Ποντάρει στις επενδύσεις η κυβέρνηση εν μέσω μάλιστα της δίδυμης αβεβαιότητας που βάζει σε θολά νερά την πορεία του 2022. Το οικονομικό επιτελείο έχει ενσωματώσει προβλέψεις στον κρατικό προϋπολογισμό για επενδύσεις που ανέρχονται σε 11 δισ. ευρώ. Ακρίβεια και πανδημία όμως απειλούν όχι μόνο τις προβλέψεις για το ΑΕΠ αλλά και τα εισοδήματα και την κατανάλωση. Οι «φουσκωμένοι» λογαριασμοί στην ενέργεια έχουν επιβαρύνει τα νοικοκυριά παρά τις κρατικές επιδοτήσεις.
Στο βασικό σενάριο οι ενεργειακές πιέσεις θα διατηρηθούν έως το πρώτο τρίμηνο του 2022 και ως εκ τούτου αν δεν αποκλιμακωθούν οι τιμές τότε οι ανησυχίες είναι υψηλές (σε συνδυασμό αν υπάρξει μία δυσμενής εξέλιξη στο κομμάτι της πανδημίας) ώστε να απειληθεί ο σχεδιασμός σε δημοσιονομικό επίπεδο και την ανάπτυξη.
O κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει σωρευτική ανάπτυξη 11,7% για το 2021 και το 2022, οι επενδύσεις να αυξηθούν κατά 21,9%, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών κατά 8,9% και η ιδιωτική κατανάλωση κατά 3%. Κατά το τέταρτο τρίμηνο αναμένεται να “σβήσουν” οι απώλειες του 2020, με το επίπεδο πραγματικού ΑΕΠ στο τέλος του 2022 να υπερβαίνει το αντίστοιχο επίπεδο του 2019 κατά 1,7%.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών , η οικονομία έχει ήδη καλύψει τα δύο τρίτα των απωλειών του ΑΕΠ και οι προβλέψεις δείχνουν ότι γίνεται βήμα επιστροφής σε δημοσιονομική ισορροπία. Από το υπουργείο δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο να ξεπεράσει το 5% από 4,8% τον Νοέμβριο. Σημειώνεται ότι οι προβλέψεις για το 2022 δείχνουν ανάπτυξη εφέτος στο σε 6,9% και 4,5% το 2022. Το πρωτογενές έλλειμμα εκτιμάται φέτος στο -7% και το 2022 στο -1,4%.
Υπό τη σκιά αυτών των απειλών η κυβέρνηση έχει φουλάρει τις μηχανές για το μεγάλο στοίχημα: τη διάθεση των πόρων και των επενδύσεων. Με τη συμβολή και του Ταμείου Ανάκαμψης ο επενδυτικός σχεδιασμός αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών το 2021 – ένα έτος πανδημίας- θα καταγραφεί σε σχέση με το 2019 πάνω από 10% αύξηση στις επενδύσεις και σημαντική αύξηση στις εξαγωγές, οι οποίες θα πάνε πάνω από 35 δισ. Ευρώ.
Ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας αναφέρει ότι η αύξηση της δημόσιας επενδυτικής δραστηριότητας το 2022 εμφανίζεται ακόμη πιο εντυπωσιακή εάν εξαιρεθούν από τις δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) το 2021 οι δαπάνες που αφορούν τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας (κυρίως προγράμματα επιδοτήσεων για στήριξη της απασχόλησης και το μέρος των επιστρεπτέων προκαταβολών). Εξαιρώντας τις εν λόγω δαπάνες, η αύξηση των δαπανών του ΠΔΕ μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης το 2022 ανέρχεται στο 94,0% (ήτοι + 5,3 δισ.), με το επίπεδό τους να προσεγγίζει το 6,0% του εκτιμώμενου ΑΕΠ.
Σύμφωνα με την Εθνική, φιλόδοξος στόχος αντιστοιχεί στο υψηλότερο ποσοστό δημοσίων επενδύσεων στο ΑΕΠ των τελευταίων, τουλάχιστον, 18 ετών, με βάση τα δημοσιονομικά στοιχεία, και στο υψηλότερο απόλυτο επίπεδο δημοσίων επενδύσεων για όσο υπάρχουν εναρμονισμένα στοιχεία από εθνικούς λογαριασμούς. Η αύξηση του ΑΕΠ το 2021 αποτελεί επίσης καθοριστικό παράγοντα της καλύτερης πορείας του δημοσίου χρέους. Σύμφωνα με την ΕΤΕ, η υποχώρηση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ το 2021 και το 2022 ενδεχομένως να είναι ακόμη μεγαλύτερη (στο 194% και 185%, αντιστοίχως) εάν συνεκτιμηθεί ο ισχυρότερος ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της (8,5% σε σταθερές και 9,1% σε ονομαστικές τιμές το 2021).
Ταμείο Ανάκαμψης και τράπεζες – Στις 29 Δεκεμβρίου για τη δόση 3,7 δισ. ευρώ
Από την επόμενη εβδομάδα αναμένεται η Ελλάδα να καταθέσει το επόμενο αίτημα πληρωμής για το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι τις 29 Δεκεμβρίου. Αφορά την πρώτη δόση ύψους 3,7 δισ. Ευρώ και η εκταμίευση αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο δεδομένου ότι τα πρώτα 13 ορόσημα έχουν πλέον ολοκληρωθεί. Το προσεχές διάστημα επίσης το υπουργείο Οικονομικών θα υπογράψει σύμβαση με τις 4 συστημικές τράπεζες (που αφορούν τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης) και μέσα στις επόμενες μέρες θα δοθούν 800 εκατ. ευρώ στις συστημικές και άλλα 600 στην EBRD και στην ΕΙΒ για να ξεκινήσει αυτό το πρόσθετο εργαλείο για επενδύσεις. Θα διατεθούν συνολικά 1,4 δισ. δανείων του Ταμείου ανάκαμψης στις τράπεζες για την έναρξη της αξιολόγησης και προώθησης επενδύσεων.
Έως το 2026 προβλέπεται παροχή σχεδόν άτοκων δανείων συνολικού ύψους 12,7 δισ. ευρώ από το ευρωπαϊκό πακέτο. Πρόκειται για χορηγήσεις που μαζί με την τραπεζική χρηματοδότηση και την ίδια συμμετοχή του επενδυτή που υποχρεωτικά θα τις συνοδεύει, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πραγματοποίηση επενδυτικών έργων προϋπολογισμού ακόμη και άνω των 30 δισ. ευρώ.
Μεταξύ των 36 έργων ύψους 1,34 δισ. ευρώ που εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης τον Οκτώβριο αφορά σε πρότζεκτ για ηλεκτρικά λεωφορεία, αντιπλημμυρικά, αναδασώσεις, διασύνδεση νησιών για ηλεκτρική ενέργεια, προστασία από την κλιματική αλλαγή και αναβάθμιση του υποδομών δημόσιας Υγείας. Μαζί με τα 12 πρώτα έργα ύψους 1,42 δισ. ευρώ, οι εντάξεις του Ταμείου αριθμούν σήμερα 48 έργα, με συνολικό προϋπολογισμό 2,76 δισ. ευρώ. Τον Αύγουστο η Κομισιόν έχει εγκρίνει στην εκταμίευση 4 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στην προκαταβολή του 13% από τα συνολικά 30,5 δισ. ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα
Το κείμενο “επιλεξιμοτήτων” αφορά σε σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις που προωθούν την πράσινη, ψηφιακή μετάβαση, την καινοτομία, τις οικονομίες κλίμακος, τις συγχωνεύσεις και τις εξαγωγές. Προβλέπει, μεταξύ άλλων, την κάλυψη του 30% – 50% του κόστους των σχεδίων, για πέντε κατηγορίες επιχειρηματικών πλάνων (ψηφιακός μετασχηματισμός, πράσινη μετάβαση, εξωστρέφεια, ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων, καινοτομία – έρευνα και ανάπτυξη) και την αξιολόγηση από ανεξάρτητους ελεγκτές. Ανάμεσα στους όρους περιλαμβάνεται η απαίτηση για τουλάχιστον 20% ίδια συμμετοχή και τουλάχιστον 30% πόρων τρίτων με διάρκεια του δανείου από 8 έως 12 έτη.
Τα τραπεζικά ιδρύματα αξιολογούν την αξιοπιστία του εκάστοτε επενδυτή και τη βιωσιμότητα της επένδυσης, χωρίς παρέμβαση του κρατικού μηχανισμού, ενώ πιστοποιημένοι ανεξάρτητοι ελεγκτές αξιολογούν την επιλεξιμότητα των επενδύσεων ως προς τις απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ), ενώ παράλληλα ελέγχουν τη συμμόρφωση με τους κατά περίπτωση κανόνες κρατικών ενισχύσεων. Ανά πυλώνα προβλέπονται συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας βασιζόμενοι, για παράδειγμα, σε δείκτες καινοτομίας και ανάπτυξης.
