φυσικού αερίου αφού από την Αυστρία φτάνει στην Ιταλία , την Σλοβενία και την Ουγγαρία.
Ένα σημείο που ακόμη και σήμερα παραμένει σκοτεινό, ή τέλος πάντων δεν έχει αποσαφηνισθεί πλήρως, είναι η ποσότητα φυσικού αερίου που θα λείψει από την Ευρώπη. Πολλά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι θα λείψουν από την Ευρώπη 15 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Με βάση το γεγονός της δυναμικότητας του αγωγού Brotherhood σημαίνει ότι ο αγωγός δεν έκλεισε πλήρως, αλλά περιορίστηκε η ροή του κατά 15 δις κυβικά μέτρα. Αλλιώς αν έκλεισε πλήρως τότε από την Ευρώπη θα λείψουν πολύ πιο περισσότερα κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, με πολύ πιο οδυνηρές οικονομικές συνέπειες.
Το δεύτερο ερώτημα που μας απασχολεί σαν χώρα, είναι το κατά πόσο θα επηρεάσει την Ελλάδα το κλείσιμο της παροχής από τη Ρωσία. Δηλαδή, αν το ρωσικό φυσικό αέριο που καταναλώνει η χώρα μας, αφενός φτάνει στη χώρα μας μέσω του δικτύου των αγωγών που βρίσκονται στην Ουκρανική επικράτεια και αν αφετέρου συνολικά είμαστε εξαρτημένοι ενεργειακά από τη Ρωσία. Και αν τελικά παραμένουμε ενεργειακά ασφαλείς.
Ο εφοδιασμός της Ελλάδας με ρωσικό φυσικό αέριο γίνεται από τον αγωγό Turkstream ή Turkish Stream. Είναι ένας αγωγός που συνδέει τη Ρωσία με το Ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η δυναμικότητα του συγκεκριμένου αγωγού ανέρχεται σε 31,5 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Από αυτά η Τουρκία λαμβάνει περίπου τα 14 δις κυβικά μέτρα ετησίως και το υπόλοιπο του φυσικού αερίου εξάγεται στην Ευρώπη. Μετά την Τουρκία ο αγωγός καταλήγει στη Βουλγαρία και από εκεί το αέριο φτάνει στην Ελλάδα μέσω του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου.
Η Ελλάδα είναι από τις χώρες με τις περισσότερες διαφοροποιημένες πηγές ενεργειακού εφοδιασμού. Εκτός από τον Turkstream, μικρότερες ποσότητες παραλαμβάνει και από τον αγωγό TAP, ο οποίος φέρνει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, ενώ σε κύρια πηγή εφοδιασμού έχει αναδειχτεί ο τερματικός σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα. Πέραν του τερματικού σταθμού LNG στη Ρεβυθούσα, τη χρονιά που μας πέρασε, ξεκίνησε τη λειτουργία του και το FSRU Αλεξανδρούπολης, το οποίο επίσης υποδέχεται ποσότητες LNG και στη συνέχεια γίνεται η αεριοποίησή του για να μεταφερθεί μέσω του αγωγού IGB στη Βαλκανική αγορά.
Ωστόσο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός, ότι πολλές πηγές μιλούν για ένα κόστος από την διακοπή του φυσικού αερίου της τάξεως των 140 δις ευρώ, το οποίο θα κληθούν να πληρώσουν αυτόν το χειμώνα οι ευρωπαίοι πολίτες. Βέβαια το τι αναλογεί στους Έλληνες δεν είναι ακόμη εύκολο να προσδιοριστεί. Παράλληλα δεν πρέπει να υποτιμούμε την ανησυχία των καταναλωτών για περαιτέρω αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, μια αύξηση που αποτελεί κληρονομιά του 2024 στον καινούργιο χρόνο. Οι συνεχείς πειραματισμοί και τα περίφημα ¨χρωματιστά¨ τιμολόγια, που αποδείχτηκαν ανόητες ασκήσεις επί χάρτου ανίδεων του Υπουργείου Ανάπτυξης, τώρα δίνουν τη θέση τους σε φασματικές ανισομερείς χρεώσεις στη διάρκεια της ημέρας, οι οποίες υποτίθεται ότι θα συμπιέσουν τις τιμές. Πως θα λειτουργήσει αυτή η νέα ¨έμπνευση¨ των μανδαρίνων του Υπουργείου Ενέργειας, εν μέσω της αναπόφευκτης κρίσης που δημιουργεί η διακοπή της ροής του ρωσικού αερίου είναι ένα άλλο ζητούμενο, το οποίο επί του παρόντος δεν μπορεί να έχει απάντηση. Ειδικά όταν η κυβέρνηση αδυνατεί να δώσει ευκρινείς απαντήσεις για πιο λόγο προπαγάνδιζε επί μήνες τη σοφιστεία της για χρωματιστά τιμολόγια και τώρα εξαναγκάζεται άρον-άρον να μεταβεί σε μια άλλη μέθοδο καταλογισμού της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος στους καταναλωτές. (Ας όψεται εκείνος ο πρώην ¨αριστερός¨ Πρωθυπουργός που έλεγε ότι το χρηματιστήριο ενέργειας θα επιφέρει μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος).
Και βέβαια για όλα αυτά και παρατηρώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση, βλέπουμε από την πλευρά της μια αμήχανη αναμονή, μια βραδύτατη αντίδραση επί όλων αυτών, λες και δεν επηρεάζουν τη ζωή χιλιάδων Ευρωπαίων πολιτών όλα αυτά. Θα τολμήσω να πω ότι η Ευρώπη των γραφειοκρατών και των λομπιστών, γιατί δυστυχώς τέτοια Ευρώπη έχουμε, στερείται οράματος και αξιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε μετά από ένα αιματηρό και απάνθρωπο πόλεμο. Δημιουργήθηκε για την ειρήνη και την ευημερία των λαών της. Η Ευρώπη είναι ο συνεχιστής αλλά και ο θεματοφύλακας του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, της αναγέννησης και του διαφωτισμού. Της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Όλες αυτές οι αξίες εδράζονται στην ειρήνη. Όσο αυτά θα αποτελούν θεωρητικές αρχές και όχι πολιτικά εργαλεία στα χέρια των διοικούντων της Ευρώπης, τόσο θα απαξιώνεται στις συνειδήσεις των ευρωπαίων πολιτών η έννοια της Ευρώπης των λαών και θα ενδυναμώνονται τα κάθε είδους οικονομικά, ακροδεξιά και όχι μόνο λόμπι και μορφώματα.
Κλείνοντας αυτές τις σκέψεις μου οφείλω να αποχαιρετίσω και να αποτίσω τον ελάχιστο φόρο τιμής στον αποβιώσαντα πρώην Πρωθυπουργό Κ. Σημίτη. Σαν στέλεχος του ΠΑΣΟΚ συνήθιζα να λέω ότι ο Κ. Σημίτης ήταν ο καλύτερος Πρωθυπουργός που είχε η χώρα μας. Το γιατί τώρα, το λένε πολλοί. Τότε που το έλεγα εγώ-και βέβαια συνεχίζω να το λέω- εισέπραττα το χειρότερο Bulling μερικών συντρόφων μου από το ΠΑΣΟΚ- πολλοί βέβαια εξ’ αυτών πολύ γρήγορα προσέτρεξαν αλλού για να πιάσουν στασίδι εξουσίας και τώρα αποτελούν τους αρχιερείς ενός ξεπερασμένου λαϊκισμού- αλλά και την χλεύη των Νεοδημοκρατών. Δεν θα ξεχάσω εκείνο το περίφημο «ο αρχιερέας της διαπλοκής» που έβγαινε από το στόμα κάθε νεοδημοκράτη.
Βέβαια ο Κ. Σημίτης αποδίδεται στον ιστορικό του μέλλοντος και αυτός θα τον κρίνει. Σε ότι αφορά τη Νέα Δημοκρατία αυτή οφείλει να κάνει μία αυτοκριτική για ότι έλεγε και ότι πίστευε για τον Κ. Σημίτη. Ίσως να αναφωνήσει και ένα mea culpa. Για όλους εμάς που τον πιστέψαμε και τον ακολουθήσαμε θα αποτελεί ένα ακόμη, μετά τον Α. Παπανδρέου και τον Γ. Γεννηματά δυσαναπλήρωτο κενό.